سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به تاثیر آنتیاکسیدانها و دیگر داروها را بر آتاکسی فردریش مرور کردیم.
پیشینه
آتاکسی فردریش یک بیماری عصبی و ارثی نادری است که در سن 5 تا 15 سالگی خود را نشان میدهد. این بیماری در ابتدا باعث حرکات غیر‐عادی میشود، و تا حد عدم تعادل در ایستادن و راه رفتن پیشرفت میکند و در اواخر نوجوانی یا اوایل بیست سالگی بیمار وابسته به ویلچر میشود. همچنین معمولا بیماران دچار لکنت زبان میشوند. برای اینکه بیماری از والدین به فرزندشان منتقل شود، یک ژن معیوب خاصی باید از هر دو نفرشان به کودک به ارث برسد (توارث اتوزومی مغلوب). از دیگر مشکلات مهم این بیماری میتوان موارد زیر را نام برد: ستون فقرات کج (اسکولیوز (scoliosis))، بدشکلی پا (قوس زیاد کف پا)، و مشکلات قلبی که عامل 60% مرگومیر این افراد است. این بیماری هیچ درمان شناخته شده موثری ندارد. معاینه بالینی و تستهای آزمایشگاهی برای بررسی پیشرفت بیماری بسیار کارایی ندارند، و به این ترتیب تفسیر نتایج کارآزمایی بالینی را دشوار میشود.
تصور میشود که آنتیاکسیدانها، آسیب سلولی «رادیکالهای آزاد» مضر را کاهش میدهد. آنتیاکسیدانها به میزان بسیار کمی در مواد خوراکی وجود دارند. مطالعات جدید نتایج متناقضی را درباره تاثیر آنتیاکسیدانهایی مانند آیدیبنون (idebenone)، کوآنزیم Q10 و ویتامین E بر قلب بیماران مبتلا به آتاکسی فردریش پیدا کردهاند، این تاثیر با ضخیم شدن دیواره بینبطنی (دیواره بین دو حفره قلب)، و افزایش توده بطن چپ (بطن چپ، یکی از حفرههای قلب است که خون را در بدن به گردش در میآورد) اندازهگیری شده است.
ویژگیهای مطالعه
تصمیم گرفتیم کارآزماییهای بالینی را مرور کنیم که در آنها شرکتکنندگان مبتلا به آتاکسی فردریش به مدت حداقل 12 ماه (به دلیل اینکه این بیماری یک بیماری با پیشرفت آهسته است)، آنتیاکسیدان دریافت کردهاند. در جستوجوی گسترده منابع علمی پزشکی، چهار کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده پیدا شد، اما فقط دو کارآزمایی از این چهار کارآزمایی نتایجشان را در مجلات پزشکی منتشر کرده بودند. یک کارآزمایی، با 28 شرکتکننده، آیدیبنون را با یک دارونما (placebo) مقایسه کرد. کارآزمایی دیگر، با 44 شرکتکننده، دوزهای بالا و دوزهای بسیار پائین کوآنزیم Q10 و ویتامین E را با هم مقایسه کرد، دو کارآزمایی منتشر نشده، پیوگلیتازون (pioglitazone) را در 40 شرکتکننده و آیدیبنون را در 232 شرکتکننده مطالعه کردند، اما هیچ دادهای از آنها در اختیار نداریم.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
بر اساس شواهد با کیفیت پائین از دو کارآزمایی کوچک منتشر شده که در این مرور گردآوری کردیم، آنتیاکسیدانها نشانههای عصبی را در آتاکسی فردریش بهتر نکردند. یک مطالعه بزرگ ولی منتشر نشده در مورد آیدیبنون، هیچ مزیتی از آیدیبنون روی قلب یا نشانههای عصبی پیدا نکرد، اما دادههای این مطالعه برای بررسی و تجزیهوتحلیل در دسترس نبود. انتشار این کارآزمایی به احتمال بسیار زیاد، نتیجهگیریها و بررسیهای کیفیتمان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
گرچه برخی از مقادیر توده و ضخامت دیواره قلب در دو کارآزمایی منتشر شده کوچک کاهش یافت، کیفیت شواهد آنها پائین یا بسیار پائین بود و اهمیت این یافتهها مشخص نیست.
تعداد موارد عوارض جانبی مهم و غیر‐مهم بسیار کم و در گروه آنتیاکسیدان و دارونما یکسان بود. عارضه جانبی مهم که نیازمند قطع آنتیاکسیدان بود، فقط افزایش حرکات رودهای در یک فردی بود که کوآنزیم Q و ویتامین E دریافت میکرد.
شواهد این مرور تا فوریه 2016 بهروز است.