پیشینه
بیماری شریانی محیطی (PAD) اندام تحتانی معمول است و با شیوعی حدود 13% در گروه سنی بالای 50 سال، از هر دو شکل علامتدار و بدون علامت آن. PAD علامتدار در حدود 5% افراد جمعیت غربی را بین 55 تا 74 سال تحت تاثیر قرار میدهد. شایعترین علائم اولیه PAD درد عضلانی در ورزش است که از طریق استراحت برطرف میشود و مربوط به کاهش جریان خون اندام پایین ناشی از بیماری آترواسکلروز (لنگش متناوب) میشود. شاخص مچ پایی بازویی (ABI) بهطور گستردهای توسط متخصصان مراقبتهای سلامت، از جمله پرستاران متخصص، پزشکان، جراحان و متخصصان کودکان در محیطهای مراقبتهای اولیه و ثانویه مورد استفاده قرار میگیرد تا علائم و نشانههای PAD را ارزیابی کنند. از آنجا که آزمون ABI غیرتهاجمی و ارزان است و بهطور گستردهای در بالین مورد استفاده قرار میگیرد، یک مرور سیستماتیک از دقت تشخیصی آن در افراد مبتلا به درد پا که مطرحکننده PAD است، ارتباط زیادی با کار روتین بالین دارد.
اهداف
تخمین دقت تشخیصی ABI، که تحت عنوان شاخص فشار براکیال نیز شناخته میشود، برای تشخیص بیماری شریان محیطی در افرادی که دچار درد پا هنگام راهرفتن شده و با استراحت بهبود مییابند.
روش های جستجو
ما در آگوست 2013، در بانکهای اطلاعاتی زیر جستوجو انجام دادیم: MEDLINE (Ovid SP)؛ Embase (Ovid SP)؛ (CINAHL) the Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS) (Bireme)؛ پایگاه اطلاعاتی خلاصه مرورهای اثرات و پایگاه اطلاعاتی ارزیابی تکنولوژی در کتابخانه کاکرین؛ سلامت؛ the Institute for Scientific Information (ISI) Conference Proceedings Citation Index – Science و the British Library Zetoc Conference search and Medion.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات مقطعی را در مورد ABI که در آنها اولتراسونوگرافی داپلکس یا آنژیوگرافی به عنوان استاندارد مرجع استفاده شده بود، وارد کردیم. ما همچنین مطالعات مقطعی یا کوهورت دقت تست تشخیصی (DTA) را وارد کردیم که هر دو مطالعات آیندهنگر و گذشتهنگر را دربر میگرفتند.
شرکتکنندگان بزرگسالان مبتلا درد پا هنگام راهرفتن بودند که با استراحت بهبود مییافتند، افرادی که در شرایط مراقبتهای اولیه یا ثانویه (فقط بیماران سرپایی) مورد آزمایش قرار گرفتند و علائم و نشانههای ایسکمی بحرانی اندام را نداشتند (درد در حین استراحت، زخمهای ایسکمیک یا گانگرن).
آزمون شاخص، ABI بود، که همچنین شاخص فشار مچ پایی بازویی (ABPI) یا شاخص مچ پا بازو (AAI) نامیده میشود و با استفاده از یک داپلر دستی یا دستگاه oscillometry برای تشخیص عروق مچ پا انجام شد. ما دادههای جمعآوری شده را از طریق سنسورهای فشار (sphygmomanometers) (هم دستی و هم آنروئید) و تجهیزات دیجیتال وارد کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نفر از نویسندگان مرور بهطور مستقل از هم استخراج دادهها را با استفاده از یک فرم استاندارد، که شامل ارزیابی کیفیت مطالعه بود، انجام داده و اختلافنظرها را با بحث حل کردند. زمانیکه دادههای سطح شرکتکننده برای قرار دادن در جداول 2 × 2 احتمال (مثبت واقعی، منفی واقعی، مثبت کاذب و منفی کاذب) در دسترس بودند، دو نفر از نویسندگان مرور دادهها را استخراج کردند.
پس از یک فاز پایلوت که دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کار کردند، ما از ابزار ارزیابی کیفیت روششناختی موسوم به (QUADAS-2) Quality Assessment of Diagnostic Accuracy Studies-2 استفاده کردیم که سوال مرور ما را یکی کرد، همراه با یک نمودار جریان برای کمک به درک تجسس از انجام مطالعه در صورت لزوم و ارزیابی خطر سوگیری (bias) و قابلیت کاربرد قضاوتها.
