رتینوپاتی دیابتی (DR) یک بیماری مزمن پیشرفته از میکروواسکولار شبکیه (retinal microvasculature) همراه با هیپرگلیسمی طولانی‌مدت (Prolonged Hyperglycaemia) است. DR پرولیفراتیو (PDR) یک عارضه تهدید کننده بینایی برای DR است و با توسعه عروق غیرطبیعی جدید در شبکیه، سر عصب اپتیک یا سگمنت قدامی چشم مشخص می‌شود. فتوکوآگولاسیون لیزر آرگون (Argon Laser Photocoagulation) سال‌ها به عنوان استاندارد طلایی برای درمان PDR مطرح بوده، که از رژیم‌های ارزیابی‌شده توسط مطالعه درمان اولیه رتینوپاتی دیابتی (ETDRS) استفاده می‌کند. در طول سال‌ها، اصلاح تکنیک و معرفی تکنولوژی‌های جدید لیزر وجود داشت.

ارزیابی اثرات لیزرهای مختلف، به غیراز لیزر آرگون و پروتکل‌های مختلف لیزر، به غیراز لیزرهایی که توسط ETDRS ایجاد شدند، برای درمان PDR. ما طول موج‌های مختلف؛ قدرت و مدت زمان پالس؛ الگو، تعداد و محل سوختگی را در برابر لیزر آرگون استاندارد انجام شده تعیین شده توسط ETDRS مقایسه کردیم.

ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) (شامل ثبت تخصصی گروه چشم و بینایی در کاکرین (Cochrane Eyes and Vision Group)) (شماره 5، 2017)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ LILACS؛ the ISRCTN registry؛ ClinicalTrials.gov و ICTRP را جست‌وجو کردیم. تاریخ جست‌وجو 8 جون 2017 بود.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCTs ؛randomised controlled trails) را در مورد فتوکوآگولاسیون پان رتینال (PRP ؛Pan-Retinal Photocoagulation) با استفاده از لیزر استاندارد آرگون (argon laser) برای درمان PDR را در مقایسه با هر روش لیزر دیگر انتخاب کردیم. ما مطالعات مربوط به لیزرهایی را که از لحاظ استفاده شایع نیستند، مانند لیزر xenon arc؛ ruby یا Krypton حذف کردیم.

ما از دستورالعمل‌های کاکرین پیروی کرده و قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE (نظام درجه‌بندی کیفیت شواهد و قدرت توصیه‌ها) طبقه‌بندی کردیم.

