دیابت ملیتوس حاملگی (GDM) شکلی از دیابت است که در دوران بارداری اتفاق میافتد و میتواند عوارض جانبی کوتاهمدت و بلندمدت برای زنان و کودکان داشته باشد. با شیوع روزافزون در سراسر جهان، نیاز به ارزیابی استراتژیها، از جمله مداخلات مشاوره تغذیهای، که ممکن است باعث پیشگیری از GDM شوند، وجود دارد.
بررسی تاثیرات مداخلات مشاورهای تغذیهای برای پیشگیری از دیابت بارداری و پیامدهای جانبی سلامت همراه برای زنان و نوزادان آنها.
ما ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth's Trials Register)، (3 ژانویه 2016) و فهرست منابع پژوهشهای بازیابی شده را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) و شبه RCTهایی که اثرات مداخلات مشاورهای تغذیهای را در مقایسه با هیچ مداخلهای (مراقبت استاندارد)، یا مداخلات مشاوره تغذیهای دیگر بررسی کرده بودند. RCTهای خوشهای واجد شرایط برای ورود به مطالعه بودند، اما هیچ نمونهای تشخیص داده نشد.
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل واجد شرایط بودن مطالعهها، استخراج دادهها و خطر سوگیری (Bias) مطالعات گنجانده شده را ارزیابی کردند. دادهها برای صحت بررسی شدند. کیفیت شواهد با استفاده از روش GRADE انجام شد.
ما 11 کارآزمایی را شامل 2786 زن و نوزادان آنها، با خطر کلی نامشخص تا متوسط سوگیری، در مطالعه مروری گنجاندیم. شش کارآزمایی مداخلات مشاوره تغذیهای را با مراقبت استاندارد مقایسه کرده بودند، چهار مورد مقایسه مشاوره تغذیهای با شاخص گلیسمیک پائین (GI) با مشاوره تغذیهای با شاخص متوسط تا بالا GI، و یک مورد هم مشاوره تغذیهای خاص(متمرکز بر فیبر بالا) را با مشاوره رژیم غذایی استاندارد مقایسه کرده بود.
مداخلات مشاوره تغذیهای در مقابل مراقبت استاندارد (شش کارآزمایی)
با در نظر گرفتن پیامدهای اولیه، گرایش به سمت کاهش GDM در زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند در مقایسه با مراقبت استاندارد مشاهده شد (میانگین خطر نسبی (RR): 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 1.04؛ پنج کارآزمایی؛ 1279 زن؛ 0.20 = Tau²؛ 56% = I²؛ 0.07 = P؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین). تجزیه و تحلیل زیرگروه نشانگر تاثیر بیشتر درمانی برای زنان چاق و با اضافه وزنی بود که مشاوره تغذیهای دریافت کرده بودند. در حالی که هیچ تفاوت آشکاری در پرهاکلامپسی مشاهده نشد (RR: 0.61؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 1.46؛ دو کارآزمایی؛ 282 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) کاهش فشار خون بالای ناشی از حاملگی برای زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند، مشاهده شد (RR: 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 0.88؛ دو کارآزمایی؛ 282 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین). یک کارآزمایی گزارش مرگ پریناتال را داشت، و هیچ مرگومیری مشاهده نشد (GRADE: شواهد با کیفیت پائین بسیار). هیچیک از کارآزماییها گزارشی از جثه بزرگتر از سن حاملگی یا مرگومیر نوزادان و عوارض نداشت.
برای پیامدهای ثانویه، هیچ تفاوت آشکاری برای سزارین (میانگین RR: 0.98؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 1.24؛ چهار کارآزمایی؛ 1194 زن؛ 0.02 = Tau²؛ 36% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) یا ترومای پرینه (RR: 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.23 تا 3.08؛ یک کارآزمایی؛ 759 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) مشاهده نشد. زنانی که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند در دوران بارداری کمتر وزن گرفته بودند (میانگین تفاوت (MD): 4.70 - کیلوگرم؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 8.07 - تا 1.34 - ؛ پنج کارآزمایی؛ 1336 زن؛ 13.64 = Tau²؛ 96% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین)؛ نتایج با توجه به ناهمگونی قابلتوجه، باید با احتیاط تفسیر شوند. تفاوت مشهودی برای اکثر نتایج ثانویه گزارش نشد، از جمله چاقی کودکی / بزرگسالی (ضخامت پوست در شش ماه) (MD: 0.10 - میلی متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 - تا 0.51؛ یک کارآزمایی؛ 132 کودک؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین). زنانی که مشاوره غذایی دریافت کرده بودند نمره پائینتر خوب بودن را بین 14 تا 28 هفتگی، کاهش وزن بیشتر را در سه ماه، و احتمال کمتر عدم تحمل گلوکز (یک کارآزمایی) را داشتند. کارآزماییها دیگر پیامدهای ثانویه را، به خصوص آنهایی که مربوط به سلامت طولانیمدت و استفاده از خدمات سلامت و هزینهها بودند، گزارش نکرده بودند. ما قادر به ارزیابی پیامدهای زیر با استفاده از GRADE نبودیم: افسردگی پس از زایمان، دیابت تیپ 2 مادر، هیپوگلیسمی نوزادان؛ دیابت نوع 2 کودکی / بزرگسالی و ناتوانی حسی – عصبی.
