سوال مطالعه مروری
کدام درمانها برای ریزش مو با الگوی زنانه (female pattern hair loss; FPHL) اثربخش و ایمن هستند؟
پیشینه
شایعترین نوع ریزش مو در زنان، FPHL است که با عنوان آلوپسی آندروژنیک (androgenic alopecia) نیز شناخته میشود. برخلاف مردان، زنان کچل نمیشوند، اما عمدتا نازک شدن مو روی تاج سر و جلوی سر دارند. این اتفاق میتواند در هر زمان از بلوغ تا اواخر زندگی رخ دهد. با این حال، در زنان بعد از سن یائسگی بیشتر اتفاق میافتد.
این تشخیص با اخذ شرح حال دقیق پشتیبانی میشود (از جمله سابقه خانوادگی). علل دیگر هم باید در نظر گرفته شوند؛ بنابراین، معاینه بالینی و تستهای آزمایشگاهی ممکن است ضروری باشد. وضعیت FPHL میتواند تاثیر قابل توجهی در خود‐آگاهی داشته باشد، و با آسیب زدن به اعتماد به نفس یک زن، میتواند بر کیفیت زندگی (QoL) او تاثیر بگذارد و منجر به احساس جذاب نبودن، شرمساری، ناراحتی، استرس عاطفی، و عزت نفس پائین شود.
ویژگیهای مطالعه
شواهد موجود را تا 7 جولای 2015 بررسی کردیم. چهلوهفت مطالعه، که در آنها 5290 زن گنجانده شدند، معیارهای ورود به این مرور کاکرین را داشتند. میانگین سنی شرکتکنندگان در مطالعات از 27 تا 57 سال متفاوت بود. بیش از نیمی از مطالعات وارد شده را از نظر خطر سوگیری، نامشخص ارزیابی کردیم، 16 مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری، و فقط پنج مطالعه در معرض خطر پائین سوگیری قرار داشتند. بودجه مالی در 26 مورد از 47 مطالعه، به طور عمده توسط شرکتهای دارویی تهیه شده بود.
نتایج کلیدی
این مرور کاکرین نشان داد که ماینوکسیدیل (minoxidil) موثرتر از دارونما (placebo) است. در شش مطالعه، نسبت زنانی که در گروه ماینوکسیدیل حداقل متوسط رشد مجدد مو را تجربه کرده بودند، نسبت به گروه دارونما، دو برابر بیشتر بود. این یافتهها، در ارزیابی محققان در هفت مطالعه تایید شد. در هشت مطالعه، افزایش مهمی در تعداد کل مو در هر سانتیمتر مربع در گروه ماینوکسیدیل نسبت به گروه دارونما وجود داشت. کیفیت زندگی فقط در یک مطالعه بررسی شد و اگر بهبود مهمی وجود داشت، بر اساس دادههای موجود معلوم نبود. تعداد عوارض جانبی برای هر دو گروه مشابه بود. این عوارض عمدتا خفیف بودند، شامل خارش، سوزش پوست، درماتیت، و رشد موهای زائد روی مناطق دیگری از پوست سر.
چهار مطالعه، ماینوکسیدیل (2%) را با ماینوکسیدیل (5%) مقایسه کردند، اما هیچ یک از مطالعات، مزیت غلظت بیشتر را نسبت به غلظت کمتر نشان نداد. تفاوتی بین تعداد عوارض جانبی دو گروه وجود نداشت. ماینوکسیدیل نباید در زنان باردار یا شیرده استفاده شود.
سه مطالعه، فیناستراید (finasteride) را با دارونما مقایسه کرد. فیناستراید فقط در مردان برای درمان ریزش مو و همچنین برای بزرگ شدن پروستات تایید شده است. در یکی از سه مطالعه، هم نظر شرکتکنندگان و هم نظر محققان ارزیابی شد، اما نشان داده شد که فیناستراید موثرتر از دارونما نبود. در یک مطالعه کوچک با 12 شرکتکننده، تعداد مو فقط در گروه فیناستراید بهبود یافت، اما در دو مطالعه دیگر بهبود نیافت (219 شرکتکننده). عوارض جانبی فقط در یک مطالعه بررسی و در هر دو گروه مشابه بود. محققان این مطالعات، QoL (کیفیت زندگی) را ارزیابی نکردند.
با توجه به شرکتکنندگان در دو مطالعه با 141 شرکتکننده، به نظر نمیرسد که درمان با شانه لیزری موثرتر از درمان با دستگاه ساختگی باشد. با این حال افزایش مهمی در رشد مو در هر دوی این مطالعات گزارش شده است. از آنجایی که به کیفیت زندگی نپرداخته بودند، و عوارض جانبی در گروه مداخله گزارش نشده بود، این دادهها را کمتر قابل استفاده میکند.
مطالعات مجزا، بسیاری از مداخلات و مقایسههای دیگر را بررسی کردند، و ما نمیتوانستیم هیچ گونه نتیجهگیری قطعی در مورد اثربخشی یا بیخطری این مداخلات داشته باشیم.
هر چند که به طور کلی اذعان شده که ریزش مجدد مو تقریبا بلافاصله پس از قطع درمان رخ میدهد، هیچ یک از مطالعات وارد شده، دادههای مربوط به پایداری تاثیر درمان، اثر احتمالی بر رشد مجدد مو، کاهش زمان صرف شده توسط زنان برای مدل مو یا استفاده از کلاهگیس را گزارش نکرد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد را برای اغلب پیامدها از متوسط یا پائین ارزیابی کردیم. شواهد با کیفیت پائین عمدتا ناشی از خطر سوگیری در مطالعات (به عنوان مثال عدم کورسازی) یا حجم نمونه کوچک بود که دقت نتایج را کمتر میسازد.