پیشینه
واکسیناسیون زودهنگام در دوران کودکی یک اقدام ضروری بهداشت عمومی در سراسر دنیا است که هر ساله دو تا سه میلیون نفر را نجات میدهد؛ اما بسیاری از کودکان تمامی واکسنهای توصیهشده را دریافت نمیکنند. برای رسیدن و حفظ میزان پوشش مناسب، برنامههای واکسیناسیون متکی به افرادی است که از آگاهی کافی برخوردارند و واکسنها را میپذیرند.
از اطلاعات چهره-به-چهره یا مداخلات آموزشی بهطور گستردهای استفاده میشود تا به والدین در فهماندن اینکه چرا واکسن مهم است کمک کند؛ و توضیح میدهد کجا، چطور و چه موقع به خدمات دسترسی پیدا کنند؛ و به تردید و نگرانی و تاخیر درباره ایمنی یا اثربخشی واکسن میپردازد. چنین مداخلات تعاملی هستند و میتوانند با معیتهای خاص هدف یا موانع شناختهشده سازگار باشند.
این به روزرسانی یک مرور است که ابتدا در سال 2013 منتشر شد.
اهداف
تعیین اثرات مداخلات چهره-به-چهره برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین درمورد واکسیناسیون زودهنگام دوران کودکی بر وضعیت واکسیناسیون و دانش، نگرش و قصد والدین از واکسیناسیون.
روش های جستجو
ما CENTRAL ،MEDLINE ،Embase، پنج پایگاه اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی (جولای و آگوست 2017) را جستوجو کردیم. ما فهرست منابع مقالات مربوطه را مرور کردیم، و با نویسندگان مطالعات انتخابشده و کارشناسان این حوزه تماس گرفتیم. ما محدودیتهای زبان یا تاریخ نداشتیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) و RCTهای خوشهای را انتخاب کردیم که به بررسی اثرات مداخلات چهره-به-چهره در والدین یا والدین واجد شرایط برای اطلاعرسانی یا آموزش آنها درمورد واکسیناسون زودهنگام در دوران کودکی در مقایسه با کنترل یا با دیگر مداخلات چهره -به-چهره میپرداخت. سازمان جهانی بهداشت توصیه میکند که کودکان تمامی واکسنهای زودهنگام دوران کودکی را، به جز واکسن پاپیلومای انسانی (HPV)، که روی نوجوانان اجرا میشود، دریافت کنند.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده بهطور مستقل همه نتایج جستوجوشده را مرور کردند، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) مطالعات انتخابشده را ارزیابی کردند.
نتایج اصلی
در این بهروزرسانی، ما چهار مطالعه جدید را یافتیم که در مجموع 10 مطالعه بهدست آمد. ما هفت RCT و سه RCT خوشهای را انتخاب کردیم که شامل مجموع 4527 شرکتکننده بودند، اگرچه ما قادر به ترکیب دادهها از یک RCT خوشهای نبودیم. سه مورد از 10 مطالعه در کشورهای کمدرآمد یا با درآمد متوسط انجام شد.
همه مطالعات انتخابشده مداخلات چهره-به-چهره را با کنترل مقایسه کردند. اغلب مطالعات، اثربخشی یک جلسه مداخله واحد را برای والدین بهصورت مجزا ارزیابی کردند. مداخلات ترکیبی شامل جلسات کوتاهمدت (ده دقیقه یا کمتر) و جلسات طولانیتر (15 دقیقه تا چند ساعت) بودند.
بهطورکلی، عناصر طراحیهای مطالعه، آنها را در معرض خطر سوگیری متوسط تا بالا قرار میدهد. تمام مطالعات، به جز یکی از آنها، در معرض خطر سوگیری پائین برای تولید توالی بودند (بهعنوان مثال، از توالی اعداد تصادفی استفاده شد). برای پنهانسازی تخصیص (بهعنوان مثال، فردی که شرکتکنندگان را تصادفیسازی میکرد، از گروه تحقیقاتی که به شرکتکنندگان اختصاص داده شده بود اطلاعی نداشت)، سه مطالعه در معرض خطر بالا قرار داشتند و یکی در خطر سوگیری نامعلوم طبقهبندی شد. با توجه به ماهیت آموزشی این مداخله، کورسازی شرکتکنندگان و کارکنان در هر مطالعهای امکانپذیر نبود. خطر سوگیری ناشی از کورسازی ارزیابیکنندگان پیامد برای چهار مورد از مطالعات پائین در نظر گرفته شد. اکثر مطالعات در معرض خطر سوگیری نامعلومی برای دادههای ناقص پیامد و گزارشهای انتخابی بودند. دیگر منابع بالقوه سوگیری عبارتند از عدم توانایی برای خوشهبندی در یک RCT خوشهای و تفاوتهای اساسی ناشناخته و معنیدار در میان گروهها. یک RCT خوشهای در معرض خطر بالا برای جذب انتخابی شرکتکنندگان بود.