مشاوره رژیم غذایی با GI کم در مقابل مشاوره رژیم غذایی با GI متوسط تا بالا (چهار کارآزمایی)
با توجه به پیامدهای اولیه، تفاوت مشهودی در خطر دیابت بارداری (RR: 0.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 1.31؛ چهار کارآزمایی؛ 912 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت پائین) یا بزرگ بودن برای سن حاملگی (میانگین RR: 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 1.86؛ سه کارآزمایی؛ 777 کودک؛ 0.61 = Tau²؛ 0.07 = P؛ 62% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) بین مشاورههای GI کم و مشاورههای GI متوسط تا بالا، دیده نشد. هیچ کارآزمایی در مورد: اختلالات فشارخون بارداری، مرگومیر پریناتال، مرگومیر نوزادان و عوارض گزارش نداده بود.
تفاوت روشنی در تولد به شیوه سزارین (RR: 1.27؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.79 تا 2.04؛ دو کارآزمایی؛ 201 زن؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین) و افزایش وزن بارداری (MD: 1.23 - کیلوگرم؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.08 - تا 1.61؛ چهار کارآزمایی؛ 787 زن؛ 7.31 = Tau²؛ 90% = I²؛ GRADE: شواهد با کیفیت بسیار پائین)، یا برای دیگر پیامدهای ثانویه گزارش نشد.
کارآزماییها در مورد اکثر پیامدهای ثانویه شامل موارد مربوط به سلامت در طولانیمدت و استفاده از خدمات سلامت و هزینهها گزارشی نداده بودند. ما قادر به ارزیابی نتایج زیر با استفاده از GRADE نبودیم: ترومای پرینه، افسردگی پس از زایمان، دیابت نوع 2 مادر، هیپوگلیسمی نوزادان، چاقی کودکی / بزرگسالی، دیابت نوع 2، و ناتوانی عصبی - حسی
مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا در مقابل مشاوره رژیم غذایی استاندارد (یک کارآزمایی)
یک کارآزمایی در این مقایسه در مورد دو پیامد ثانویه گزارش داده بود. بین گروههای مشاوره رژیم غذایی با فیبر بالا و مشاوره رژیم غذایی استاندارد تفاوتی از لحاظ قند خون متوسط (با آزمون تحمل گلوکز خوراکی در هفته 35)، و وزن زمان تولد دیده نشد.
شواهد با کیفیت بسیار پائین از پنج کارآزمایی نشانگر کاهش احتمالی در مورد خطر دیابت بارداری برای زنان دریافت کننده مشاورههای تغذیهای در مقابل درمان استاندارد است، و شواهد با کیفیت پائین از چهار کارآزمایی نشانگر عدم تفاوت واضح برای زنان دریافت کننده مشاوره رژیم غذایی با GI کم در مقابل رژیم غذایی با GI متوسط تا بالا بود. کاهش احتمالی در فشار خون بالا ناشی از حاملگی در زنان دریافت کننده مشاورههای تغذیهای مشاهده شد و تفاوت روشنی در دیگر پیامدهای اولیه گزارش نشد. اطلاعات مربوط به پیامدهای ثانویه بسیار اندک بود.
برای نتایج با استفاده از ارزیابی GRADE، شواهد با کیفیت پائین تا بسیار پائین در نظر گرفته شدند، که این میزان کاهش براساس محدودیتهای مطالعه (خطر سوگیری)، عدم دقت، و تناقضات اجرا شده بود.
شواهد با کیفیت بالای بیشتر به منظور تعیین تاثیرات مداخلات مشاورهای تغذیهای در دوران بارداری نیاز است. کارآزماییهای آینده باید برای نظارت بر پایبندی، دیدگاهها و اولویتهای زنان، طراحی شود و دارای قدرت کافی برای ارزیابی اثرات پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت باشند: نیاز به این گونه کارآزماییها هست تا به گردآوری و گزارش پیامدهای اصلی برای تحقیقات GDM بپردازند. ما پنج مطالعه را در حال انجام و چهار مطالعه را در انتظار طبقهبندی شناسایی کردیم. ما این را در بهروزرسانی بعدی در نظر میگیریم.