عفونتهای حاد تنفسی (ARI ؛acute respiratory infections) تمایز نیافته گروه بزرگ و ناهمگونی از عفونتهایی هستند که به طور شفاف محدود به یک بخش خاص از مجرای تنفسی فوقانی نبوده و تا 7 روز به طول میانجامد. این عفونتها در میان کودکان پیشدبستانی در کشورهای با درآمد پائین بیشتر رایج بوده و 75 درصد از مجموع مقادیر آنتیبیوتیکهای تجویز شده در کشورهای با درآمد بالا را به خود اختصاص میدهد. یک دلیل محتمل برای تجویز آنتیبیوتیکها، تمایل به پیشیگری از بروز عوارض باکتریایی است.
بررسی اثربخشی و ایمنی آنتیبیوتیکها در پیشگیری از عوارض باکتریایی در کودکان 59-2 ماهه مبتلا به عفونتهای حاد تنفسی تمایز نیافته.
ما در پایگاه کارآزماییهای بالینی شده کاکرین ((CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ شماره 7؛ 2015)، که پایگاه ثبت تخصصی گروه عفونتهای حاد تنفسی در کاکرین (Cochrane Acute Respiratory Infections Group's Specialised Register) را دربرمیگیرد، MEDLINE (از 1950 تا هفته اول آگوست 2015) و EMBASE (از 1974 تا آگوست 2015) به جستوجو پرداختیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) یا کارآزماییهای شبهتصادفیسازی و کنترلشده که به مقایسه تجویزهای آنتیبیوتیک با پلاسبو یا عدم درمان در کودکان 59-2 ماهه مبتلا به عفونت حاد تنفسی تمایزنیافته پرداخته بودند.
2 نویسنده مطالعه مروری به صورت مستقل به بررسی کیفیت کارآزمایی و استخراج و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روشهای استاندارد روششناسی کاکرین پرداختند.
ما 4 کارآزمایی ،شامل 1314 کودک، را شناسایی کردیم. 3 کارآزمایی به بررسی دقیق استفاده از آموکسیسیلین (amoxicillin) / کلاوولانیک اسید (clavulanic acid) برای پیشگیری از التهاب گوش (otitis) و یک کارآزمایی به بررسی دقیق آمپیسیلین (ampicillin) برای پیشگیری از پنومونی (pneumonia) پرداخته بودند.
استفاده از آموکسیسیلین / کلاولانیک اسید در مقایسه با پلاسبو برای پیشگیری از التهاب گوش خطر نسبی (RR): 0.70 را نشان داد (95% فاصله اطمینان (CI): 1.11 تا 0.45؛ 3 کارآزمایی؛ 414 کودک منتخب؛ شواهد با کیفیت متوسط). روشهای تولید توالی تصادفیسازی و پنهانسازی تخصیص در 2 کارآزمایی به طور شفاف بیان نشده بودند. سوگیری (Bias) عملکرد، تشخیص و گزارشدهی نمیتوانستند در 3 کارآزمایی رد شوند.
آمپیسیلین در مقایسه با درمان حمایتی (استمرار شیردهی از سینه، تمیز کردن بینی و استفاده از پاراستامول (paracetamol) برای کنترل تب) برای پیشگیری از پنومونی RR: 1.05 را نشان داد (95% فاصله اطمینان (CI): 1.49 تا 0.74؛ 1 کارآزمایی؛ 889 کودک منتخب؛ شواهد با کیفیت متوسط). این کارآزمایی کورشده نبود. روشهای تولید توالی تصادفی و پنهانسازی تخصیص به طور شفاف بیان نشده بودند، بنابراین احتمال سوگیری گزارشدهی نمیتوانست رد شود.
پیامدهای آسیبرسان از آنجایی که فقط به صورت درصد بیان شده بودند، نمیتوانستند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به بررسی ماستوئیدیت (mastoiditis)، التهاب و آبسه لوزهها (quinsy)، آبسه (abscess)، مننژیت (meningitis)، بستری در بیمارستان یا مرگ پرداخته باشد.
شواهد کافی برای استفاده از آنتیبیوتیک به عنوان روشی برای کاهش خطر التهاب گوش یا پنومونی در کودکان زیر 5 سال مبتلا به عفونتهای حاد تنفسی تمایز نیافته وجود ندارد. برای به دست آوردن شواهد قطعی بیشتر مبنی بر اثربخشی آنتیبیوتیکها در این جمعیت به پژوهش با کیفیت بالاتری در آینده نیاز است.