پیشینه
درد نوروپاتیک، که ناشی از بیماری یا آسیب به عصب است، نشانگر بار قابل توجهی بر افراد و جامعه است. این درد میتواند شدیدا ناخوشایند بوده و دستیابی به کنترل کافی علائم ممکن است دشوار باشد. روشهای درمان غیر دارویی اغلب توسط افراد مبتلا به درد نوروپاتیک بهکار میروند و میتواند شامل تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS ؛transcutaneous electrical nerve stimulation) باشد. این مطالعه مروری، جایگزین مطالعه مروری کاکرین درباره «تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درد مزمن» (Nnoaham 2014) و یک پروتکل حذف شده درباره «تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درد نوروپاتیک در بزرگسالان» (Claydon 2014) شده است. این مطالعه مروری جایگزین پروتکل اصلی برای درد نوروپاتیک است که حذف شده بود.
اهداف
تعیین اثربخشی ضد درد TENS در مقابل TENS پلاسبو (ساختگی)، TENS در برابر مراقبت معمول، TENS در مقابل عدم درمان و TENS به همراه مراقبت معمول در مقابل مراقبت معمول بهتنهایی در مدیریت درد نوروپاتیک در بزرگسالان.
روش های جستجو
ما CENTRAL ، MEDLINE ،Embase ،PsycINFO ،AMED ،CINAHL ،Web of Science ،PEDro ،LILACS (تا سپتامبر 2016) و ثبت کارآزماییهای بالینی مختلف را جستوجو کردیم. ما همچنین کتابشناسی مطالعات انتخاب شده را برای مطالعات مرتبط بیشتر جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای را انتخاب کردیم که در آنها TENS در درمان درد نوروپاتیک مرکزی یا محیطی مورد ارزیابی قرار گرفته بود. ما مطالعاتی را انتخاب کردیم که موارد زیر را بررسی کردند: TENS در مقابل TENS پلاسبو (ساختگی)، TENS در برابر مراقبت معمول، TENS در مقابل عدم درمان و TENS به همراه مراقبت معمول در برابر مراقبت معمول بهتنهایی در مدیریت درد نوروپاتیک در بزرگسالان.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل تمام نتایج جستوجوی پایگاههای اطلاعاتی را غربالگری کرده و مقالاتی را که نیازمند ارزیابی متن کامل بودند، شناسایی کردند. سپس، دو نویسنده مطالعه مروری بهطور مستقل معیارهای ورود / خروج را برای این مطالعه اعمال کردند. سپس همان نویسندگان مطالعه مروری بهطور مستقل دادهها را استخراج کردند، خطر سوگیری (Bias) را با استفاده از ابزار استاندارد کاکرین ارزیابی کرده و کیفیت شواهد را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) رتبهبندی کردند.
نتایج اصلی
ما 15 مطالعه را با 724 شرکتکننده انتخاب کردیم. ما طیفی از پروتکلهای درمانی را از لحاظ مدت زمان مراقبت، زمان استفاده از TENS و شدت کاربرد یافتیم. بهطور خلاصه، مدت زمان مراقبت از 4 روز تا 3 ماه متغیر بود. به همین ترتیب، ما تغییراتی را در مدت زمان کاربرد TENS یافتیم؛ از 15 دقیقه تا هر یک ساعت یک بار تا 4 بار در روز. ما بهطور معمول شدتی را از TENS برای احساس سوزن سوزن شدن محسوس راحت یافتیم و مطالعات بسیار کمی که این دوز را برای حفظ این ادراک تعیین کردند. بر اساس این مقایسهها، ما برای توضیح این موضوع برنامهریزی کرده بودیم، ما فقط قادر به انجام یک ترکیب کمی برای TENSدر مقابل TENSساختگی بودیم. دادههای ناکافی و تنوع زیاد در شرایط کنترل از انجام یک ترکیب کمی برای مقایسههای باقیمانده جلوگیری کرد.
