تعداد رو به افزایشی از افراد از سرطان نجات می‌یابند؛ اما نسبت قابل‌توجهی در نتیجه پرتودرمانی (RT ؛radiotherapy) دچار عوارض جانبی گوارشی می‌شوند که به کیفیت زندگی (QoL ؛quality of life) آنها آسیب می‌رساند.

تعیین اینکه کدام مداخلات پروفیلاکتیک (prophylactic)، بروز، شدت یا بروز و شدت عوارض جانبی گوارشی را در میان بزرگسالانی که برای درمان سرطان‌های لگنی اولیه پرتودرمانی دریافت می‌کنند، کاهش می‌دهند.

ما جست‌وجوهای CENTRAL؛ MEDLUNE و Embase را در سپتامبر 2016 انجام داده و آنها را در 2 نوامبر 2017 به‌روزرسانی کردیم. همچنین ما مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی را جست‌وجو کردیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCTs ؛randomised controlled trails) را انتخاب کردیم که مربوط به مداخلات برای پیشگیری از عوارض جانبی گوارشی پرتودرمانی لگنی در بین بزرگسالانی بودند که برای درمان سرطان‌های لگنی اولیه پرتودرمانی دریافت می‌کنند، شامل روش‌های پرتودرمانی، سایر جنبه‌های ارائه پرتودرمانی، مداخلات دارویی و مداخلات غیردارویی. مطالعات نیازمند حجم نمونه 20 شرکت‌کننده یا بیشتر و ارزیابی پیامدهای سمیت گوارشی بودند. ما مطالعاتی را که فقط پارامترهای دزیمتری (dosimetric) را ارزیابی کرده بودند، حذف کردیم. ما هم‌چنین کارآزمایی‌های مداخلات را برای درمان علائم گوارشی حاد، کارآزمایی‌ها با برنامه‌های تقطیع و تشدید دوز تغییریافته و کارآزمایی‌های رژیم‌های پرتودرمانی پیش از عمل را در مقابل پس از عمل برای محدود کردن قلمرو وسیع این مرور، حذف کردیم.

ما از روش‌شناختی استاندارد کاکرین استفاده کردیم. ما از مدل آماری اثرات ثابت برای همه متاآنالیزها و سیستم GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) برای رده‌بندی قطعیت شواهد بهره بردیم.

