آب مروارید، علت اصلی نابینایی در جهان و جراحی آب مروارید، یکی از شایعترین عملهای جراحی انجامشده در دنیای غرب است. روشهای جراحی مطلوب به طور چشمگیری در نیمقرن گذشته همراه با بهبود پیامدها و ایمنی، تغییر کرده است. پلتفرمهای لیزر Femtosecond که میتوانند با دقت بالا و بهطور تجدیدپذیری (accurately and reproducibly)، مراحل کلیدی را در عمل جراحی آب مروارید از جمله برش قرنیه، کپسولوتومی و تکه کردن عدسی (lens fragmentation) اجرا کنند، در حال حاضر در دسترس هستند. مزایای بالقوه جراحی به کمک لیزر، گسترده و شامل ایمنی بیشتر و پیامدهای بینایی بهتر از طریق دقت و تکرارپذیری بیشتر است.
مقایسه اثربخشی جراحی آب مروارید به کمک لیزر با جراحی آب مروارید استاندارد با روش اولتراسوند phacoemulsification از طریق گردآوری شواهد درباره ایمنی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده.
ما در CENTRAL (شامل مرکز ثبت کارآزماییهای گروه چشم و بینایی در کاکرین (Cochrane Eyes and Vision Trials Register)) (شماره 4؛ 2016)، MEDLINE Ovid؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (از ژانویه 1946 تا می 2016)، EMBASE (از ژانویه 1980 تا می 2016)، پایگاه اطلاعاتی منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS ؛Latin American and Caribbean Health Sciences Literature Database) (از ژانویه 1982 تا می 2016)، مرکز ثبت ISRCTN؛ (www.isrctn.com/editAdvancedSearch)؛ ClinicalTrials.gov؛ (www.clinicaltrials.gov)، پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP ؛World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform)؛ (www.who.int/ictrp/search/en) و وبسایت سازمان غذا و داروی آمریکا (www.fda.gov) جستوجو کردیم. ما از هیچ محدودیت زمانی یا زبانی در جستوجوهای الکترونیکی برای کارآزماییها استفاده نکردیم. ما آخرین بار پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی را در 10 می 2016 جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده که جراحی آب مروارید به کمک لیزر را با جراحی آب مروارید استاندارد به روش اولتراسوند phacoemulsification مقایسه کرده بودند، انتخاب کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از شیوه GRADE درجهبندی کردیم.
دو نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل نتایج جستوجو را غربالگری کرده، خطر سوگیری (Bias) را ارزیابی و دادهها را با استفاده از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین، استخراج کردند. پیامد اولیه برای این مطالعه مروری، عوارض حین جراحی (intraoperative) در چشم عملشده، یعنی پارگیهای کپسول قدامی و کپسول خلفی است. پیامدهای ثانویه شامل حدت بینایی (حدت بینایی دور اصلاحشده (CDVA) و اصلاحنشده (UDVA))، پیامدهای انکساری، کیفیت دید (که از طریق هر نمره عملکرد بینایی تأییدشدهای اندازهگیری شده بود)، عوارض بعد از جراحی و هزینه-اثربخشی بود.
ما 16 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده انجامشده در آلمان، مجارستان، ایتالیا، هند، چین و برزیل با مجموع 1638 چشم از 1245 شرکتکننده بزرگسال انتخاب کردیم. به طور کلی، مطالعات دارای خطر سوگیری نامشخص یا بالا بودند. نویسندگان در 11 مطالعه، ارتباطات مالی را با تولیدکننده پلتفرم لیزر ارزیابیشده در مطالعات خود گزارش کرده بودند. پنج مطالعه به صورت مطالعات درون شخصی (within-person) (جفت چشمی) با یک چشم که اختصاصیافته به یک روش و چشم دیگر به روش دیگری اختصاص یافته بود، انجام شده بود. این مطالعات، ماهیت زوج دادهها (paired nature of data) را نادیده گرفته بودند.
تعداد پارگیهای کپسول قدامی و کپسول خلفی گزارششده در مطالعات انتخابی برای هر دو جراحی آب مروارید با لیزر و به روش مرسوم phacoemulsification، کم بود. چهار پارگی کپسول قدامی و یک پارگی کپسول خلفی در 1076 چشم گزارششده در 10 مطالعه (2 پارگی کپسول قدامی در بازوهای لیزر، 2 پارگی کپسول قدامی و 1 پارگی کپسول خلفی در بازوهای استاندارد phacoemulsification) وجود داشت. ما نسبت به تأثیر جراحی به کمک لیزر در مقایسه با جراحی به روش phacoemulsification با توجه به این دو پیامد، بسیار مردد هستیم. همچنین شواهد برای ادم سیستوئید ماکولا پس از جراحی و افزایش فشارهای داخل چشمی بعد از جراحی، غیر قطعی بود (نسبت شانس (OR): 0.58؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.2 تا 1.68؛ 957 چشم؛ 9 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین؛ و OR: 0.57؛ 95% فاصله اطمینان(CI): 0.11 تا 2.86؛ 903 چشم؛ 8 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین).
ما شواهد اندکی از هرگونه اختلاف مهم در حدت بینایی بعد از جراحی میان بازوهای جراحی به کمک لیزر و روش phacoemulsification یافتیم. جراحی آب مروارید به کمک لیزر، برتری کمی طی شش ماه در CDVA داشت. با این حال، میانگین تفاوت (MD): 0.03 logMAR؛ (95% فاصله اطمینان (CI): 0.05 - تا 0.00 - ؛ 224 چشم؛ 3 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) بود که برابر با 1.5 logMAR و بنابراین از نظر بالینی ناچیز است. هیچ مطالعهای سنجش پیامدهای گزارششده توسط بیمار مانند عملکرد بینایی را گزارش نکرده بود.
هیچ دادهای درباره هزینهها یا استفاده از منابع گزارش نشده بود؛ اما سه مطالعه زمان طی شده را برای انجام جراحی گزارش کرده بودند. شواهد کمی از هرگونه اختلاف عمده بین دو روش در این رابطه وجود داشت (MD: 0.1 دقیقه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02 - تا 0.21؛ 274 چشم؛ شواهد با قطعیت پاSین).
شواهد 16 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده انتخابشده در این مطالعه مروری به دلیل قطعیت پائین تا بسیار پائین شواهد موجود از این مطالعات، نمیتوانند همارزی یا برتری جراحی آب مروارید را به کمک لیزر در قیاس با روش phacoemulsification استاندارد برای پیامدهای انتخابی ما تعیین کنند. از آنجایی که عوارض به طور نادر رخ میدهند، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بزرگ، با قدرت کافی، طراحی خوب و مستقلی که ایمنی و اثربخشی جراحی آب مروارید را به کمک لیزر با جراحی آب مروارید به روش phacoemulsification استاندارد مقایسه کرده باشند، موردنیاز هستند. گزارش استانداردشده از عوارض و پیامدهای بینایی و انکساری برای جراحی آب مروارید، ترکیب آینده (future synthesis) را تسهیل خواهد کرد. نیاز است دادهها از پیامدهای گزارششده توسط بیمار و هزینه - اثربخشی وجود داشته باشند. مطالعات زوج چشم باید به صورت مناسب تجزیه و تحلیل و گزارش شوند.