ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism; VTE) یک وضعیت شایع و جدی است. درمان دارویی آن نیازمند آنتی‌کوآگولاسیون است، معمولا با هپارین تجزیه‌ نشده یا هپارین با وزن مولکولی پایین (LMWH). تجویز هپارین تجزیه‌ نشده (unfractionated heparin; UFH) معمولا به صورت داخل وریدی (intravenous; IV) است اما می‌تواند به صورت زیر‐جلدی نیز باشد. این به‌روز‌رسانی یک مرور است که برای اولین بار در سال 2009 منتشر شد.

ارزیابی تاثیرات UFH زیر‐جلدی در برابر UFH داخل وریدی، LMWH زیر‐جلدی یا هر نوع آنتی‌کوآگولانت دیگر برای درمان اولیه ترومبوآمبولی وریدی.

برای این به‌روزرسانی، متخصص اطلاعات گروه عروق کاکرین پایگاه ثبت تخصصی (آخرین جست‌وجو در 30 نوامبر 2016) و CENTRAL (سال 2016، شماره 10) را جست‌وجو کرد. متخصص اطلاعات گروه عروق کاکرین هم‌چنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها را برای جزئیات مطالعات منتشر نشده در حال انجام جست‌وجو کرد.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده که به مقایسه UFH زیر‐جلدی با کنترل مانند LMWH زیر‐جلدی، UFH داخل وریدی مداوم یا سایر داروهای آنتی‌کوآگولانت در شرکت‌کنندگان مبتلا به ترومبوآمبولی حاد وریدی پرداخته باشند.

دو نویسنده مرور (JS و LR) به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را در کارآزمایی‌ها ارزیابی کردند. وقتی که ناهمگونی را پائین در نظر گرفتیم، از متاآنالیزها استفاده کردیم. پیامدهای اولیه شامل ترومبوآمبولی وریدی عود کننده علامت‌دار (ترومبوز ورید عمقی و/یا آمبولی ریوی)، مورتالیتی ناشی از VTE، عوارض جانبی درمان شامل خونریزی عمده و مورتالیتی به هر علتی بود. ما تمام پیامدها را با استفاده از نسبت شانس (OR) با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم.

یک مطالعه اضافی را در این به‌روزرسانی وارد کردیم که تعداد کل مطالعات را در مرور به 16 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده با مجموع 3593 شرکت‌کننده (1745 شرکت‌کننده در گروه مداخله و 1848 شرکت‌کننده در گروه کنترل) رساند. هشت کارآزمایی از UFH داخل وریدی به عنوان درمان کنترل استفاده کردند، در هفت کارآزمایی، LMWH مورد استفاده قرار گرفت و یک کارآزمایی سه بازو با هر دو دارو به عنوان کنترل داشتند. هیچ کارآزمایی را پیدا نکردیم که به مقایسه UFH زیر‐جلدی با سایر داروهای آنتی‌کوآگولانت پرداخته باشند. کیفیت شواهد را به دلیل عدم کورسازی در مطالعات به پائین کاهش دادیم، که منجر به خطر سوگیری عملکرد و همچنین عدم دقت می‌شود، که با فواصل اطمینان وسیع مشخص می‌شود.

زمانی که هپارین UFH زیر‐جلدی با داخل وریدی مقایسه شد، تفاوتی در بروز VTE عود کننده علامت‌دار در سه ماه (نسبت شانس (OR): 1.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.89 تا 3.10؛ 8 مطالعه؛ N = 965؛ شواهد با کیفیت پائین)، ترومبوز ورید عمقی (DVT) عود کننده علامت‌دار در سه ماه (OR: 3.29؛ 95% CI؛ 0.64 تا 17.06؛ 1 مطالعه؛ N = 115؛ شواهد با کیفیت پائین)، آمبولی ریوی (PE) در سه ماه (OR: 1.44؛ 95% CI؛ 0.73 تا 2.84؛ 9 مطالعه؛ N = 1161؛ شواهد با کیفیت پائین)، مورتالیتی مرتبط با VTE در سه ماه (OR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.20 تا 4.88؛ 9 مطالعه؛ N = 1168؛ شواهد با کیفیت پائین)، خونریزی ماژور (OR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.42 تا 1.97؛ 4 مطالعه؛ N = 583؛ شواهد با کیفیت پائین)، یا مورتالیتی به هر علتی (OR: 1.74؛ 95% CI؛ 0.67 تا 4.51؛ 8 مطالعه؛ N = 972؛ شواهد با کیفیت پائین) دیده نشد. اپیزودی از VTE بدون نشانه طی سه ماه پس از شروع درمان دیده نشد.

زمانی که UFH زیر‐جلدی با LMWH مقایسه شد، تفاوتی در بروز VTE عود کننده در سه ماه (OR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.63 تا 1.63؛ 5 مطالعه، N = 2156؛ شواهد با کیفیت پائین)، DVT عود کننده در سه ماه (OR: 1.38؛ 95% CI؛ 0.73 تا 2.63؛ 3 مطالعه؛ N = 1566؛ شواهد با کیفیت پائین)، PE (OR: 0.84؛ 95% CI؛ 0.36 تا 1.96؛ 5 مطالعه؛ N = 1819؛ شواهد با کیفیت پائین)، مورتالیتی به علت VTE (OR: 0.53؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.67؛ 8 مطالعه؛ N = 2469؛ شواهد با کیفیت پائین)، خونریزی ماژور (OR: 0.72؛ 95% CI؛ 0.43 تا 1.20؛ 5 مطالعه؛ N = 2300؛ شواهد با کیفیت پائین)، یا مورتالیتی به هر علتی (OR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.50 تا 1.07؛ 7 مطالعه؛ N = 2272؛ شواهد با کیفیت پائین) دیده نشد. اپیزودی از VTE بدون نشانه طی سه ماه پس از شروع درمان دیده نشد.

هیچ شواهدی از تفاوت بین UFH زیر‐جلدی در برابر تزریق داخل وریدی آن برای پیشگیری از عود مجدد VTE، مورتالیتی ناشی از VTE یا مورتالیتی به هر علتی و خونریزی عمده وجود ندارد. با توجه به سیستم درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، کیفیت شواهد پائین بود. هم‌چنین شواهدی در مورد تفاوت بین UFH و LMWH زیر جلدی برای پیشگیری از عود مجدد VTE، مورتالیتی ناشی از VTE یا مورتالیتی به هر علتی یا خونریزی عمده وجود ندارد.