پیشینه
اسپاسم عضلات اسکلتی (skeletal muscle spasticity) یک عارضه جسمی عمده ناشی از آسیب مغزی تروماتیک (TBI) است که میتواند منجر به انقباض عضلانی، سفتی مفصلی، کاهش دامه حرکتی، ترک پوستی، و درد شود. درمانهای اسپاسم شامل تعدادی از مداخلات دارویی و غیردارویی است که اغلب به صورت ترکیبی استفاده میشود. مدیریت اسپاسم پس از TBI به دلیل پیچیدگی افزاینده مسائل رفتاری و شناختی مرتبط با TBI از سایر جمعیتهای بالینی متفاوت است.
اهداف
ارزیابی اثرات مداخلات برای کنترل اسپاسم عضلات اسکلتی در افراد مبتلا به TBI.
روش های جستجو
در ماه جون سال 2017، علاوه بر پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی و فهرست مراجع مطالعات انتخاب شده، پایگاههای اطلاعاتی کلیدی را شامل ثبت تخصصی گروه آسیبها و صدمات در کاکرین (Cochrane Injuries Group Specialised Register)؛ CENTRAL؛ MEDLINE (Ovid)؛ Embase (Ovid) و سایر جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) و RCTهای متقاطع را انتخاب کردیم که هر گونه مداخلهای را برای مدیریت اسپاسم در TBI انجام داده بودند. فقط مطالعاتی که در آن حداقل 50% از شرکتکنندگان TBI داشتند (یا برای آنها اطلاعات جداگانهای برای شرکتکنندگان با TBI در دسترس بودند) انتخاب شد. پیامد اولیه اسپاسم و عوارض جانبی بود. پیامد ثانویه بر اساس طبقهبندی بینالمللی عملکرد، ناتوانی و سلامت سازمان جهانی بهداشت شامل عملکردهای بدن (حسی، درد، عصبی ـ عضلانی ـ اسکلتی و عملکردهای مرتبط با حرکت) و فعالیتها و مشارکت (وظایف و خواستههای عمومی، تحرک، خودمراقبتی، زندگی خانوادگی، مناطق عمده زندگی، جامعه، زندگی اجتماعی و مدنی) بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما روشهای استاندارد روششناسی کاکرین را مورد استفاده قرار دادیم. دادهها به صورت نقل قول ترکیب شدند. با توجه به کمبود و ناهمگونی دادهها، متاآنالیز (Meta-analysis) انجام نشد.
نتایج اصلی
ما در این مطالعه مروری، 9 مطالعه را انتخاب کردیم که شامل 134 شرکتکننده دارای TBI بود. فقط پنج مطالعه تفاوتهای بین گروهی را نشان داده و اطلاعات پیامد 105 بیمار دارای TBI را ارائه دادند. این پنج مطالعه، تأثیر چندین مداخله دارویی (باکلوفن، بوتولینوم توکسین A) و غیردارویی (گچ گرفتن (casting)، فیزیوتراپی، اسپلینت، میز ایستاده شیبدار (tilt) و تحریک الکتریکی) را که اغلب به صورت ترکیبی بودند، بررسی کردند. مطالعاتی که اثرات باکلوفن و تیزانیدین (tizanidine) را آزمایش کردند، نتایج کافی گزارش نکردند. در جایی که دادههای پیامد در دسترس بود، اسپاسم و عوارض جانبی، علاوه بر برخی از مقیاسهای پیامدهای ثانویه، گزارش شد.
از پنج مطالعه دارای نتایج، سه مطالعه توسط دولت، موسسات خیریه یا خدمات بهداشتی تامین اعتبار شده بود و دو مورد توسط یک شرکت فنآوری دارویی یا پزشکی تامین مالی شد. چهار مطالعه بدون نتایج قابل استفاده، توسط شرکتهای داروسازی یا فنآوری پزشکی تامین مالی شدند.
