کتواسیدوز دیابتی (diabetic ketoacidosis; DKA) یک عارضه حاد و تهدید کننده حیات در دیابت‌های کنترل نشده‌ای است که اغلب در افراد مبتلا به دیابت اتوایمیون نوع 1 رخ می‌دهد، اما در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 شایع نیست. درمان DKA به‌طور مرسوم با تجویز اینفیوژن داخل‐وریدی انسولین رگولار در بخش اورژانس شروع و در بخش مراقبت‌های ویژه یا مراکزی برای افراد با وابستگی بالا ادامه پیدا می‌کند. مشخص نیست که می‌توان افراد مبتلا به این بیماری را با دیگر روش‌های درمانی مثل آنالوگ‌های انسولین زود‐اثر زیر‐جلدی درمان کرد یا خیر.

بررسی تاثیرات آنالوگ‌های انسولین زود‐اثر زیر‐جلدی در درمان کتواسیدوز دیابتی.

کارآزمایی‌های واجد شرایط را با جست‌وجو در MEDLINE؛ PubMed؛ EMBASE؛ LILACS؛ CINAHL و کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) شناسایی کردیم. پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های پورتال جست‌وجوی WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov را نیز بررسی کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو برای تمامی بانک‌های اطلاعاتی، 27 اکتبر 2015 بود. هم‌چنین فهرست منابع کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و مرورهای سیستماتیک را بررسی و با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم.

کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که RCT بودند و آنالوگ‌های انسولین زود‐اثر زیر‐جلدی را در برابر اینفیوژن داخل‐وریدی استاندارد در شرکت‏‌کنندگان دیابتی نوع 1 و نوع 2 مبتلا به DKA با هر سن یا جنسیتی و در زنان باردار مقایسه کردند.

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج، مطالعات را از نظر خطر سوگیری (bias) بررسی، و کیفیت کلی مطالعه را با استفاده از ابزار درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) بررسی کردند. ناهمگونی آماری را در مطالعات وارد شده با بررسی بصری نمودارهای انباشت (forest plot) و کمّی‌سازی تنوع (diversity) را با استفاده از آماره I² بررسی کردیم. در صورت لزوم، داده‌ها را با استفاده از متاآنالیز (meta‐analysis) مدل اثرات‐تصادفی یا آنالیز توصیفی سنتز کردیم.

پنج کارآزمایی، 201 شرکت‌کننده را تصادفی‌سازی کردند (110 شرکت‌کننده در گروه آنالوگ‌های انسولین زود‐اثر زیر‐جلدی و 91 شرکت‌کننده در گروه انسولین رگولار داخل‐وریدی). معیار تشخیص DKA با معیار انجمن دیابت آمریکا برای DKA خفیف یا متوسط هم‌سو و سازگار بود. علت زمینه‌ای DKA، غالبا تبعیت ضعیف از رژیم درمانی دیابت گزارش شد. اکثر کارآزمایی‌ها نوع دیابت را گزارش نکردند. در کارآزمایی‌های وارد شده، تعداد اندکی شرکت‌کننده جوان و کودک مبتلا به دیابت حضور داشتند (فقط یک کارآزمایی). چهار کارآزمایی تاثیرات آنالوگ انسولین زود‐اثر لیسپرو (lispro)، و یک کارآزمایی تاثیرات آنالوگ انسولین زود‐اثر آسپارت (aspart) را بررسی کردند. میانگین دوره پیگیری که با میانگین مدت بستری در بیمارستان اندازه‌گیری شد، بین دو و هفت روز متغیر بود. به‌طور کلی، خطر سوگیری در کارآزمایی‌های بررسی شده در بسیاری از زمینه‌ها نامشخص و برای سوگیری عملکرد برای معیار پیامد زمان سپری شده تا برطرف شدن DKA در سطح بالایی بود. در کارآزمایی‌های وارد شده، وقوع هیچ موردی از مرگ‌ومیر گزارش نشد (186 شرکت‌کننده؛ 3 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط (انسولین لیسپرو) تا پائین (انسولین آسپارت)). شواهدی با کیفیت بسیار پائین در مورد ارزیابی تاثیرات انسولین زیر‐جلدی لیسپرو در برابر انسولین داخل‐وریدی رگولار برای زمان سپری شده تا برطرف شدن DKA وجود داشت (تفاوت میانگین (MD): 0.2 ساعت؛ 95% CI؛ 1.7‐ تا 2.1؛ 0.81 = P؛ 2 کارآزمایی؛ 90 شرکت‌کننده). در یک کارآزمایی که شامل کودکان مبتلا به DKA می‌شد، زمان سپری شده تا رسیدن به سطح گلوکز 250 میلی‌گرم/دسی‌لیتر، بین انسولین لیسپرو و انسولین رگولار داخل‐وریدی مشابه بود. شواهدی با کیفیت بسیار پائین در مورد تاثیرات انسولین زیر‐جلدی آسپارت در برابر انسولین رگولار داخل‐وریدی بر زمان سپری شده تا برطرف شدن DKA وجود داشت (MD؛ 1‐ ساعت؛ 95% CI؛ 3.2‐ تا 1.2؛ 0.36 = P؛ 1 کارآزمایی؛ 30 شرکت‌کننده). شواهدی با کیفیت پائین برای ارزیابی تاثیرات آنالوگ‌های انسولین زود‐اثر زیر‐جلدی در برابر انسولین رگولار داخل‐وریدی در اپیزودهای هیپوگلیسمی به دست آمد: 6 مورد از 80 شرکت‌کننده درمان شده با لیسپرو در مقایسه با 9 مورد از 76 شرکت‌کننده درمان شده با انسولین رگولار، دچار حوادث هیپوگلیسمی شدند (خطر نسبی (RR): 0.59؛ 95% CI؛ 0.23 تا 1.52؛ 0.28 = P؛ 4 کارآزمایی؛ 156 شرکت‌کننده). در مقایسه انسولین آسپارت با انسولین رگولار، RR برای اپیزودهای هیپوگلیسمی معادل 1.00 (95% CI؛ 0.07 تا 14.55؛ 1.0 = P؛ 30 شرکت‌کننده؛ 1 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش شد. تاثیرات اجتماعی‌اقتصادی برای انسولین لیسپرو در مقایسه با انسولین رگولار که بر اساس میانگین طول مدت بستری در بیمارستان اندازه‌گیری شد، MD معادل 0.4‐ روز (95% CI؛ 1‐ تا 0.2؛ 0.22 = P؛ 2 کارآزمایی؛ 90 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و برای انسولین آسپارت در مقایسه با انسولین رگولار، MD برابر با 1.1 روز (95% CI؛ 3.3‐ تا 1.1؛ 0.32 = P؛ شواهد با کیفیت پائین) را نشان داد. داده‌های موربیدیتی محدود بودند، اما هیچ عارضه اختصاصی برای مقایسه انسولین لیسپارو و رگولار گزارش نشد. هیچ یک از کارآزمایی‌ها وقوع عوارض جانبی را به جز اپیزودهای هیپوگلیسمی گزارش نکرد، و هیچ کارآزمایی رضایت بیمار را از درمان بررسی نکرد.

این مرور، که بیشتر داده‌هایی را در مورد بزرگسالان ارائه می‌دهد، بر اساس شواهدی با کیفیت بسیار پائین تا پائین نشان می‌دهد که وقتی تاثیرات آنالوگ‌های زود‐اثر زیر‐جلدی در برابر انسولین رگولار داخل‐وریدی برای درمان DKA با شدت خفیف یا متوسط مقایسه می‌شود، نه فایده‌ای وجود خواهد داشت و نه ضرری.