برای TENS در مقایسه با TENSساختگی، پنج مطالعه برای تجزیهوتحلیل ترکیبی مناسب بود. ما باقیمانده مطالعات را به شکل نقلقول توصیف کردیم. بهطور کلی، ما 11 مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری، و 4 مطالعه را در معرض خطر نامشخص سوگیری قضاوت کردیم. با توجه به تعداد کمی از مطالعات واجد شرایط، سطوح بالای خطر سوگیری در مطالعات و اندازههای کوچک نمونه، ما کیفیت شواهد را برای تجزیهوتحلیل ترکیبی بسیار پائین و رتبهبندی فردی GRADE را از پیامدهای بهدست آمده از مطالعات واحد بسیار پائین رتبهبندی کردیم. برای مطالعات فردی که در قالب روایت مورد بحث قرار گرفتند، محدودیتهای روششناسی، کیفیت گزارش و ماهیت ناهمگون مداخلات، برآوردهای قابل اطمینان از اثر TENS را امکان پذیر نساخت.
5 مطالعه (در شرایط مختلف نوروپاتیک) برای تجزیهوتحلیل ترکیبی TENS در مقابل TENS ساختگی برای بررسی شدت درد با استفاده از یک مقیاس آنالوگ بصری مناسب بودند. ما میانگین تفاوت را پس از مداخله برای اندازه اثر به نفع TENS برابر با 1.58 - یافتیم (95% فاصله اطمینان (CI): 2.08 - تا 1.09 - ؛ 0.00001 > P؛ تعداد = 207؛ 6 مقایسه از 5 مطالعه) (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در این تجزیهوتحلیل ناهمگونی قابل توجهی وجود نداشت. در حالی که این تفاوت فراتر از تفاوت مهم از پیش تعیین شده / پیشفرض ما برای پیامدهای درد بود، ما کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم، به این معنی که اطمینان بسیار کمی به برآورد این اثر داریم و احتمالا اثر واقعی بسیار متفاوت از آن چیزی است که در این مطالعه مروری گزارش شد. فقط یک مطالعه از این پنج مطالعه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را بهعنوان یک پیامد بررسی کردند، به این معنی که ما قادر به گزارش این پیامد برای این مقایسه نبودیم. به همین ترتیب، ما نتوانستیم درک کلی را از تغییر یا تغییرات در ضد درد استفاده شده در این تجزیهوتحلیل ترکیبی گزارش کنیم.
10 مطالعه کوچک، TENS را با برخی از انواع مراقبت معمول مقایسه کردند. با این حال، وجود تنوع زیاد در آنچه که مراقبت معمول را تشکیل میداد، مانع از ترکیب دادهها شد. اکثر این مطالعات هیچ تفاوتی را در پیامدهای درد بین TENS و سایر درمانهای فعال یا به نفع مداخله مقایسه کننده نیافتند (شواهد با کیفیت بسیار پائین). ما نتوانستیم سایر پیامدهای اولیه و ثانویه را در این کارآزماییهای واحد گزارش کنیم (کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، درک کلی از تغییر و تغییرات در استفاده از ضد درد).
از 15 مطالعه انتخاب شده، 3 عارضه جانبی گزارش شد که جزئی و محدود به «تحریک پوست» در محل یا در اطراف محل قرار دادن الکترود بود (شواهد با کیفیت بسیار پائین). سه مطالعه هیچگونه عارضه جانبی را گزارش نکردند در حالی که در بقیه مطالعات با توجه به عوارض جانبی هیچ جزئیاتی گزارش نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در این مطالعه مروری، ما مقایسه بین TENS و TENS ساختگی را گزارش کردیم. کیفیت شواهد بسیار پائین بود به این معنی که ما قادر به اطمینان به این یافتهها نبودیم که آیا TENS برای کنترل درد در افراد مبتلا به درد نوروپاتیک موثر است یا خیر. کیفیت بسیار پائین شواهد بدین معنی است که ما اطمینان بسیار کمی به برآورد اثر گزارش شده داریم؛ اثر واقعی احتمالا بسیار متفاوت است. ما توصیههایی در رابطه با طرح مطالعات آینده درباره TENS ارائه کردیم که میتواند بهطور معناداری عدم اطمینان مربوط به اثربخشی این روش درمانی را کاهش دهد.
