مننژیت سلی چیست و چگونه ممکن است کورتیکواستروئیدها در درمان آن عمل کنند؟
مننژیت سلی شکل وخیمی از سل است که مننژ، لایه پوشاننده مغز و نخاع، را درگیر کرده و باعث سردرد، کما و مرگومیر میشود. پیامد بالینی آن اغلب ضعیف است، حتی زمانی که افراد مبتلا به مننژیت سلی با داروهای ضد‐سل هم درمان میشوند.
کورتیکواستروئیدها معمولا همراه با داروهای ضد‐سل برای درمان افراد مبتلا به این بیماری استفاده میشوند. این داروها به کاهش التهاب سطح مغز و عروق خونی همراه کمک میکنند، تصور میشود که باعث کاهش فشار داخل مغز، و در نتیجه کاهش خطر مرگومیر میشوند. برخی از پزشکان نگران این هستند که کورتیکواستروئیدها ممکن است بقا را افزایش دهند، اما منجر به بازماندگان به شدت ناتوان شود.
شواهد چه چیزی را نشان میدهند؟
ما شواهد منتشر شده تا 18 مارچ 2016 را بررسی کرده و نه کارآزمایی را با 1337 شرکتکننده وارد کردیم که دگزامتازون (dexamethasone)، متیل پردنیزولون (methylprednisolone) یا پردنیزولون (prednisolone) علاوه بر داروهای ضد‐سل تجویز شده را ارزیابی کرده بودند؛ یک کارآزمایی کیفیت بالایی داشت، در حالی که کارآزماییهای دیگر با توجه به گزارشهای ناقص، عدم‐قطعیتهایی در کیفیت مطالعه داشتند.
تجزیهوتحلیلها نشان میدهد که کورتیکواستروئیدها خطر مرگومیر را در دو ماه تا دو سال پس از شروع درمان تا حدود یک چهارم کاهش میدهند (شواهد با کیفیت بالا ). این داروها تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در افرادی که از مننژیت TB زنده ماندهاند اما ابتلا به آسیب مغزی باعث ناتوانی آنها شده، ایجاد میکنند (شواهد با کیفیت پائین)؛ از آنجایی که این حالت چندان شایع نیست، حتی بدبینانهترین تخمینهای ناشی از تجزیهوتحلیل، احتمال افزایش مختصر خطر با کورتیکواستروئیدها را از لحاظ آماری در مقایسه با کاهش مرگومیر نشان میدهد.
یک کارآزمایی، شرکتکنندگان را به مدت پنج سال پیگیری کرده بود، که در آن زمان هیچ تفاوتی در تاثیر بر مرگومیر بین دو گروه وجود نداشت، اگر چه دلیل این تغییر در طول زمان ناشناخته است.
فقط یک کارآزمایی تاثیرات کورتیکواستروئیدها را در افراد دارای ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی ( human immunodeficiency virus; HIV) مثبت ارزیابی کرده بود اما حجم نمونه آن هم کم بود، بنابراین ما مطمئن نیستیم که مزایای درمان از نظر مرگومیرهای کمتر در این گروه از بیماران هم حفظ شود.