درد در حین تزریق پروپوفول یک اثر ناخواسته بوده و این اثر میتواند میزان رضایت بیمار را کاهش دهد. تزریق داخل وریدی لیدوکائین اغلب برای کاهش درد در حین تزریق پروپوفول استفاده میشود. اگرچه بسیاری از مطالعات گزارش کردهاند که لیدوکائین در کاهش بروز و شدت درد اثربخش است، هیچ مطالعه مروری نظاممندی با تمرکز بر لیدوکائین برای پیشگیری از درد با شدت بالا منتشر نشده است.
هدف از انجام این مطالعه مروری، تعیین اثربخشی و عوارض جانبی لیدوکائین در پیشگیری از درد با شدت بالا در حین تزریق پروپوفول است.
ما پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین ((CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials) شماره 10؛ 2014)، Ovid MEDLINE (از 1950 تا اکتبر 2014)، Ovid EMBASE (از 1988 تا اکتبر 2014)، LILACS (از 1992 تا اکتبر 2014) و فهرست منابع مقالات جستوجو شده را بررسی کردیم.
ما در نوامبر 2015 مجددا جستوجو را انجام داده و 11 مطالعه بالقوه را مطابق با اهداف خود یافتیم. این مطالعات به فهرست مطالعات در انتظار طبقهبندی افزوده شده و زمانی که این مطالعه مروری بهروز شود، بهطور کامل به یافتههای مطالعه مروری افزوده خواهند شد.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (RCTs؛ Randomized Controlled Trials) را وارد کردیم که تزریق داخل وریدی لیدوکائین را بهعنوان یک مداخله برای کاهش درد در حین تزریق پروپوفول در بزرگسالان استفاده کرده بودند. ما مطالعاتی را که بدون پلاسبو یا گروه کنترل بودند، از مطالعه مروری خارج کردیم.
ما مطالعات انتخابشده را با معیارهای مناسب انتخاب کردیم. ما خطر سوگیری (Bias) را در 5 حوزه براساس معیارهای زیر شناسایی کردیم: نسل تصادفی متوالی، تخصیص پنهانسازی، کفایت کورسازی، کامل بودن دادههای پیامدها و گزارش انتخابی. ما با استفاده از مقایسه مستقیم مداخلات در برابر گروه کنترل، متاآنالیز (meta-analysis) را انجام دادیم. ما با استفاده از روش منتل-هنزل اثرات تصادفی در برنامه نرمافزاری RevMan 3.5، خلاصهای از نسبت شانس (OR) و 95% فاصله اطمینان (CI) را تخمین زدیم. ما با استفاده از آماره I2 به ارزیابی ناهمگونی آماری پرداختیم. ما کیفیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE بررسی کردیم.
ما 85 مطالعه را وارد کردیم که از این میان، 82 مورد (10350 شرکتکننده) برای تجزیهوتحلیل کمی در این مطالعه مروری مناسب بودند. همه شرکتکنندگان 13 تا 89 سال سن داشته و بیماران سطح I-III انجمن متخصصین بیهوشی آمریکا بودند که تحت جراحی انتخابی قرار گرفته بودند. هر مطالعه در یک مرکز واحد و در کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پائین در سراسر جهان انجام شده بودند. براساس ارزیابی خطر سوگیری، همه مطالعات به جز 5 مورد از آنها، کیفیت روششناختی رضایتبخشی داشتند، بهطوری که نتایج 84 مطالعه در یک متاآنالیز با هم ترکیب شدند. 5 مورد از این 84 مطالعه، خطر سوگیری بالایی داشتند: یک مورد برای کورسازی پرسنل و شرکتکنندگان، یکی برای دادههای ناکامل پیامد و 3 مورد هم برای دیگر منابع سوگیری بالقوه.
بروز کلی درد و درد با شدت بالا به دنبال تزریق پروپوفول در گروه کنترل، به ترتیب، 63.7% (95% فاصله اطمینان (CI)؛ 60% تا 67.9%) و 37.9% (95% فاصله اطمینان (CI)؛ 33.4% تا 43.1%)، در حالی که این میزان در گروه لیدوکائین، به ترتیب، 30.2% (95% فاصله اطمینان (CI)؛ 26.7% تا 33.7%) و %11.8 (95% فاصله اطمینان (CI)؛ 9.7% تا 13.8%) بود. هر دو مورد تزریق لیدوکائین، هم قبل از تزیق پروپوفول و هم بهصورت افزوده شده، در کاهش درد موثر بودند (به صورت ترکیب لیدوکائین: نسبت شانس (OR): 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 0.25؛ 31 مطالعه؛ 4927 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بالا؛ تزریق لیدوکائین قبل از درمان: OR: 0.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.10 تا 0.18؛ 41 RCT؛ 3918 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بالا). بهطور مشابه، تجویز لیدوکائین توانست بروز درد را، زمانی که با پروپوفول مخلوط شود (OR: 0.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 0.24؛ 36 مطالعه؛ 5628 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بالا) یا پیش از اینکه از تزریق پروپوفول استفاده شود (OR: 0.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 تا 0.18؛ 50 مطالعه؛ 4722 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بالا) بهطور قابل توجهی کاهش دهد.
عوارض جانبی تجویز لیدوکائین نادر بودند. ترومبوفلبیت فقط در 2 مطالعه گزارش شد (OR محاسبه نشده بود؛ شواهد با کیفیت پائین). هیچ مطالعهای میزان رضایت بیمار را گزارش نکرده بود.
در مجموع، کیفیت شواهد بالا بودند. دادههای در دسترس کنونی برآمده از RCTها برای تائید اثربخشی لیدوکائین در کاهش درد در حین تزریق پروپوفول، چه پیش از تزریق پروپوفول و چه همزمان با آن، کافی هستند. علاوه براین، ما تفاوت معنیداری بین اثربخشی این دو روش نیافتیم.