سرطان پانگراس (PC) یک بیماری بسیار کشنده است که درمان‌های موثر محدودی دارد. در چند دهه گذشته، بسیاری از درمان‌های ضد سرطان در موارد پیشرفته و متاستاتیک مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که نتایج مختلفی داشته‌اند. این مرور تلاش کرده تا تمام داده‌های تصادفی‌سازی شده در دسترس را برای کمک به تصمیم‌گیری بهتر بیمار و پزشک در هنگام مقابله با این بیماری دشوار، با هم ترکیب کند.

ارزیابی اثر شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا هر دو به‌عنوان درمان خط اول در درمان سرطان پیشرفته پانکراس. پیامد اولیه مورد نظر ما میزان بقای کلی بود، در حالی که پیامدهای ثانویه شامل بقای عاری از پیشرفت، عوارض جانبی با درجه 3 از 4، پاسخ به درمان و کیفیت زندگی بودند.

به‌منظور دستیابی به مطالعات منتشرشده و منتشرنشده در پایگاه‌های CENTRAL (جست‌وجو در 14 جون 2017)، EMBASE (از 1980 تا 14 جون 2017)، MEDLINE (1946 تا 14 جون 2017) و CANCERLIT (1999 تا 14 جون 2017) جست‌وجو کردیم. ما همچنین تمامی خلاصه‌های مربوط به کنفرانس‌های مربوطه را که تا 14 جون 2017 منتشر شده بودند؛ مورد بررسی قرار گرفتیم.

تمام مطالعات تصادفی‌سازی‌شده که به بررسی پیامدهای کلی مربوط به بقا در بیماران مبتلا به آدنوکارسینوم داکتال پیشرفته پانکراس پرداخته باشند. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، به‌تنهایی یا ترکیبی از هردو، به‌عنوان درمان‌های مناسب درنظر گرفته شدند.

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را تجزیه‌و‌تحلیل کردند، و نویسنده سوم به حل اختلافات پرداخت. ما اطلاعات مربوط به بقای کلی (OS)، بقای عاری از پیشرفت (PFS)، میزان پاسخ، عوارض جانبی (AE) و کیفیت زندگی (QoL) را استخراج کردیم. در هر مطالعه، ریسک وجود سوگیری (bias) را بررسی کردیم.

ما 42 مطالعه مربوط به شیمی‌درمانی در 9463 بیمار مبتلا به سرطان پیشرفته پانکراس را انتخاب کردیم. هیچ مطالعه واجد شرایطی را در مورد پرتودرمانی نیافتیم.
ما در مقایسه با بهترین مراقبت‌های حمایتی، برای شیمی‌درمانی هیچ مزیتی پیدا نکردیم. با این حال، دو مورد از مطالعات شناسایی شده داده‌های کافی برای انجام تجزیه‌و‌تحلیل نداشتند، و بسیاری از رژیم‌های شیمی‌درمانی مورد مطالعه، منسوخ شده بودند.
در مقایسه با جمسیتابین (gemcitabine) به‌تنهایی، در شرکت‌کنندگانی که 5FU دریافت کرده بودند میزان بقای کلی (HR: 1.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.26 تا 2.27؛ شواهد با کیفیت متوسط)، بقای عاری از پیشرفت (HR: 1.47؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.12 تا 1.92) و کیفیت زندگی بدتر شده بود. از سوی دیگر، دو مطالعه نشان دادند که فولفیرینوکس (FOLFIRINOX) برای میزان بقای کلی (HR: 0.51؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.43 تا 0.60؛ شواهد با کیفیت متوسط)، بقای عاری از پیشرفت (HR: 0.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 0.57) و میزان پاسخ (RR: 3.38؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.01 تا 5.65) بهتر از جمسیتابین بود، اما میزان عوارض جانبی را افزایش داد. مطالعاتی که CO-101، ZD9331 و exatecan را با جمسیتابین به‌تنهایی مقایسه کرده بودند؛ هیچ‌گونه تفاوتی را در فایده یا ضرر آن‌ها نشان ندادند.
تجویز جمسیتابین با یک میزان دوز ثابت باعث بهبود میزان بقای کلی شد (HR: 0.79؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا ؛ شواهد با کیفیت بالا)، اما میزان عوارض جانبی را در مقایسه با دوزهای بولوس افزایش داد.
در مقایسه ترکیب‌های جمسیتابین با جمسیتابین به‌تنهایی، جمسیتابین همراه با پلاتین منجر به بهبود بقای عاری از پیشرفت (HR: 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.68 تا 0.95) و میزان پاسخ (RR: 1.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 1.98) اما میزان بقای کلی را ارتقا نبخشید (HR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.08؛ شواهد با کیفیت پائین). میزان عوارض جانبی نیز افزایش یافت. جمسیتابین همراه با فلوروپیریمیدین (fluoropyrimidine) توانست میزان بقای کلی (HR: 0.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 0.95)، بقای عاری از پیشرفت (HR: 0.79؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.72 تا 0.87) و میزان پاسخ‌دهی را افزایش دهد (HR: 1.78؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.29 تا 2.47؛ شواهد با کیفیت بالا)، اما عوارض جانبی را نیز افزایش داد. جمسیتابین همراه با مهارکننده توپوایزومراز نه‌تنها نمی‌تواند پیامدهای مربوط به بقا را بهبود بخشد، بلکه باعث افزایش سمیت آن نیز می‌شود. یک مطالعه نشان داد که استفاده از جمسیتابین همراه با nab-paclitaxel منجر به بهبود بقای کلی (HR: 0.72؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62 تا 0.84؛ شواهد با کیفیت بالا)، بقای عاری از پیشرفت (HR: 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.58 تا 0.82) و میزان پاسخ‌دهی (RR: 3.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.24 تا 4.84) می‌شود، اما افزایش عوارض جانبی را نیز به دنبال دارد. ترکیبات چند دارویی حاوی جمسیتابین (GEMOXEL یا سیس‌پلاتین/اپیروبایسین/5FU/جمسیتابین) باعث بالابردن بقای کلی (HR: 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 0.79؛ شواهد با کیفیت پائین)، بقای عاری از پیشرفت (HR: 0.43؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 0.62) و کیفیت زندگی می‌شوند.
ترکیبات 5FU در مقایسه با 5FU تنها هیچ‌گونه بهبودی در مدت زمان بقا ایجاد نکرده بودند.

اخیرا در شیمی‌درمانی ترکیبی جمسیتابین طولانی‌اثر به‌عنوان مراقبت استاندارد کنار گذاشته شده است. فولفیرینوکس (FOLFIRINOX) و جمسیتابین همراه با nab-paclitaxel بسیار موثر هستند؛ اما تجزیه‌و‌تحلیل ما نشان می‌دهد که سایر رژیم‌های ترکیبی نیز مفید هستند. انتخاب مناسب‌ترین شیمی‌درمانی برای هر بیمار همچنان مشکل است؛ زیرا طبقه‌بندی کلینیکوپاتولوژیک هنوز باقی می‌ماند. توسعه بیومارکرها برای کمک به انتخاب منطقی درمان برای بیماران ضروری است.