این مرور دو کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده شامل 38 کودک (20 پسر، 18 دختر) 15 تا 96 ماهه و مادران آنها را وارد کرد. تمام کودکان دارای ناتوانیهای رشدی بودند؛ 10 کودک اختلال حرکتی داشتند اما مشخص نبود که این اختلالات حرکتی، ارتباط حرکتی، صوتی یا کلامی آنها را تحت تاثیر قرار میدهند یا خیر. مادران در هشت جلسه آموزش گروهی 11 تا 12 هفتهای با دو یا سه بار ویزیت در منزل شرکت کردند. پیامدها بلافاصله پس از آموزش ارزیابی شدند. هیچ گزارشی از پیگیری طولانیمدت نیافتیم. یک مطالعه در یک مرکز مداخله در کانادا و مطالعه دیگر در کره جنوبی صورت گرفت.
هر دو مطالعه تعداد کمی از شرکتکنندگان را از مراکز واحد به کار گرفتند. از آنجایی که کورسازی شرکتکنندگان مطالعه یا متخصصان ارائه دهنده آموزش برای تخصیص گروه امکانپذیر نبود، هر دو مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) عملکرد در نظر گرفتیم. همچنین یک مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) و هر دو مطالعه را در معرض خطر پائین سوگیری گزارشدهی ارزیابی کردیم.
شواهدی با کیفیت بسیار پائین برای تمام پیامدهای ارزیابی شده وجود داشت. هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر آموزش بر شروع به سخن گفتن کودک یا مشارکت در توجه مشترک طی تعامل با مادرانشان وجود نداشت. مادرانی که آموزش دریافت کردند به ارتباطات کودکانشان بیشتر واکنش نشان میدهند، هرچند تفاوتی در میزان کنترل گفتگو از طریق نظارت بر فرزندان خود وجود نداشت. دادههای ازدسترفته به این معنی بود که ما قادر به ارزیابی تاثیرات آموزش بر فراوانی ارتباط کودکان، فراوانی زبان گفتاری در مکالمه، تولید گفتار، یا رشد زبان بیان یا درک نبودیم. تاثیری بر استرس مادران وجود نداشت. هیچ گزارشی از تاثیرات آموزش والدین بر استفاده کودکان از مهارتهای ارتباط فردی، مانند سوال پرسیدن یا ارائه اطلاعات، بر مشارکت کلی یا پیامدهای جانبی نیافتیم. گزارشهایی از رضایت مادران از درمان، مقبولیت یا انطباق با آن نیز نیافتیم.
کودکان مبتلا به اختلالات حرکتی، مانند فلج مغزی، اغلب مشکلاتی در تولید گفتار و حرکات دارند. این امر میتواند ارتباط آنها را برای درک دشوار کند. در سالهای پیشدبستانی، گفتار و زباندرمانی اغلب شامل آموزش والدین برای تشخیص سیگنالهای ارتباطی فرزند خود و ارتقای توسعه ارتباطات است.
سوال مطالعه مروری
آیا آموزش ارتباط برای والدین (مداخله ارتباطی میان والدین) کودکان پیشدبستانی مبتلا به اختلالات حرکتی، ارتباط بین کودکان و والدین را بهبود میبخشد؟ همچنین علاقهمند شدیم که بدانیم این آموزش پیامدهای ناخواسته داشته یا خیر، یا چه تاثیری بر سطوح استرس و مقابله والدین داشت و اینکه والدین از آموزشها راضی بودند و آن را به کار میگرفتند یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
مطالعات منتشر شده را تا جولای 2017 جستوجو کردیم. فقط دو مطالعه یافتیم که تاثیرات آموزش ارتباط والدین را گزارش کردند؛ یک مطالعه در یک مرکز مداخله در کانادا، و مطالعه دیگر در کره جنوبی انجام شد. این مطالعات شامل 38 کودک (20 پسر، 18 دختر)، 15 تا 96 ماهه و مادرانشان بودند. هر دو مطالعه آموزش ارتباط والدین را با عدم مداخله برای مشکلات ارتباطی مقایسه کردند. مادران در هشت جلسه آموزش گروهی 11 تا 12 هفتهای با دو یا سه بار ویزیت در منزل شرکت کردند. این مطالعات شامل کودکان مبتلا به طیفی از مشکلات رشدی بودند؛ بیشتر کودکان مبتلا به ناتوانی ذهنی بودند، 10 کودک مبتلا به اختلالات حرکتی (فلج مغزی) بودند. با این حال، میزان تاثیر اختلال حرکتی کودکان در برقراری ارتباط آنها مشخص نبود؛ به نظر میرسد تمام کودکان از دست خود برای حرکت و اشاره به خوبی استفاده میکنند، و اختلال در گفتار گزارش نشد.
نتایج بلافاصله پس از آموزش ارزیابی شد. بعد از آن هیچ گزارشی مربوط به نتایج نیافتیم (پیگیری طولانیمدت).
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
در دو مطالعه کوچک، به نظر میرسد که مادران ممکن است به تعامل فرزند خود پس از آموزش ارتباط میان والدین، بیشتر پاسخ داده باشند. با این حال، هیچ کاهشی مرتبط با جهتگیری مادران (از قبیل استفاده از دستورات) در گفتگو و هیچ تغییری در استرس مادران وجود نداشت. برای کودکان، ما هیچ شواهدی را مبنی بر تغییر در شروع گفتگوی کودکان یا توجه مشترک در تعامل با دیگران نیافتیم. مطالعات هیچ تاثیر منفی را از آموزش، پایبندی مادران به راهنمایی درون آموزش یا مقبولیت برنامهها گزارش نکردند.
ما قادر به ارزیابی تاثیرات مداخله ارتباطی میان والدین و فراوانی ارتباطات کودکان، استفاده از زبان گفتاری در مکالمه با والدین خود، تولید گفتار یا رشد زبان آنها نبودیم، زیرا دادهها در دسترس نبودند. هیچ گزارشی را مربوط به رشد مهارتهای ارتباطی فردی کودکان، مانند یادگیری سوال پرسیدن و نقص در مداخله برای مشارکت عمومی آنها یا آسیبهای ناشی از مداخله در اختیار نداریم. در نهایت، هیچ گزارشی از رضایت مادران از درمان نیافتیم.
کیفیت شواهد مطالعات وارد شده را به دلیل مسائل مربوط به طراحی مطالعه و کمبود جزئیات در نتایج ارائه شده بسیار پائین قضاوت کردیم و به این دلیل مشخص نیست که اختلالات حرکتی کودکان ارتباط آنها را تحت تاثیر قرار میدهد یا خیر.
برای تست کردن این موضوع که آموزش ارتباط برای والدین میتواند به ترویج رشد ارتباطی کودکان نوجوان مبتلا به اختلالات حرکتی کمک کند یا خیر، پژوهشهایی با تعداد زیادی از خانوادههای کودکانی که اختلالات حرکتی، گفتار و حرکات آنها را تحت تاثیر قرار میدهد مورد نیاز است.