ما اطمینان را از شواهد برای پیامدهای وضعیت واکسیناسیون کودکان، نگرش یا باورهای والدین، قصد واکسیناسیون، عوارض جانبی (مانند اضطراب) و هزینه ایمنسازی در سطح پائین، و برای دانش و درک والدین، در سطح متوسط قرار دادیم. تمام مطالعات محدودیتهایی در طراحی داشتند. ما اطمینان را از شواهد، در جایی که تشخیص دادیم مطالعات مشکلی با تصادفیسازی یا پنهانسازی تخصیص دارند، یا زمانی که پیامدها توسط شرکتکنندگانی گزارش شد که میدانستند آیا مداخله را دریافت کردهاند یا نه، کاهش دادیم. ما همچنین اطمینان را برای عدم ثبات (وضعیت واکسیناسیون)، عدم دقت (قصد واکسیناسیون و عوارض جانبی) و غیر مستقیم بودن (نگرش یا باورها و هزینه) کاهش دادیم.
شواهد با اطمینان پائین از هفت مطالعه (3004 شرکت کننده) پیشنهاد کردند که مداخلات چهره-به-چهره برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین ممکن است وضعیت واکسیناسیون را بهبود دهد (خطر نسبی (RR): 1.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.04 تا 1.37). شواهد با اطمینان متوسط از چهار مطالعه (657 شرکتکننده) دریافتند که مداخلات چهره-به-چهره احتمالا دانش والدین را کمی بهبود داده (میانگین تفاوت استاندارد (SMD): 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.38) و شواهد با اطمینان پائین از دو مطالعه (179 شرکتکننده) پیشنهاد کردند که آنها قصد واکسیناسیون را احتمالا کمی بهبود میدهند (SMD: 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24 تا 0.85). شواهد با اطمینان پائین پیبرد که مداخلات ممکن است منجر به تغییرات اندک یا هیچ تغییری در نگرشها یا باورهای والدین درباره واکسیناسیون (SMD: 0.03؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 - تا 0.27؛ 3 مطالعه، 292 شرکتکننده)، یا در اضطراب والدین (میانگین تفاوت (MD): 1.93 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 7.27 - تا 3.41؛ 1 مطالعه؛ 90 شرکتکننده) شود. فقط یک مطالعه (365 شرکتکننده) هزینه مداخله یک مورد استراتژی مدیریت را اندازهگیری و گزارش داد که هزینه اضافی برآوردشده برای هر کودک کاملا مصونشده برای مداخله تقریبا هشت برابر بیشتر از مراقبت معمول است (شواهد با اطمینان پائین). هیچیک از مطالعات انتخابشده از پیامدهای مرتبط با تجربه والدین از مداخله (مثلا رضایتمندی) گزارشی را ارائه ندادند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با اطمینان پائین تا متوسط وجود دارد که نشان میدهد اطلاعات چهره-به-چهره یا آموزش ممکن است وضعیت واکسیناسیون کودکان، دانش والدین و قصد والدین را برای واکسیناسیون کمی بهبود ببخشد.
مداخلات چهره-به-چهره ممکن است در جمعیتی که فقدان آگاهی یا دانش واکسیناسیون بهعنوان یک مانع شناخته شده (مثلا جایی که مردم از واکسنهای جدید یا اختیاری آگاه نیستند)، موثرتر باشد. تأثیر مداخله در جمعیتی که نگرانیهایی در مورد واکسنها یا تردید در واکسیناسیون دارند و این عوامل مانع اولیه هستند، کمتر روشن است. مقیاسهای قابل اعتماد و معتبر برای سنجش پیامدهای پیچیدهتر، مانند نگرشها یا باورها به منظور بهبود مقایسه اثرات در مطالعات ضروری است.
