پیشینه
افراد مبتلا به بیماری سلول داسیشکل (SCD) تا حد زیادی مستعد ابتلا به عفونت هستند. بهویژه نوزادان و کودکان با سن خیلی کم بسیار آسیبپذیر هستند. در تحقیق «همکاری مطالعاتی مربوط به بیماری سلول داسیشکل» میزان شیوع سپتیسمی پنوموکوکی در کودکان زیر سه سال 10 در هر 100 فرد-سال برآورد شده است. تجویز واکسنها، از جمله واکسنهای معمول پنوموکوک، ممکن است در این گروه سنی ممنوع باشند. بنابراین، رژیمهای پیشگیرانه (پروفیلاکتیک) پنیسیلین برای این جمعیت توصیه میشود. این، بهروزرسانی یک مرور کاکرین است که ابتدا در سال 2002 منتشر و اخیرا در سال 2014 بهروز شده است.
اهداف
ارزیابی اثرات آنتیبیوتیک پیشگیرانه علیه پنوموکوک در کودکان مبتلا به SCD در رابطه با:
1. بروز عفونت؛
2. مرگومیر؛
3. عوارض جانبی ناشی از دارو (همانطور که در مطالعات انتخاب شده گزارش شده است) برای فرد و جامعه؛
4. تأثیر توقف درمان در سنین مختلف بر شیوع عفونت و مرگومیر.
روش های جستجو
ما در پایگاه ثبت کارآزماییهای مربوط به هموگلوبینوپاتی در گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین جستوجو کردیم که شامل منابع شناساییشده از جستوجوهای پایگاه داده جامع الکترونیکی و همچنین دو پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی: ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت WHO است. علاوه بر این، ما جستوجوها را در مجلات مربوطه و کتابهای انتزاعی از مصاحبههای کنفرانس انجام دادیم.
تاریخ آخرین جستوجو: 19 دسامبر 2016.
معیارهای انتخاب
تمام کارآزماییهای تصادفیسازی یا شبهتصادفیسازی و کنترلشده که به مقایسه آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونتهای پنوموکوکی در کودکان مبتلا به SCD با دارونما، بدون درمان یا یک داروی مقایسهای پرداخته باشند.
گردآوری و تحلیل دادهها
هر دو نویسنده بهطور مستقل ازهم دادهها را استخراج کرده و کیفیت کارآزماییها را ارزیابی کردند. نویسندگان برای ارزیابی کیفیت شواهد از معیار GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) استفاده کردند.
نتایج اصلی
در این تحقیقات پنج کارآزمایی شناسایی شد که از این میان سه کارآزمایی (880 کودک تصادفیسازیشده) معیارهای ورود را به این مطالعه داشتند. تمام کارآزماییها کاهش بروز عفونت را در کودکان مبتلا به SCD (SS یا Sβ0Thal) با دریافت پیشگیرانه پنیسیلین نشان داده بودند. در کارآزماییهایی که تاثیر شروع پنیسیلین را در خطر ابتلا به عفونت پنوموکوکی مورد بررسی قرار داده بودند، نسبت شانس 0.37 بود (95% فاصله اطمینان: 0.16 تا 0.86) (دو کارآزمایی، 457 کودک) (شواهد با کیفیت پائین)، در حالی که برای قطع دارو، نسبت شانس 0.49 بود (95% فاصله اطمینان: 0.09 تا 2.71؛ یک کارآزمایی، 400 کودک؛ شواهد با کیفیت پائین). عوارض جانبی نادر و جزئی بودند. میزان عفونت پنوموکوکی در کودکان بالای 5 سال نسبتا پائین بود.
بهطور کلی، کیفیت شواهد مربوط به تمام پیامدها پائین برآورد شد. در نتایج مربوط به ارزیابی خطر سوگیری (bias) دو دامنه مشخص شد که در آنها خطر سوگیری بالا بود، یکی از این دو نتایج متناقض (سوگیری عدم دقت [attrition bias]) (دو کارآزمایی) و دیگری پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) (سوگیری انتخاب) (یک کارآزمایی) بود. مواردی که خطر سوگیری در آنها در هر سه کارآزمایی پائین بود، گزارش انتخابی (سوگیری گزارشدهی) و کورسازی (سوگیری عملکرد و تشخیص) بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد بررسیشده نشان میدهد که تجویز پیشگیرانه پنیسیلین بهطور قابلتوجهی خطر ابتلا به عفونت پنوموکوکی را در کودکان مبتلا به SCD هموزیگوت کاهش میدهد و با حداقل عوارض جانبی همراه است. تحقیقات بیشتر میتواند برای تعیین سن مناسب برای قطع بیخطر پنیسیلین مفید باشد.
