پیشینه
هدف از توانبخشی کمبینایی این است که افراد بتوانند کارهای زندگی روزمره خود را از سر گیرند یا ادامه دهند که توانایی خواندن یکی از مهمترین آنها است. این امر با فراهم کردن ابزارهای مناسب دیداری و آموزش ویژه در استفاده از ابزارهای کمکی به بینایی باقیمانده (Residual-Vision) و کمبینایی، که از بزرگنماهای اپتیکال (Optical Magnifiers) ساده تا بزرگنماهای ویدیویی با بزرگنمایی بالا متغیرند، به دست میآید.
اهداف
ارزیابی اثرات وسایل مختلف کمکی بینایی برای خواندن در بزرگسالان مبتلا به کمبینایی.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials) (که شامل ثبت کارآزماییهای چشم و بینایی در کاکرین است) (2017، شماره 12)؛ MEDLINE Ovid؛ Embase Ovid؛ OpenGrey؛ the ISRCTN registry؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP ؛WHO International Clinical Trials Registry Platform) را جستوجو کردیم. تاریخ جستوجو 17 ژانویه 2017 بود.
معیارهای انتخاب
این مرور شامل کارآزماییهای تصادفی و شبهتصادفی شده است که هر دستگاه یا کمک مورد استفاده را برای خواندن با دستگاه یا کمک دیگری در افراد 16 ساله یا بالاتر مبتلا به کمبینایی، که توسط محققان مطالعه تعریف شده، مقایسه کند. ما وسایل کمکی کمبینایی را با وسایل کمکی بدون کمبینایی مقایسه نکردیم، زیرا اندازهگیری سرعت خواندن، که پیامد اصلی ما بود در افرادی که نمیتوانستند یک پرینت معمولی را بخوانند، قابل سنجش نیست. ما انواعی را از وسایل کمکی خواندنی در نظر گرفتیم که ظرفیت خواندن بینایی فرد را، مثلا با افزایش بزرگنمایی تصویر (بزرگنماهای اپتیکی و الکترونیکی)، افزایش کنتراست متن (فیلترهای رنگی) یا تلاش برای بهینهسازی زاویه دید یا موقعیت چشم (مانند منشورها)، به حداکثر برساند. ما مطالعاتی را که در آنها از وسایل کمک به خواندن استفاده کردند که اجازه خواندن را از طریق شنوایی، مانند کتابهای سخنگو یا خوانندگان صفحه نمایش، یا از طریق لمس کردن، مانند دستگاههای مبتنی بر بریل (Braille-Based)، را میداد انتخاب نکردیم و راهکارهای توانبخشی یا مداخلات دشوار کمبینایی را در نظر نگرفتیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. حداقل دو نویسنده به طور مستقل کیفیت کارآزماییها را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. پیامد اولیه بررسی، سرعت خواندن در تعداد کلمات در هر دقیقه بود. پیامد ثانویه شامل طول مدت مطالعه و حدت بینایی، سهولت و فراوانی استفاده، کیفیت زندگی و پیامدهای نامطلوب بود. ما قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) درجهبندی کردیم.
نتایج اصلی
ما 11 مطالعه کوچک را با طراحی متقاطع (435 شرکتکننده در کل) وارد کردیم، یک مطالعه با دو بازی مواری (37 شرکتکننده) و یک مطالعه با سه بازوی موازی (243 شرکتکننده). این مطالعات در ایالات متحده آمریکا (7 مطالعه)، بریتانیا (5 مطالعه) و کانادا (1 مطالعه) انجام شد. دژنراسیون ماکولای (Macular Degeneration) مرتبط با سن (AMD) بیشترین علت کمبینایی بود، به طوریکه 10 مطالعه 50% یا بیشتر از شرکتکنندگان را با این وضعیت گزارش دادند. شرکتکنندگان در این مطالعات، 9 تا 97 سال سن داشتند اما بیشتر آنها مسنتر بودند (متوسط میانه سنی در بین مطالعات 71 سال بود). هیچ کدام از این مطالعات پنهانسازی نشده بودند؛ در غیراین صورت، ما مطالعات زیادی را در معرض خطر سوگیری پایین ارزیابی کردیم. تمام مطالعات پیامد اولیه را گزارش دادند: نتایج برای سرعت خواندن. هیچ کدام از مطالعات پیامدهای نامطلوب را اندازهگیری یا گزارش نکردند.