خلاصه به زبان ساده
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای درد نوروپاتیک
نکته مهم
برای بزرگسالان مبتلا به درد نوروپاتیک، نمیتوان با اطمینان بیان کرد که TENS در مقایسه با TENS ساختگی در تسکین درد موثر است.
پیشینه
درد نوروپاتیک درد ناشی از بیماری یا آسیب به عصب است و درمان موثر آن ممکن است دشوار باشد. این درد ممکن است به دنبال آسیب مستقیم به عصب یا به علت مشکلاتی نظیر دیابت، زونا (shingles) و سندرم کارپال تونل (carpal tunnel syndrome) ایجاد شود. TENS یک درمان مشترک برای طیف وسیعی از شرایط درد است. این درمان شامل استفاده از یک واحد باتری کوچک برای انتقال جریانهای الکتریکی کم از طریق الکترودهای متصل به پوست است. این یک پیشنهاد برای تسکین درد است.
سوال مطالعه مروری
آیا TENS شدت درد و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را در بزرگسالان مبتلا به درد نوروپاتیک بهبود میبخشد؟
ویژگیهای مطالعه
ما تمام کارآزماییهای بالینی واجد شرایط مربوط به مقایسه TENS را با TENS «جعلی» (به اصطلاح «ساختگی»)، مراقبت معمول یا عدم درمان یا مقایسه TENS به همراه مراقبت معمول در برابر مراقبت معمول بهتنهایی، برای درد نوروپاتیک در بزرگسالان مرور کردیم. در سپتامبر 2016، 15 مطالعه واجد شرایط برای نتیجهگیری یافتیم. از این 15 مطالعه، ما توانستیم نتایج بهدست آمده را از پنج مطالعه برای بررسی اثر TENS در مقایسه با TENS ساختگی برای درمان درد، ترکیب کنیم. این مطالعات شامل طیف وسیعی از مشکلات درد نوروپاتیک بودند (بهعنوان مثال افراد مبتلا به آسیب نخاعی، درد پشت به علت درگیری عصب، عوارض مرتبط با دیابت، و غیره). ما کیفیت مطالعات را در کل پائین یافتیم.
یافتههای کلیدی
ما نتوانستیم با اطمینان بگوییم که آیا TENS در مقایسه با TENS ساختگی در تسکین درد افراد مبتلا به درد نوروپاتیک موثر است. اینکه کیفیت شواهد بسیار پائین است، به این معنی است که ما اطمینان بسیار کمی به این نتیجه داریم و مطالعات آینده احتمالا این نتیجه را تغییر خواهند داد. فقدان دادههای گزارش شده به این معنی است که ما نتوانستیم در مورد اثر درمان TENS بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروهای تسکین درد یا تصور مردم از اینکه TENS چگونه شرایط آنها را تغییر داد نتیجهگیری کنیم.
ما نتایج 10 مطالعه اضافی را در مورد مقایسه TENS در برابر سایر انواع درمان توصیف کردیم. این 10 مطالعه بسیار متنوع بودند و بنابراین ما نتوانستیم آنها را ترکیب کنیم و آنها را با یکدیگر تجزیهوتحلیل کنیم. این موضوع، با کیفیت پائین این 10 مطالعه مرتبط است، به این معنا که ما قادر به قضاوت در مورد تسکین درد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، استفاده از داروهای ضد درد یا درک از تغییر نبودیم.
در 3 مطالعه از این 15 مطالعه، برخی از افراد استفاده کننده از TENS تحریک پوست زیر پدهای الکترود را تجربه کردند. 3 مطالعه هیچ مشکلی را گزارش نکردند و مطالعات باقیمانده هیچگونه جزئیاتی را در مورد عوارض جانبی ارائه نکردند. بر این اساس، اظهار نظر در مورد عوارض جانبی مرتبط با استفاده از TENS، واقعبینانه نیست.