خلاصه به زبان ساده
تجویز آنتیبیوتیکهای معمولی برای جلوگیری از عفونت پنوموکوکی در کودکان کم سنوسال مبتلا به بیماری سلول داسیشکل
سوال مطالعه مروری
ما شواهد و مدارک مربوط به اثرات رژیمهای آنتیبیوتیک پیشگیرانه را برای پیشگیری از عفونت پنوموکوکی در کودکان مبتلا به بیماری سلول داسیشکل (SCD) مورد بررسی قرار دادیم. این یک نسخه بهروزشده از مرور کاکرینی است که پیش از این منتشر شده است.
پیشینه
افراد مبتلا به SCD مستعد ابتلا به عفونتهای تنفسی و خون هستند. این عفونتها اغلب توسط یک باکتری به نام استرپتوکوکوس پنومونیه (Streptococcus pneumoniae) که پنوموکوک نیز نامیده میشود، ایجاد میشود که میتواند انواع بسیاری از بیماریهای جدی را ایجاد کند. افراد مبتلا به SCD ممکن است راحتتر از افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند، دچار عفونت شوند، زیرا طحال آنها (اندامی که خون را فیلتر میکند) به درستی کار نمیکند و همچنین آسیب بافت و استخوان ناشی از SCD میتوانند باکتری را در خود جای دهند. پیشگیری از عفونت یکی از راههای اصلی ارتقاء سلامت افراد مبتلا به SCD است و خطر مرگ را کاهش میدهد. بالاترین خطر ابتلا به عفونت در کودکان زیر سه سال است، اما استفاده واکسنهای ویژهای که به جلوگیری از بیماریهای ناشی از استرپتوکوکوس پنومونیه کمک میکنند، در این جمعیت جوان محدودیت دارد. بنابراین، علاوه بر این واکسنهای خاص، برای جلوگیری از عفونت آنتیبیوتیکهای معمولی نیز مورد نیاز هستند از آنجا که خطر عفونت با افزایش سن کاهش مییابد، ممکن است بتوان پس از مدت زمانی درمان آنتیبیوتیک پیشگیرانه را متوقف کرد.
تاریخ جستوجو
شواهد موجود تا تاریخ 19 دسامبر 2016 هستند.
ویژگیهای مطالعه
برای این مرور کاکرین شواهدی را با بررسی سه کارآزمایی بالینی که شامل بیش از 800 کودک بودند، جمعآوری کردیم.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
هر سه کارآزمایی بالینی نشاندهنده کاهش میزان عفونت پنوموکوکی در کودکان مبتلا به SCD بودند که برای پیشگیری، از پنیسیلین استفاده کرده بودند. دو مورد از این کارآزماییها به بررسی موثر بودن درمان پرداخته بودند. کارآزمایی سوم دنباله یکی از کارآزماییهای اولیه بود و در مورد زمان مناسب برای قطع بیخطر درمان تحقیق کرده بود. عوارض جانبی دارویی نادر و جزئی بود. با این حال، نگهداری کودکان روی برنامه درمانی با مشکلاتی همراه بود و در برخی موارد بهوجود آمدن مقاومت دارویی مشکلساز شده بود. کیفیت شواهد برای پیامدهای اولیه و ثانویه (نتیجه نهایی) پائین برآورد شد.
ما نتیجه گرفتیم که تجویز پنیسیلین بهصورت پیشگیرانه میزان عفونتهای پنوموکوکی را در کودکان مبتلا به SCD زیر 5 سال کاهش میدهد. در کودکان با سن بالاتر، خطر ابتلا به عفونت کمتر است و کارآزمایی که مربوط به پیگیری بود، دال بر این بود که پس از گذشت پنج سال از قطع پنیسیلین، خطر ابتلا به عفونت افزایش قابل توجهی پیدا نمیکند. برای بررسی چگونگی بهوجودآمدن باکتریهای مقاوم به درمان و اهمیت بالینی آن، انجام تحقیقات بیشتری لازم است.