ما 11 مطالعه را از اروپا (6)، ایالات متحده آمریکا (2)، خاورمیانه (1) و آسیا (2) شناسایی کردیم. 5 مطالعه انواع مختلف لیزر را با آرگون مقایسه کرد: Nd: YAG (2 مطالعه) یا دیود (diode) (3 مطالعه). سایر مطالعات به مقایسه موارد تغییر یافته تکنیک PRP با لیزر استاندارد آرگون پرداختند. مطالعات ضعیف گزارش شدند و ما تمام مطالعات را در حداقل یک دامنه در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت کردیم. اندازه نمونه از 20 تا 270 چشم متغیر بود اما اکثر مطالعات 50 شرکت‌کننده یا کم‌تر را انتخاب کردند.
Nd: YAG در مقابل لیزر آرگون (2 مطالعه): شواهد با قطعیت بسیار پایین در مورد از دست دادن بینایی، افزایش دید، پیشرفت و پسرفت PDR، درد در حین درمان لیزر و اثرات جانبی.
دیود در برابر لیزر آرگون (3 مطالعه): شواهد با قطعیت بسیار پایین در مورد از دست دادن بینایی، افزایش دید، پیشرفت و پسرفت PDR و اثرات جانبی؛ شواهد با قطعیت متوسط نشان داد که لیزر دیود دردناک‌تر بود (خطر نسبی (RR) درد شدید حین درمان لیزر (RR: 3.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.16 تا 4.51؛ 202 چشم؛ 3 مطالعه؛ 0% = I2).
0.5 ثانیه در برابر 0.1 ثانیه قرار گرفتن در معرض آن (1 مطالعه): شواهد با قطعیت پایین در مورد احتمال پایین از دست دادن دید با 0.5 ثانیه با 0.1 ثانیه قرار گرفتن در معرض آن مقایسه شد اما برآوردها دقیق نیست و با عدم تفاوت یا افزایش احتمال از دست دادن بینایی سازگار بودند (RR: 0.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.08 تا 2.04؛ 44 چشم؛ 1 RCT)؛ شواهد با اطمینان کم نشان داد که افراد درمان شده با 0.5 ثانیه بیش‌تر احتمال دارد که بینایی را به دست بیاورند (RR: 2.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 7.28؛ 44 چشم؛ 1 RCT) اما برآوردها هم‌چنان نامشخص بودند. افراد قرار گرفته در معرض 0.5 ثانیه در مقایسه با 0.1 ثانیه با برآورد نامشخص بیش‌تر احتمال داشت پسرفت PDR داشته باشند (RR: 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.92 تا 1.48؛ 32 چشم؛ 1 RCT). شواهد با قطعیت بسیار پایین در مورد پیشرفت PDR و عوارض جانبی وجود داشت.
«شدت نور» PRP در مقایسه با PRP کلاسیک (1 مطالعه): از دست دادن یا افزایش بینایی گزارش نشد اما میانگین تفاوت در حدت logMAR در یک سال، logMAR −0.09 بود (95% فاصله اطمینان (CI): -0.22 تا 0.04؛ 65 چشم؛ 1 RCT)؛ و شواهد با قطعیت کم نشان داد که بیماران کمتری در حین نور PRP در مقایسه با PRP کلاسیک با برآورد نامناسب سازگار با افزایش یا کاهش درد دچار درد شدند (RR: 0.23؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03 تا 1.93؛ 65 چشم؛ 1 RCT).
«پراکندگی خفیف» (الگوی لیزر محدود به 400 تا 600 لیزر در یک وضعیت می‌سوزاند) PRP در مقابل پراکندگی کامل PRP استاندارد (1 مطالعه): شواهد با قطعیت بسیار پایین در مورد بینایی و از دست دادن زمینه بینایی. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات جانبی وجود ندارد.
«مرکز» (PRP مرکزی‌تر علاوه‌بر PRP میان-محیطی) در مقابل PRP استاندارد محیطی (1 مطالعه): شواهد با قطعیت کم نشان داد که افراد درمان شده با PRP مرکزی در مقایسه با لیزر PRP محیطی، بیش‌تر احتمال داشت 15 حرف یا بیش‌تر را در BCVA از دست بدهند (RR: 3.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.67 تا 13.46؛ 50 چشم؛ 1 RCT) و کم‌تر احتمال داشت 15 حرف یا بیش‌تر (RR: 0.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.03 تا 2.08) با تخمین‌های نادقیق با افزایش یا کاهش خطر سازگار باشند.
PRP به صورت «Centre sparing» (توزیع لیزر آرگون محدود شده تا 3 دیسک دیامتر از لبه فوقانی-تمپورال و تحتانی fovea) در مقابل PRP با «پراکندگی کامل» استاندارد (1 مطالعه): شواهد با قطعیت پایین نشان داد که افراد درمان شده با PRP « Centre sparing» کم‌تر احتمال داشت که 15 حرف از ETDRS یا بیش‌تر را در BCVA در مقایسه با PRP «پراکندگی کامل» از دست بدهند (RR: 0.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 1.50؛ 53 چشم). شواهدی با قطعیت پایین در مورد خطر مشابه پسرفت PDR بین گروه‌ها وجود داشت (RR: 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.73 تا 1.27؛ 53 چشم). عوارض جانبی گزارش نشد.
PRP «هدفمند قابل‌تعمیم» (شامل مناطق میانی و هر مویرگ بدون پرفیوژن بین گذرگاه‌های عروقی) در مقابل PRP استاندارد (1 مطالعه): شواهدی با قطعیت پایین که نشان داد افراد در گروه قابل تعمیم در مقایسه با گروه PRP استاندارد، احتمال مشابه یا کم‌تری در از دست دادن 15 حرف از BCVA یا بیش‌تر داشتند (RR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 1.28؛ 270 چشم). شواهدی با قطعیت پایین نشان داد که افراد گروه‌ قابل تعمیم شانس مشابه یا کمی در افزایش پسرفت PDR نسبت به گروه PRP استاندارد دارند (RR: 1.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.95 تا 1.31؛ 270 چشم). اطلاعات با اطمینان پایین درباره عوارض جانبی وجود داشت.

تکنیک‌ها و روش‌های مدرن لیزر برای درمان PDR توسعه یافته‌اند. با این حال شواهد محدودی در مورد اثربخشی و ایمنی سیستم‌ها یا استراتژی‌های لیزر جایگزین در مقایسه با لیزر آرگون استاندارد وجود دارد که در ETDRS شرح داده شد.