نتایج اصلی
ما 17055 رکورد را از طریق جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی شناسایی کردیم. ما 746 مقاله کامل را به دست آورده و آنها را برای مرتبط بودن ارزیابی کردیم. ما 49 مطالعه را به دقت بررسی کردیم تا واجد شرایط بودن آنها برای مرور مشخص شود که 48 مورد حذف شد، بهطورعمده به این دلیل که شرکتکنندگان بیمارانی نبودند که فقط با درد پا هنگام فعالیت مراجعه کرده باشند. محققان از هیچ استاندارد مرجع یا از آنژیوگرافی و اولتراسونوگرافی داپلکس به عنوان استاندارد مرجع استفاده نکردند. بیشتر مطالعات برای بیش از یک دلیل حذف شدند.
فقط یک مطالعه کرایتریای واجد شرایط بودن این مرور را داشت و دادههای دقت سطح اندام تحتانی را از فقط 85 شرکتکننده (158 پا) به دست آوردند. این مطالعه آیندهنگر روش داپلر دستی را برای به دست آوردن ABI (انجام شده توسط پرسنل آموزشندیده) با روش oscillometric اتوماتیک مقایسه کردند. دادهها در سطح اندام تحتانی که توسط مطالعه گزارش شد، نشان دادند که دقت ABI در تشخیص بیماری شریانی قابل توجه در آنژیوگرافی، زمانی که استنوز در عروق فموروپوپلیتهآل وجود دارد، برتر است، با حساسیت 97% (95% فاصله اطمینان (CI): 93% تا 99%) و اختصاصیت 89% (95% فاصله اطمینان (CI): 67% تا 95%) برای oscillometric ABI و حساسیت 95% (95% فاصله اطمینان (CI): 95% تا 97%) و اختصاصیت 56% (95% فاصله اطمینان (CI): 33% تا 70%) برای doppler ABI. حد مرزی ABI گزارش نشد. محققان ویژگی پایینتر را برای داپلر به این واقعیت نسبت دادند که پالس دورسالیس پدیس یا تیبیال توسط داپلر در 12 از 27 پا با عروق طبیعی یا ضایعات غیرقابل توجه تشخیص داده نشد. برتری روش oscillometric (خودکار) برای به دست آوردن عدد ABI بر روش دستی با استفاده از پروب داپلر که توسط اپراتورهای بیتجربه مورد استفاده قرار میگیرد، میتواند یک یافته بالینی مهم باشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد در مورد دقت شاخص مچ پایی بازویی برای تشخیص PAD در افراد مبتلا به درد پا هنگام فعالیت که با استراحت کاهش مییابد، کم است. یک مطالعه وارد مرور ما شد که اطلاعاتی را فقط در سطح اندام تعداد محدودی شرکت کننده فراهم کرد. مطالعات مقطعی با طراحی خوب برای ارزیابی دقت ABI در بیمارانی که علائم اولیه بیماری شریانی محیطی در تمام مراکز بهداشتی مراجعه میکنند، مورد نیاز است. انجام مرور سیستماتیک دیگری از مطالعات موجود، که به ارزیابی استفاده از ABI در گروههای بیمار جایگزین، از جمله بیماران بدون علامت و پرخطر بپردازند، مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
شاخص مچپایی بازویی برای تشخیص بیماری شریان محیطی اندام تحتانی
بیماری شریان محیطی (PAD) پاها 13% از افراد بالای 50 سال را تحت تاثیر قرار میدهد. گاهی اوقات PAD «ساکت» است و افراد از ابتلا به آن آگاه نیستند اما PAD میتواند موجب درد در پاها، به ویژه در پیادهروی، شود و این نوع PAD علامتدار حدود 5% از افراد را کشورهای غربی بین 55 تا 74 سالگی درگیر میکنند. در PAD، رسوبات چربی (آترواسکلروز) و لخته شدن خون موجب باریکشدگی و انسداد شریانها میشود. این امر منجر به ضعف جریان خون به عضلات طی ورزش میشود و علامت کلاسیک درد عضلانی را طی راه رفتن ایجاد میکند که پس از استراحت از بین میرود (لنگش متناوب). در موارد شدید PAD علائم درد در حین استراحت، زخم و گانگرن ممکن است پیشرفت کند و اگر درمان نشود، میتواند منجر به قطع عضو بدن شود. افراد مبتلا به PAD نیز در معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی و سکته مغزی هستند.
