ما نه RCT را وارد کردیم که مجموعا 1414 شرکتکننده (محدوده سنی 24 تا 70؛ میانگین سنی 45 تا 59، اگر گزارش شد) را بهطور تصادفی در گروه مصرف دانه کامل در مقابل گروه کنترل دانه کامل پائینتر (lower whole grain) یا دانه تصفیه شده (refined grain) قرار دادند. هیچ مطالعهای را نیافتیم که اثر مصرف رژیمهای غذایی حاوی دانه کامل را بر مورتالیتی کلی قلبیعروقی یا حوادث قلبیعروقی (مجموع انفارکتوس میوکارد، آنژین ناپایدار، جراحی بایپس گرافت شریان کرونر، آنژیوپلاستی کرونری ترانسلومینال از راه پوست (percutaneous transluminal coronary angioplasty)، سکته مغزی کل) گزارش کرده باشد. همه مطالعات وارد شده، اثر مصرف رژیمهای غذایی دانه کامل را بر عوامل خطر بیماریهای قلبیعروقی شامل چربی خون و فشار خون گزارش دادند. تمام مطالعات در جمعیتهای پیشگیری اولیه انجام شده و خطر بالا یا غیر‐شفاف سوگیری (bias) داشتند، و هیچ مطالعهای دوره مداخلهای بیشتر از 16 هفته نداشت.
بهطور کلی، هیچ تفاوتی را بین گروههای کنترل و دانه کامل در خصوص کلسترول توتال یافت نکردیم (تفاوت میانگین (MD): 0.07؛ 95% فاصله اطمینان(CI): 0.07‐ تا 0.21؛ 6 مطالعه (7 مقایسه)؛ 722 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
با استفاده از GRADE، کیفیت کلی شواهد موجود را در مورد کلسترول در سطح پائین ارزیابی کردیم. چهار مطالعه توسط نهادهای مالی مستقل ملی و دولتی تامین شدند، در حالی که مطالعات باقیمانده همه یا قسمتی را از بودجه خود از سازمانهای دارای منافع تجاری در غلات دریافت کردند.
پیشینه
غذاهای دانه کامل طیفی را از محصولات در بر گرفته و شامل دانههای کامل گندم، برنج، ذرت، و جو میشوند. همچنین اصطلاح «دانه کامل (whole grain)» شامل دانههای کامل خرد شده از قبیل بلغور جو دوسر (oatmeal) و گندم کرهای (wholemeal wheat) است.
ویژگیهای مطالعه
نه مطالعه تصادفیسازی شده را ارزیابی کردیم که به بررسی و مقایسه اثرات رژیمهای دانه کامل با رژیمهای حاوی دانههای تصفیه شده یا یک رژیم معمول بر سطوح کلسترول خون یا فشار خون (عوامل خطر عمده برای بیماری قلبیعروقی شامل حملات قلبی یا سکته مغزی) پرداختند. شواهد تا آگوست 2016 بهروز است.
نتایج کلیدی
رژیمهای غذایی حداقل 12 هفته دنبال شدند، اما اغلب مطالعات محدودیتهای روششناسی داشتند، تعداد شرکتکنندگان اندک بود، و کیفیت کلی شواهد پائین. هیچ مطالعهای را پیدا نکردیم که اثر مصرف دانههای کامل را بر مرگومیر ناشی از بیماری قلبیعروقی یا حوادث قلبیعروقی گزارش کرده باشد. همه نه مطالعه وارد شده، اثرات مصرف رژیمهای دانه کامل را بر سطوح کلسترول خون یا فشار خون گزارش دادند. هیچ اثر مثبتی را از رژیمهای دانههای کامل بر کلسترول خون یا فشار خون پیدا نکردیم. چهار مطالعه توسط نهادهای مالی مستقل ملی و دولتی تامین شدند، در حالی که مطالعات باقیمانده همه یا قسمتی را از بودجه خود از سازمانهای دارای منافع تجاری در غلات دریافت کردند.
نتیجهگیری
تا به امروز شواهد ناکافی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده حاصل شده که به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبیعروقی، یا کلسترول پائین خون یا فشار خون کمتر، مصرف رژیمهای غذایی حاوی دانه کامل را پیشنهاد میدهند.