سرعت خواندن ممکن است با استفاده از تلویزیون مدار بسته (CCTV) ایستاده در مقایسه با دستگاههای اپتیکی (بزرگنماهای ایستاده یا با دست) بالاتر باشد (شواهد با قطعیت کم، 2 مطالعه، 92 شرکتکننده). شواهدی با قطعیت متوسط وجود داشت که نشان داد مدت زمان خواندن با دستگاههای الکترونیکی طولانیتر و استفاده از آنها آسانتر بود. نتایج مشابهی برای دستگاههای الکترونیکی با یک دوربین نصبشده در یک موس دیده شد. نتایج متفاوتی برای دستگاه نصبشده روی سر وجود داشت به طوری که که یافتههای یک مطالعه متشکل از 70 شرکتکننده نشان داد که یک دستگاه نصبشده روی سر مبتنی بر موس بهتر از دستگاه اپتیکی است، اما یک مطالعه دیگر متشکل از 20 شرکتکننده نشان داد که در دستگاههای اپتیکال بهتر هستند (شواهد با قطعیت کم). شواهدی با قطعیت کم از سه مطالعه (93 شرکتکننده)، هیچ تفاوت مهمی را در سرعت خواندن، حدت یا سهولت استفاده بین دستگاههای الکترونیکی ایستاده و نصبشده روی سر نشان نداد. به همین ترتیب، شواهد با قطعیت کم به دست آمده از یک مطالعه با100 شرکتکننده، هیچ تفاوت مهمی را بین یک تبلت 9.7 اینچی و CCTV ایستاده در سرعت خواندن با تخمینهای غیردقیق نشان نداد (پیامدهای دیگر گزارش نشد).
شواهدی با قطعیت کم، تفاوت اندکی را در سرعت خواندن در یک مطالعه با 100 شرکتکننده نشان داد به طوری که دستگاههای قابل حمل الکترونیکی اضافهشده را به دستگاههای اپتیکال ترجیح داد. یک مطالعه با بازوی موازی در 37 شرکتکننده، شواهدی را با قطعیت کم درباره سرعت خواندن بیشتر در یک ماه، در صورتی که شرکتکنندگان در مشاوره توانبخشی اولیه، به جای ابزارهای کمکی کمبینایی، به تنهایی، یک CCTV دریافت کنند، نشان داد.
مطالعه بازوی موازی که شامل 243 شرکتکننده مبتلا به AMD بود، تفاوتهای مهمی را در سرعت خواندن، حدت خواندن و کیفیت زندگی بین عینکهای منشوری و عینکهای معمولی نیافت. یک مطالعه در 10 فرد مبتلا به AMD نشان داد که سرعت خواندن با چند فیلتر رنگی روی هم نهاده شده احتمالا بدتر از یک فیلتر شفاف است و از آن بهتر نیست (شواهد با قطعیت کم، پیامدهای دیگر گزارش نشده است).
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کافی وجود ندارد که از استفاده از یک نوع خاص از دستگاه الکترونیکی یا اپتیکال برای شایعترین پروفایلهای کاربران ابزارهای کمکی کمبینا حمایت کند. بااینحال، شواهدی وجود دارد که دستگاههای الکترونیکی ایستاده ممکن است سرعت خواندن را در مقایسه با دستگاههای اپتیکال افزایش دهند. شواهد کمتری برای حمایت از استفاده از دستگاههای الکترونیکی نصب شده روی سر یا قابل حمل وجود دارد؛ بااینحال، تکنولوژی دستگاههای الکترونیکی ممکن است از زمانی که مطالعات انتخابشده در این مرور انجام گرفته، بهبود یافته و دستگاههای قابل حمل الکترونیکی مدرن، دارای خواص مطلوب مانند استفاده انعطافپذیر از بزرگنمایی باشند. شواهد خوبی برای حمایت از استفاده از فیلترها یا عینکهای منشوری وجود ندارد. پژوهشهای آینده باید روی ارزیابی استفاده مداوم درازمدت از هر دستگاه و تأثیر برنامههای آموزشی مختلف در استفاده از آن، همراه با بررسی اینکه کدام ویژگیهای بیمار، عملکرد با دستگاههای مختلف، از جمله برخی از دستگاههای گرانقیمت الکترونیکی را پیشبینی میکند، تمرکز کنند.
خلاصه به زبان ساده
وسایل کمکی خواندن برای بزرگسالان مبتلا به کمبینایی
هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف این مرور کاکرین، مقایسه ابزارهای مختلف خواندن برای افراد مبتلا به کمبینایی است. نویسندگان مرور کاکرین تمام مطالعات مرتبط را با پاسخ این سوال گردآوری و تجزیهوتحلیل کردند و 13 مطالعه یافتند.