نتیجهگیری در مورد اثربخشی این مداخلات به دلیل گزارش ضعیف، اندازه کوچک مطالعات و این واقعیت که شرکتکنندگان دارای TBI معمولا فقط یک درصد از تعداد کل بودند، دشوار است. به دلیل کمبود دادهها و ناهمگونی مداخلات و گروههای مقایسهای، انجام متاآنالیز امکانپذیر نبود. بعضی از مطالعات نتیجه گرفتند که مداخلهای که آزمایش کردهاند اثرات مثبتی بر اسپاسم داشت و برخی دیگر تفاوتی بین درمانهای معین نیافتند. شایعترین عارضه جانبی آسیب پوستی خفیف در افرادی بود که درمان گچ گرفتن دریافت کردند. ما معتقدیم ارائه توصیف بیشتر از نتایج مطالعه با توجه به کیفیت شواهد، که برای همه پیامدها بسیار کم است، گمراه کننده خواهد بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
وجود شواهد محدود و با کیفیت بسیار پائین در مورد مدیریت اسپاسم در افراد مبتلا به TBI بدان معنی است که ما در مورد اثربخشی یا آسیب این مداخلات مطمئن نیستیم. لازم است که مطالعات به خوبی طراحی شده و با توان کافی با استفاده از پیامدهای عملکردی برای آزمایش مداخلات مورد استفاده در اعمال بالینی انجام شود.
خلاصه به زبان ساده
درمانهایی برای اسپاسم (انقباض عضلات بیش از حد فعال) پس از آسیب مغزی
سوال مطالعه مروری
ما شواهدی را در مورد تأثیر درمان (داروی و غیردارویی) برای اسپاسم پس از آسیب مغزی ناشی از ضربه به سر (آسیب مغزی تروماتیک (TBI)) بررسی کردیم.
پیشینه
بسیاری از افراد مبتلا به TBI دچار اسپاسم عضلانی میشوند، زمانی که عضلات آنها به طور غیرارادی سفت میشود. این موضوع میتواند بر توانایی فرد برای انجام فعالیتهای روزمره تاثیر گذاشته و باعث درد، سفتی و ترک پوستی شود. درمانهای زیادی برای مدیریت اسپاسم از جمله داروها، گچ گرفتن، اسپلینتها و باندها وجود دارد. اغلب این درمانها به صورت ترکیبی استفاده میشود.
ویژگیهای مطالعه
ما در این مطالعه مروری، 9 مطالعه وارد کردیم که شامل 134 شرکتکننده مبتلا به TBI بود. فقط پنج مطالعه، شامل 105 نفر نتایج قابل استفاده ارائه کردند. در این مطالعات اثرات طیف وسیعی از درمانها، از جمله داروها (باکلوفن یا سم بوتولینوم A)، گچ گرفتن، فیزیوتراپی، اسپلینتها، یک میز که افراد را از موقعیت درازکشیده به ایستاده تغییر میداد و تحریک الکتریکی (که در آن ضربههای الکتریکی به عضلات وارد میشود) آزمایش شده بود. نتایج مطالعاتی که دارای گزارش کامل نبودند، اثر داروها (باکلوفن یا تیزانیدین) را مورد آزمایش قرار دادند.
منابع تامین مالی مطالعات
از پنج مطالعه دارای نتایج مناسب، سه مورد توسط دولت، موسسات خیریه یا خدمات بهداشتی بودجه گرفته و دو مورد توسط یک تولید کننده دارو و شرکت فنآوری پزشکی تامین مالی شده بود. چهار مطالعه دیگر بدون نتایج قابل استفاده توسط تولیدکننده دارو یا شرکتهای فنآوری پزشکی تامین مالی شدند.
نتایج اصلی
این شواهد تا جون 2017 بهروز است.
تفسیر نتایج مطالعات به دلیل کمبود اطلاعات و نگرانی در مورد کیفیت شواهد دشوار بود. برای اسپاسم، بعضی از مطالعات نتیجه گرفتند که درمان مورد آزمایش آنها سبب بهبود شده و بقیه تفاوتی را بین درمانها نشان ندادند. شایعترین عارضه جانبی، آسیب پوستی جزئی در افرادی بود که درمان گچ گرفتن را دریافت کردند. ما معتقدیم ارائه توصیف بیشتر از نتایج مطالعاتی میتواند گمراه کننده باشد؛ زیرا کیفیت شواهد موجود برای همه اندازهگیریها بسیار پائین است.
کیفیت شواهد
کیفیت این شواهد بسیار پائین بود؛ ما فقط 5 مطالعه با نتایج داشتیم و هیچیک از مطالعات بزرگ و قابل مقایسه با یکدیگر نبودند. ما همچنین نگرانیهایی در مورد نحوه انجام یا تجزیه و تحلیل آنها داشتیم. به همین دلیل ما نمیتوانیم هیچ نتیجهگیری دقیقی در مورد مزایا و آثار درمانهای مختلف اسپاسم در افراد مبتلا به TBI انجام دهیم.