شاخص مچ پایی بازویی (ABI) یک آزمون است که برای تشخیص بیماری PAD مورد استفاده قرار میگیرد. این آزمایش با استفاده از یک دستگاه برای اندازهگیری فشار خون با یک کاف قابل باد شدن و اندازهگیری فشار خون در بازوی فوقانی و مچ پا انجام میشود. این تجهیزات میتواند به صورت دستی یا دیجیتالی با محاسبه اتوماتیک الکترونیکی فشار خون باشد. از ABI به طور گستردهای برای ارزیابی PAD توسط پرستاران متخصص، پزشکان، جراحان و متخصصان امراض پا که در بیمارستان کار میکنند، استفاده میشود. تقسیم فشار خون ثبت شده در مچ پا به همان میزان ثبت شده در بازو، یک نسبت را تولید میکند. مقادیر 0.90 تا 1.30 برای بزرگسالان طبیعی است و نسبت کمتر از 0.8 نشان می دهد که PAD وجود دارد. مقادیر کمتر (< 0.7) نشان میدهد که بیماری شدید است و ممکن است افراد مبتلا به زخم و گانگرن باشند. افراد مبتلا به PAD خفیف تا متوسط میتوانند در موقعیتهای مختلفی با استفاده از ABI به تشخیص برسند: در طول بررسی پای دیابتی معمول در بالین، در کلینیکهای سلامت در سطح جامعه و در بیمارستان، به عنوان یک تست غربالگری برای PAD در افرادی که هیچ نشانهای ندارند و در طول ارزیابی افرادی که با درد شدید پا هنگام فعالیت مراجعه و شک به PAD وجود دارد. وقتی تشخیص بیماری PAD اثبات شود، درمان شامل تجویز درمان پیشگیرانه ثانویه و مشاوره تغییر در شیوه زندگی (ورزش، ترک سیگار، رژیم غذایی، وزن)، و برای کسانی که با اختلال در کیفیت زندگی همراه هستند، درمان ممکن است شامل ورزشدرمانی تحت نظارت و یا برقراری مجدد جریان خون باشد، که معمولا به جای عمل جراحی، درمان داخل عروقی انجام میشود.
در بیمارستانها، از آزمایشهای دیگر ممکن است برای تشخیص PAD استفاده شود. سونوگرافی داپلکس (DUS) جریان خون را در شریانها نشان میدهد و غیرتهاجمی است اما فقط یک رادیولوژیست با تجربه میتواند تصاویر مفید دریافت کند. کارکنان بیمارستان میتوانند از دیگر آزمایشات برای تصویرسازی رگهای خونی استفاده کنند، یعنی آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA)، آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) و آنژیوگرافی کاتتر.
آزمون ABI غیرتهاجمی و ارزان است و بهطور گستردهای در بالین استفاده میشود. بنابراین، ما تمام گزارشهای موجود را مرور کردیم که از طریق جستوجوی گسترده از پایگاههای متون علمی پزشکی برای برآورد دقت آن در شناسایی PAD در افرادی که در هنگام راه رفتن درد پا داشته و پس از استراحت بهتر میشوند، به دست آمده بودند. دو نویسنده مرور به طور مستقل مطالعاتی را ارزیابی کردند که با معیارهای ورود به این مرور همخوانی داشتند، شامل استفاده از مطالعاتی با طرح مقطعی؛ ورود شرکتکنندگان مبتلا به درد هنگام راه رفتن که با استراحت بهتر شود و استفاده از سونوگرافی داپلکس یا آنژیوگرافی برای بررسی نتایج آزمایش ABI دقیق بودند. یک مطالعه با معیارهای ما همخوانی داشت و دادهها از 85 نفر (158 عضو) به دست آمد. محققان روش داپلر دستی را برای اندازهگیری ABI با روش خودکار مقایسه کردند. محققان فقط دادهها را برای پاها ارائه دادند، در مقایسه با اطلاعات برای بیماران؛ بنابراین ما نمیتوانیم تجزیهوتحلیل را در سطح تمام شرکت کنندگان دوباره محاسبه کنیم.
در نتیجه، شواهد کمی در مورد دقت شاخص مچ پایی بازویی برای تشخیص PAD در افرادی که با درد حین فعالیت مراجعه میکنند، وجود دارد. مطالعهای که در مرور ما وارد شده، دارای نقایصی بوده و نیاز به مطالعات مقطعی با طراحی خوب برای اندازهگیری دقت ABI در تشخیص PAD در بیماران مبتلا به علائم اولیه وجود دارد.