ما 92 RCT را شامل بیش از 10000 مرد و زن تحت پرتودرمانی لگنی انتخاب کردیم. کارآزمایی‌ها شامل 44 مداخله متفاوت، از جمله روش‌های پرتودرمانی (11 کارآزمایی، 4 مداخله/مقایسه)، سایر جنبه‌های ارائه پرتودرمانی (14 کارآزمایی، 10 مداخله)، مداخلات دارویی (38 کارآزمایی، 16 مداخله) و مداخلات غیردارویی (29 کارآزمایی، 13 مداخله) بودند. اغلب مطالعات (92/79) دارای محدودیت‌های طراحی بودند. سیزده مطالعه دارای خطر سوگیری (bias) پایین، 50 مطالعه دارای خطر سوگیری نامشخص و 29 مطالعه دارای خطر سوگیری بالا بودند. یافته‌های اصلی شامل این موارد هستند:
روش‌های پرتودرمانی: پرتودرمانی با تغییر شدت پرتو (intensity-nodulated) (IMRT) در مقابل پرتودرمانی سه‌بعدی کانفورمال (3DCRT) می‌تواند سمیت گوارشی (GI) درجه 2+ حاد (خطر نسبی (RR): 0.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.26 تا 0.88؛ شرکت‌کنندگان: 444؛ مطالعات: 4؛ I2 = 77%؛ شواهد با قطعیت پایین) و تأخیری (RR: 0.37؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.21 تا 0.65؛ شرکت‌کنندگان: 332؛ مطالعات:2 ؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت پایین) را کاهش دهد. RT کانفورمال (3DCRT یا IMRT) در برابر RT معمول، سمیت GI درجه 2+ حاد را کاهش می‌دهد (RR: 0.57؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40 تا 0.82؛ شرکت‌کنندگان: 307؛ مطالعات: 2؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت بالا) و احتمالا منجر به سمیت GI درجه 2+ تأخیری کمتر می‌شود (RR: 0.49؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.22 تا 1.09؛ شرکت‌کنندگان: 517؛ مطالعات:3 ؛ I2 = 44%؛ شواهد با قطعیت متوسط). هنگامی که براکی‌تراپی (BT ؛brachytherapy) به‌جای پرتودرمانی خارجی (EBRT) در سرطان آندومتر اولیه استفاده شده بود، شواهد حاکی از کاهش سمیت GI حاد (درجه 2+) است (RR: 0.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.18؛ شرکت‌کنندگان: 423؛ مطالعات: 1؛ شواهد با قطعیت بالا).
جنبه‌های دیگر ارائه پرتودرمانی: احتمالا تفاوت اندک یا عدم تفاوت در سمیت GI حاد درجه 2+ (RR: 1.21؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.81؛ شرکت‌کنندگان: 211؛ مطالعات:1 ؛ شواهد با قطعیت متوسط) و عدم تفاوت در سمیت GI درجه 2+ تأخیری (RR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 6.97؛ شرکت‌کنندگان: 107؛ مطالعات :1 ؛ شواهد با قطعیت پایین) با کاهش حجم دوز پرتوافکنی وجود دارد. ممکن است انجام عصرگاهی RT، سمیت GI حاد (اسهال) درجه 2+ را در حین RT در مقایسه با انجام صبحگاهی RT کاهش دهد (RR: 0.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.34 تا 0.76؛ شرکت‌کنندگان: 294؛ مطالعات: 2؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت پایین). شاید اختلافی در سمیت GI درجه 2+ حاد (RR: 2.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 7.93؛ شرکت‌کنندگان: 110؛ مطالعات: 1) و تأخیری (RR: 0.44؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 1.65؛ شرکت‌کنندگان: 81؛ مطالعات: 1) بین نمونه مثانه با حجم 1080 ml و 540 ml وجود نداشته باشد (شواهد با قطعیت پایین). شواهد با قطعیت پایین درباره بالون و hydrogel spacers نشان می‌دهند که این مداخلات برای RT سرطان پروستات، می‌تواند تفاوت اندک یا عدم تفاوت در پیامدهای GI ایجاد کند.
مداخلات دارویی: شواهد برای هرگونه اثرات مفید از آمینوسالیسیلات‌ها (aminosalicylates)، سوکرالفیت (sucralfate)، آمیفوستین (amifostine)، انماهای کورتیکواستروئید، داروهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی (bile acid sequestrants)، فاموتیدین (famotidine) و سلنیوم، دارای قطعیت پایین یا بسیار پایین هستند. با این حال شواهد در مورد آمینوسالیسیلات‌های خاص (مسالازین (mesalazine)، اولسالازین (olsalazine))، شیاف‌های میزوپروستول (misoprostol)، منیزیم اکساید خوراکی و اکترئوتاید (octreotide) تزریقی نشان می‌دهد که ممکن است این داروها، علائم GI را مانند اسهال یا خونریزی مقعدی بدتر کند.
مداخلات غیردارویی: شواهد با قطعیت پایین نشان می‌دهد که ممکن است مکمل‌های پروتئین (RR: 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.07 تا 0.74؛ شرکت‌کنندگان: 74؛ مطالعات: 1)، مشاوره غذایی (RR: 0.04؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.60؛ شرکت‌کنندگان: 74؛ مطالعات: 1) و پروبیوتیک‌ها (RR: 0.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.22 تا 0.82؛ شرکت‌کنندگان: 923؛ مطالعات: 5؛ I2 = 91%)، اسهال (درجه 2+) مرتبط با RT حاد را کاهش دهند. مشاوره غذایی نیز می‌تواند علائم اسهال را در بلندمدت کاهش دهد (در پنج سال، RR: 0.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.78؛ شرکت‌کنندگان:61 ؛ مطالعات: 1). شواهدی با قطعیت پایین از یک مطالعه (108 شرکت‌کننده) نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی پر فیبر می‌تواند تأثیری مثبت بر علائم GI (میانگین تفاوت (MD): 6.10؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.71 تا 10.49) و کیفیت زندگی (MD: 20.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 9.97 تا 31.03) طی یک سال داشته باشد. شواهدی با قطعیت بالا حاکی از آن است که مکمل‌های گلوتامین از اسهال ناشی از RT پیشگیری نمی‌کند. شواهد درباره مداخلات غیردارویی گوناگون دیگر مانند قرص‌های چای سبز وجود ندارد.
کیفیت زندگی به‌طور نادر و ناهمگونی میان مطالعات منتخب گزارش شده و داده‌های موجود به‌ندرت برای متاآنالیز کافی بودند.

شیوه‌های پرتودرمانی کانفورمال نسبت به شیوه‌های پرتودرمانی قدیمی‌تر، پیشرفته هستند. IMRT می‌تواند از نظر سمیت GI، بهتر از 3DCRT باشد؛ اما شواهد برای تأیید آن نامشخص است. هیچ شواهدی با کیفیت بالا وجود ندارد که استفاده از هر‌کدام از مداخلات پروفیلاکتیک ارزیابی‌شده دیگر را تأیید کند. با این حال شواهد درباره برخی مداخلات بالقوه نشان می‌دهد که احتمالا آنها نقشی در کاهش سمیت GI مرتبط با RT ندارند. نیاز به RCTهای بیشتری برای مداخلات با شواهد محدود که بیانگر منافع بالقوه هستند، وجود دارد.