پیامهای کلیدی
شواهد کافی در مورد حمایت از استفاده از نوع خاصی از وسایل کمکی خواندن الکترونیکی یا اپتیکی وجود ندارد. این مرور نشان می که استفاده از دستگاههای الکترونیکی نصبشده ایستاده، سرعت خواندن را بهبود میدهد. شواهد کمی مبنی بر تفاوت بین دستگاههای الکترونیکی نصبشده روی سر یا قابل حمل در مقایسه با دستگاههای اپتیکی و سایر دستگاههای الکترونیکی وجود دارد، هرچند ممکن است تکنولوژی از زمان انجام این مطالعات بهبود یافته باشد. هیچ مدرکی برای حمایت از استفاده از فیلترها یا عینکهای منشوری وجود ندارد.
در این مطالعه مروری چه موضوعی مورد بررسی قرار گرفت؟
با پیر شدن جمعیت تعداد افراد مبتلا به کمبینایی رو به افزایش است. ابزارهای کمکی اپتیکی و الکترونیکی بزرگنما معمولا برای کمک به افراد در حفظ توانایی خواندن، زمانیکه بینایی آنها شروع به کم شدن میکند، تجویز میشوند. نویسندگان کاکرین، شواهد راجع به تأثیر وسایل کمکی خواندن را روی توانایی خواندن در افراد مبتلا به کمبینایی بررسی کردند تا پی ببرند که آیا تفاوت در عملکرد خواندن با استفاده از دستگاههای اپتیکی معمولی مانند بزرگنماهای میکروسکوپی دستی یا دارای پایه در مقایسه با دستگاههایی الکترونیکی نظیر تلویزیون مدار بسته ایستاده و بزرگنماهایی که با دست نگه داشته میشوند، وجود دارد یا خیر.
نویسندگان مرور کاکرین، میزان قطعیت شواهد را برای هر یافته مرور مشخص کردند. آنها به دنبال عواملی مانند مشکلات شیوه انجام مطالعات، مطالعات بسیار کوچک و یافتههای متناقض بین مطالعات، بودند که میتوانستند قطعیت شواهد را کم کنند. آنها همچنین به دنبال عواملی از جمله اثرات بسیار بزرگ بودند که میتوانستند قطعیت شواهد را بیشتر کند. آنها هر یافته را به صورت بسیار کم، کم، متوسط یا دارای طمینان بالا درجهبندی کردند.
نتایج اصلی مطالعه مروری چیست؟
نویسندگان مرور کاکرین13 مطالعه مرتبط یافتند. 7 مطالعه از ایالات متحده آمریکا، 5 مطالعه از انگلیس و 1 مطالعه از کانادا بودند. این مطالعات تاثیر وسایل کمکی خواندن مختلف را بر عملکرد خواندن، عمدتا سرعت خواندن، مقایسه کردند. شرکتکنندگان، بزرگسالانی بودند که در سرویسهای ارایه خدمات کمبینایی حضور داشتند. اکثر افراد مبتلا به دژنراسیون ماکولا بودند که علت از بین رفتن دید مرکزی است و اغلب با سن مرتبط است. از آنجایی که بیشتر مطالعات انجام شده کوچک بود، نتایج اغلب دقیق نبودند و معلوم نیست که آیا آنها برای همه افراد مبتلا به کمبینایی کاربرد دارند یا خیر.
نتایج به شرح زیر بود.
• سرعت خواندن با دستگاههای الکترونیکی ممکن است سریعتر از بزرگنماهای اپتیکی باشد (شواهدی با قطعیت متوسط و کم).
• تهیه یک تلویزیون مدار بسته (CCTV) در یک مشاوره توانبخشی اولیه میتواند سرعت خواندن را در مقایسه با نسخه استاندارد وسایل کمکی کمبینایی افزایش دهد (شواهد با قطعیت کم).
• سرعت خواندن با دستگاههای الکترونیکی نصبشده روی سر تفاوتهای متناقضی را در مقایسه با دستگاههای اپتیکی نشان داد (شواهدی با قطعیت متوسط و کم).
• سرعت خواندن با یک تبلت کامپیوتری در مقایسه با CCTV ایستاده، مشابه بود (شواهد با قطعیت کم).
• افزودن یک دستگاه قابل حمل الکترونیکی به یک دستگاه اپتیکی ترجیحی به نظر نمیرسد که سرعت خواندن را افزایش دهد (شواهد با قطعیت کم).
• فیلترهای رنگی، برای سرعت خواندن، احتمالا بدتر از یک فیلتر شفاف بودند و از آن بهتر نبودند (شواهد با قطعیت کم).
• به نظر نمیرسد عینکهای منشوری سفارشی یا استاندارد در مقایسه با عینکهای رایج معمول برای افرادی که دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن دارند، مزایای بیشتری به ارمغان بیاورد (شواهد با قطعیت کم).
این مطالعه مروری تا چه تاریخی بهروزرسانی شده است؟
نویسندگان مطالعه مروری کاکرین برای یافتن مطالعاتی که تا 17 ژانویه 2018 منتشر شده بودند، جستوجو کردند.