پیشینه
بیماری سیکلسل (sickle cell disease)، یک اختلال ارثی هموگلوبینی شایع بهصورت مغلوب است، که افراد جنوب صحرای آفریقا، خاورمیانه، حوزه دریای مدیترانه، شبه قاره هند، کارائیب و آمریکای جنوبی را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری با عوارض و کاهش امید به زندگی همراه است. فیتومدیسینها (phytomedicines) (داروی مشتقشده از گیاهان به شکل اولیه آنها) شامل بسیاری از گیاهان دارویی از مسکنهای سنتی است که بیشترین نفوذ جمعیتی را دارند. تحقیقات آزمایشگاهی و کارآزماییهای بالینی محدودی اثرات مثبت فیتومدیسینها را در محیط آزمایشگاهی و داخل بدن نشان دادهاند. با این حال، ارزیابی نظاممند کمی درباره منافع آنها وجود دارد. این یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است که اولین بار در سال 2004 منتشر و در سالهای 2010، 2013 و 2015 بهروز شد.
اهداف
ارزیابی منافع و خطرات فیتومدیسینها در افراد مبتلا به بیماری سیکلسل در هر نوع، هر سن، در هر محیط.
روش های جستجو
ما پایگاه ثبت کارآزماییهای هموگلوبینوپاتیهای گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین (Cochrane Cystic Fibrosis and Genetic Disorders Group)، مرکز بینالمللی ثبت عددی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده استاندارد (ISRCTN ؛International Standard Randomised Controlled Trial Number Register)، پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (AMED ؛Allied and Complimentary Medicine Database)، ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP ؛World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform) را جستوجو کردیم.
تاریخ آخرین جستوجوها: پایگاه ثبت کارآزماییهای هموگلوبینوپاتیهای گروه فیبروز کیستیک و اختلالات ژنتیکی در کاکرین: 10 اپریل 2017، ISRCTN: در 26 جولای 2017، AMED: در 24 آگوست 2017، ClinicalTrials.gov: در 02 آگوست 2017، و WHO ICTRP: در 27 جولای 2017.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و شبهتصادفیسازی شده مربوط به شرکتکنندگان مبتلا به بیماری سیکلسل در تمام سنین، در تمام محیطها، که به مقایسه تجویز فیتومدیسینها، با هر شکل با دارونما یا درمان متعارف، از جمله ترانسفیوژن خون و هیدروکسی اوره پرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
هر دو نویسنده بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند.
نتایج اصلی
2 کارآزمایی (182 شرکتکننده) و دو فیتومدیسین نیپریسان (phytomedicines Niprisan®) (که نیکوسان (Nicosan) نیز نامیده میشود) و سیکلاویت (Ciklavit) انتخاب شدند. کارآزمایی فاز IIB (محوری) نشان میدهد که نیپریسان در کاهش اپیزودهای ناشی از بیماری سیکلسل شدیدا دردناک طی دوره شش ماهه موثر است (شواهد با کیفیت پائین). این خطر بروز عوارض جانبی شدید یا سطح آنمی (کم خونی) را تحت تاثیر قرار نمیدهد (شواهد با کیفیت پائین). هیچ عوارض جانبی جدی گزارش نشد. یک تک کارآزمایی درباره Cajanus cajan، یک منفعت احتمالی را برای افراد مبتلا به بحرانهای دردناک (شواهد با کیفیت پائین) و یک اثر جانبی احتمالی (غیر قابل توجه) در سطح آنمی (شواهد با کیفیت پائین) گزارش کرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در حالی که بهنظر میرسد نیپریسان طی یک دوره پیگیری شش ماهه در کاهش بحرانهای شدید دردناک، ایمن و مؤثر باشد، کارآزماییهای بیشتری برای ارزیابی نقش آن در مدیریت افراد مبتلا به بیماری سلولهای داسی شکل مورد نیاز است و منتظر انتشار نتایج کارآزماییهای چند مرکزی آنها هستیم. در حال حاضر نمیتوان در مورد اثربخشی سیکلاویت هیچ نتیجهگیری انجام داد. بر اساس نتایج منتشرشده درباره نیپریسان و با توجه به محدودیتهای گردآوری دادهها و تجزیهوتحلیل هر دو کارآزمایی، فیتومدیسینها ممکن است اثر سودمند بالقوهای در کاهش بحرانهای دردناک در بیماری سیکلسل داشته باشند. این موضوع باید در کارآزماییهای آینده بیشتر مورد تایید قرار بگیرد. انجام کارآزماییهای بیشتر در مورد ایمنی و اثربخشی فیتومدیسینهای مورد استفاده در مدیریت بیماری سلولهای داسی شکل ضروری است.
خلاصه به زبان ساده
فیتومدیسینها (داروهای مشتق شده از گیاهان) در درمان بیماری سیکلسل
سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تأثیر و ایمنی فیتومدیسینها را در افراد مبتلا به بیماری سیکلسل از هر نوع، هر سن و هر محیطی مورد بررسی قرار دادیم.
پیشینه
بیماری سیکلسل یک بیماری ارثی خونی ناشی از نقص در تولید هموگلوبین است. هموگلوبین بخشی از گلبول قرمز خون است که اکسیژن را به سراسر بدن حمل میکند. بیماری سیکلسل زمانی اتفاق میافتد که افراد ژنهای معیوبی را که مسئول تولید هموگلوبین هستند از هر دو والدین به ارث میبرند. عوارض جانبی مختلف و کاهش امید به زندگی با بیماری سیکلسل مرتبط است. فیتومدیسینها داروهای مشتقشده از گیاهان در شکل اولیه خود هستند. افراد مبتلا به بیماری سلول داسیشکل ممکن است در مواجهه با داروهای گیاهی از جنبه شفادهندههای سنتی با آنها روبرو شوند. منافع آنها بهطور نظاممند ارزیابی نشده است. کارهای آزمایشگاهی پیشتر نشان داده که این داروها ممکن است به کاهش علائم بیماری سیکلسل کمک کنند.
زمان انجام پژوهش
شواهد تا 24 آگوست 2017 موجود است.
ویژگیهای مطالعه
دو کارآزمایی (182 شرکتکننده) و دو فیتومدیسین نیپریسان (Nicosan نیز نامیده میشود) و Ciklavit انتخاب شدند.
نتایج اصلی
این مرور نشان میدهد که نیپریسان ممکن است به کاهش تعداد اپیزودهای بیماری سیکلسل مرتبط با درد شدید کمک کند. سیکلاویت، که برای کاهش بحرانهای دردناک در افراد مبتلا به بیماری سیکلسل گزارششده، قبل از توصیههای مربوط به استفاده از آن، مطالعات بیشتری را مطالبه میکند. کارآزمایی مربوط به سیکلاویت یک اثر جانبی احتمالی را نیز در سطح آنمی گزارش کرد.
هر دو فرمولاسیون علائم جانبی جدی یا اختلال عملکرد کبد یا کلیه را در شرکتکنندگان گزارش نکرد. قبل از اینکه ما بتوانیم هرگونه توصیهای در مورد استفاده از آنها ارائه دهیم، انجام کارآزماییهای دقیقتر و بزرگتر درباره این داروها مورد نیاز خواهد بود. تحقیقات بیشتر باید اندازهگیری پیامد طولانیمدت را ارزیابی کنند.
کیفیت شواهد
با توجه به پیامد اندازهگیری شده، ما کیفیت شواهد بهدست آمده را از این مرور پائین تا بسیار پائین قضاوت کردیم.