سوال مطالعه مروری
در این مطالعه مروری، شواهدی را که درباره تاثیر آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک (مثل کلونیدین، لوفکسیدین، گوانفاسین و تیزانیدین) در مدیریت ترک در افرادی که وابسته به اوپیوئید بودند (مثلا هروئین و متادون) وجود داشتند، بررسی کردیم.
پیشینه
مدیریت ترک اوپیوئیدها یا سمزدایی امری است که قدم اول درمان طولانیمدت وابستگی به اوپیوئید را تشکیل میدهد. ترکیب نشانههای ناخوشایند و ولع شدید برای مصرف، باعث میشود که به پایان رساندن دوره ترک مواد برای بیشتر افراد مشکل باشد. برای سالها، رویکرد اصلی سمزدایی شامل سرکوب علائم ترک با متادون و کاهش تدریجی دوز متادون بود. به دلیل محدودیتهای دولت در تجویز متادون و بیزاری از ماهیت طولانیمدت ترک متادون، استفاده از آن در این راه محدود شده است. استفاده از کلونیدین و داروهای مشابه آن (که به آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک معروف هستند) به عنوان روشی جایگزین توصیه میشود. هدف این مطالعه مروری آن بود که دریابد آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک موثرتر از دوزهای کاهش یابنده متادون هستند یا خیر، و اینکه تفاوتی در اثربخشی انواع مختلف آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک وجود دارد یا خیر.
تاریخ جستوجو
شواهد تا نوامبر 2015 بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
تعداد 26 مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعاتی که در آنها اشخاص بهطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمان و کنترل قرار میگیرند) را با حضور 1728 شرکتکننده وابسته به اوپیوئید وارد کردیم. مطالعات در 12 کشور مختلف انجام شده و درمان با آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک (کلونیدین، لوفکسیدین، گوانفاسین و در یک مطالعه، تیزانیدین) را با دوزهای کاهش یابنده متادون (12 مطالعه)، با یک دارونما (شش مطالعه) و داروهای ایجاد کننده علامت (چهار مطالعه) مقایسه کردند. پنج مطالعه نیز آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک مختلف را مقایسه کردند. در بیشتر مطالعات، درمان برای یک تا دو هفته برنامهریزی شده بود؛ کوتاهترین مدت سه روز و طولانیترین آن 30 روز گزارش شد.
شش مطالعه از حمایت مالی یک کمپانی دارویی استفاده کردند.
نتایج کلیدی
میزان ترک اوپیوئیدها با آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک و دوزهای کاهش یابنده متادون مشابه بود، اما طول دوره درمان طولانیتر بوده و عوارض جانبی کمتری با متادون رخ دادند. علایم و نشانههای ترک با آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک زودتر و در عرض چند روز از قطع داروهای مخدر (اپیوئید) ظاهر میشوند. شانس تکمیل درمان ترک مشابه بود.
کلونیدین و لوفکسیدین در مدیریت ترک هروئین یا متادون موثرتر از دارونما بوده، و شانس بیشتری برای تکمیل درمان داشتند.
لوفکسیدین در مقایسه با کلونیدین تاثیر کمتری بر فشار خون دارد.
کیفیت شواهد
برای آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک در مقایسه با دارونما، شواهد با کیفیت بسیار پائین تا متوسط بودند، که نشان میدهد شواهد بیشتر احتمالا تخمینهای تاثیر نسبی به دست آمده را در این مرور تغییر میدهند. با این حال، شواهد کافی است تا نشان دهد که آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک موثرتر از دارونما بوده و مقایسههای بیشتر را با این ماهیت از نظر اصول اخلاقی نامناسب میکند.
برای مقایسه آگونیستهای آلفا 2 ‐آدرنرژیک با دوزهای کاهش یابنده متادون، کیفیت شواهد پائین تا متوسط بود. دلایل کلیدی برای کیفیت پائین شواهد، تعداد کم مطالعاتی بود که فقط برخی از پیامدها را گزارش کردند، همچنین نرخ پائین وقوع برخی رویدادها (به عنوان مثال ترک مطالعه به دلیل بروز عوارض جانبی)، و تفاوتها میان مطالعات.