خلاصه به زبان ساده
مداخلات چهره-به-چهره برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین درمورد واکسیناسیون زودهنگام در دوران کودکی
سوال مطالعه مروری
هدف از این مرور کاکرین (Cochrane Review) پیبردن به این بود که آیا اطلاعات چهره-به-چهره یا آموزش ارائهشده به والدین یا والدینی که منتظر تولد نوزاد هستند، وضعیت واکسیناسیون، دانش یا درک والدین از واکسیناسیون، نگرشها یا باورها درباره واکسیناسیون یا قصد واکسیناسیون را بهبود میبخشد یا خیر. ما همچنین شواهدی را در مورد اثرات منفی مداخله، مانند اضطراب و شواهدی را در مورد هزینه و تجربیات والدین از مداخله مورد بررسی قراردادیم.
این بهروزرسانی از یک مرور است که ابتدا در سال 2013 منتشر شد. در این بهروزرسانی، ما چهار مطالعه جدید را پیداکردیم که در مجموع 10 مطالعه میشد.
پیشینه
واکسیناسیون دوران کودکی یک روش مهم و موثر برای کاهش بیماری و مرگومیر در دوران کودکی است. با اینحال، بسیاری از کودکان واکسنهای توصیهشده را دریافت نمیکنند، زیرا والدین یا مراقبین آنها نمیدانند چرا واکسیناسیون مهم است، نمیدانند چگونه، کجا یا چهموقع فرزندان خود را واکسن بزنند، یا نگرانیها یا شکوتردیدهایی درباره ایمنی و اثربخشی واکسن دارند.
یک راه برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین درمورد واکسیناسیون، از طریق گفتوگوهای چهره-به-چهره، هم بهصورت یک-به-یک و هم بهصورت گروهی است. این استراتژی میتواند در هر شرایطی مورد استفاده قرار گرفته و مطابقت داده شود.
ویژگیهای مطالعه
ما کارآزماییهای منتشرشده را تا جولای 2017 انتخاب کردیم. ما 10 مطالعه را با مجموع 4527 شرکتکننده پیدا کردیم که اثرات اطلاعات چهره-به-چهره یا آموزش برای والدین را بررسی کرد. هفت مطالعه از کشورهای با درآمد بالا بود و سه مطالعه از کشورهای کمدرآمد یا درآمد متوسط. مداخلات ترکیبی از جلسات کوتاه (کمتر از 10 دقیقه) و جلسات طولانی (15 دقیقه تا چند ساعت) بود که به والدین جدید یا آنهایی که منتظر تولد نوزاد هستند، ارائه شد.
نتایج اصلی
ما دادههای مربوط به اثرات اطلاعات چهره-به-چهره یا آموزش را روی هفت پیامد مختلف تجزیهوتحلیل کردیم. با توجه به مطالعات انتخابشده، اطلاعات چهره-به-چهره یا آموزش ممکن است وضعیت واکسیناسیون کودکان را بهبود دهد، احتمالا درک و دانش والدین را نسبت به واکسیناسیون کمی بهبود داده، و ممکن است قصد والدین را از واکسیناسیون کمی بهبود داده باشد. این مداخلات ممکن است منجر به تفاوت اندک یا هیچ تفاوتی در نگرشهای والدین یا اضطراب مربوط به مداخله شود. فقط یک مطالعه هزینه استراتژی مدیریت چهره-به-چهره را اندازهگیری کرد. در این مطالعه، هزینه ایمنسازی کامل یک کودک اضافی هشت برابر هزینههای مراقبت معمول بود؛ اما مداخله پیچیده، و مطالعه قدیمیتر بود، و نمیتوانست بهطور گستردهای قابل تعمیم باشد. هیچ مطالعهای، رضایت والدین را با مداخله چهره-به-چهره ارزیابی نکرد.
اطمینان از شواهد
ما اطمینان از شواهد را برای دانش یا درک والدین متوسط تشخیص دادیم، اما برای همه پیامدهای دیگر پائین بود. ما اطمینان از شواهد را در جایی که مطالعات مشکلاتی به دلیل سوگیری از منابع مختلف داشتند (بهعنوان مثال روشی که در آن شرکتکنندگان برای مطالعه گروهها تعیین شدند)، جایی که تنوع زیادی در نتایج یا تخمینهای نادرست وجود داشت، یا جایی که ما در مورد انتخاب اندازهگیریهای پیامدها تردیدهایی داشتیم، کاهش دادیم.
نتیجهگیریها
این مرور پیشنهاد میدهد که پیامهای آموزشی متمرکز بر ایمنسازی ممکن است برای بهبود پوشش واکسیناسیون و، به میزان کم، دانش، مخصوصا در جایی که آگاهی بهعنوان یک مانع برای واکسیناسیون شناخته میشود، کافی باشد.