سوال مطالعه مروری
آیا ترکیبی از تستهای غیر‐تهاجمی وجود دارند که بتوانند به اندازه کافی برای جایگزینی یا کاهش نیاز به عمل جراحی در تشخیص اندومتریوز (endometriosis) دقیق باشند؟
پیشینه
زنان مبتلا به اندومتریوز دارای بافت اندومتر (بافتی که دیواره رحم را پوشانده و در طول دوره قاعدگی فرو میریزد) هستند که خارج از رحم درون حفره لگنی رشد میکند. این بافت در واکنش به هورمونهای جنسی، باعث قاعدگی دردناک، درد مزمن ناحیه پائین شکمی و دشواری در بارداری میشود. در حال حاضر، تنها شیوه موثق برای تشخیص اندومتریوز، انجام جراحی سوراخ کلید (keyhole surgery) و به تصویر کشیدن ضایعات اندومتر داخل شکم است. به دلیل آنکه جراحی مذکور گران بوده و با خطر همراه است، ترکیبهای متنوعی از تستها برای تعیین توانایی آنها در تشخیص اندومتریوز به صورت غیر‐تهاجمی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. یک تست دقیق میتواند منجر به تشخیص اندومتریوز بدون نیاز به عمل جراحی شده یا نیاز به انجام عمل جراحی تشخیصی را کاهش دهد، بنابراین فقط زنانی که به احتمال زیاد مبتلا به اندومتریوز هستند، به این شیوه تشخیصی نیاز خواهند داشت.
ویژگیهای مطالعه
شواهد وارد شده به این مطالعه مروری تا اپریل 2015 بهروز است. تعداد 11 مطالعه را شامل 1339 شرکتکننده در مورد ترکیبی از چندین روشهای آزمایشی وارد مطالعه مروری کردیم. تمامی مطالعات زنانی را ارزیابی کردند که در سنین باروری قرار داشته و تحت عمل جراحی تشخیصی برای بررسی نشانههای اندومتریوز یا برای دیگر اندیکاسیونها قرار گرفتند. پانزده ترکیب از نشانگرهای زیستی خونی، اندومتر و ادراری، همراه با سونوگرافی، سابقه قبلی و معاینه بالینی بررسی شدند. هر ترکیبی از تستها در مطالعات منفرد کوچک ارزیابی شدند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
مطالعات متعدد، ترکیبی را از تستها شناسایی کردند که ممکن بود در تشخیص اندومتریوز ارزشمند باشند، اما گزارشهای بسیار کمی برای اطمینان از مزایای تشخیصی آنها وجود دارند.
گزارشها دارای کیفیت روششناسی پائینی بودند، که این عامل عدم‐قابلیت اعتماد این نتایج را توجیه میکند، مگر آنکه نتایج مذکور در مطالعات بزرگ با کیفیت بالا مورد تائید قرار گیرند. بهطور کلی، شواهد کافی برای نشان دادن مزایای هر ترکیبی از تستهای غیر‐تهاجمی جهت استفاده در بالین برای تشخیص اندومتریوز نسبت به «استاندارد طلایی» فعلی که لاپاروسکوپی تشخیصی است، وجود ندارد.
تحقیقات آینده
برای ارزیابی دقیق پتانسیل تشخیصی هر نوعی از تستهای غیر‐تهاجمی یا ترکیبی از آنها که فقط در چند مطالعه مشخص شدند که احتمالا در تشخیص اندومتریوز دارای ارزش هستند، انجام مطالعات تحقیقاتی با کیفیت بالا مورد نیاز است.