دارودرمانی در سالمندان به دلیل عوامل متعددی که خطر بروز آسیبها و اثرات نامطلوب مرتبط را با دارو افزایش میدهد، پیچیده است. مفهوم بازبینی تجویز دارو یک عنصر کلیدی در بهبود کیفیت تجویز و جلوگیری از عوارض جانبی آن است. اگرچه هیچ تعریف پذیرفتهشدهای از بازبینی تجویز دارو وجود ندارد، میتوان آن را به طور گسترده به عنوان یک ارزیابی سیستماتیک از دارودرمانی برای هر بیمار مشخص، که هدف آن بهینهسازی مصرف دارو در فرد با ارائه یک پیشنهاد یا با یک تغییر مستقیم است، تعریف کرد. بازبینی تجویز دارو در بیماران بزرگسال بستری شده ممکن است منجر به پیامدهای بهتری در بیمار شود.
آیا انجام یک بازبینی در تجویز دارو توسط پزشک، داروساز یا دیگر متخصصین مراقبتهای بهداشتی در مقایسه با درمان استاندارد، منجر به بهبود سلامت بیماران بزرگسال بستریشده میشود؟
ما ثبت تخصصی گروه عملکرد مؤثر و سازماندهی مراقبت در کاکرین (EPOC؛ Cochrane Effective Practice and Organisation of Care Group)، مرکز ثبت کارآزماییهای بالینی ثبتشده کاکرین (CENTRAL؛ Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MEDLINE؛ EMBASE و the Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ (CINAHL) را تا نوامبر 2014 و همچنین خلاصه مقالات بینالمللی دارویی و Web of Science را تا می 2015 جستوجو کردیم. به علاوه، فهرست منابع کارآزماییهای وارد شده و مطالعات مروری مرتبط را نیز جستوجو کردیم. ما ثبت کارآزماییها را جستوجو و با کارشناسان برای شناسایی مطالعات منتشر شده و منتشر نشده دیگر ارتباط برقرار کردیم. هیچ محدودیت زبانی اعمال نشد.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RCTs؛ Randomised Controlled Trials) را در مورد بازبینی تجویز دارو در بیماران بزرگسال بستری شده وارد مطالعه مروری کردیم. کارآزماییهای بیماران خارج از کلینیک و اطفال از مطالعه خارج شدند. پیامد اولیه ما مرگ به هر علتی و پیامدهای ثانویه شامل مراجعه مجدد به بیمارستان، تماس با بخش اورژانس و وقایع ناشی ازعوارض جانبی داروها بود.
دو نویسنده این مطالعه مروری به طور مستقل کارآزماییها را وارد مطالعه، دادهها را استخراج و آنها را برای خطر سوگیری (Bias) ارزیابی کردند. ما با نویسندگان کارآزماییها برای شفافسازی دادهها و دستیابی به اطلاعات اضافی منتشر نشده، تماس گرفتیم. خطر نسبی (RR) را برای دادههای دوتایی و میانگین تفاوت (MD) را برای دادههای پیوسته محاسبه کردیم (با 95٪ فاصله اطمینان (CI)). رویکرد GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی؛ Grades of Recommendation, Assessment, Development and Evaluation) به منظور ارزیابی کلی قطعیت شواهد برای مهمترین پیامدها استفاده شد.
ما 6600 منبع (4647 مرجع در بررسی اولیه) را شناسایی و 10 کارآزمایی را وارد مطالعه کردیم (3575 شرکت کننده). مدت زمان پایش از 30 روز تا یک سال متغیر بود. 9 کارآزمایی اطلاعات مرگومیر را ارائه کردند (RR: 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.87 تا 1.19؛ 3218 شرکت کننده؛ 466 حادثه؛ شواهد با اطمینان پائین). هفت کارآزمایی دادههای بستری مجدد را ارائه کردند (RR: 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 2843 شرکت کننده؛ 1043 حادثه؛ 0.87 تا 1.04؛ شواهد با اطمینان بالا). چهار کارآزمایی دادههای تماس را با اطلاعات اورژانس ارئه کردند (RR: 0.73؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.52 تا 1.03؛1442 شرکت کننده؛ 244 حادثه؛ شواهد با اطمینان پائین). تخمین 27% کاهش در تماس با اورژانس (با فاصله اطمینانی که از 38 درصد کاهش تا 3 درصد افزایش متغیر بود)، مطابق بود با تعداد افرادی که به درمان یک پیامد مفید اضافی نیاز داشتند و این عدد در بیش از یک سال، برای جمعیت کمخطر 37 و برای جمعیت در معرض خطر 12 گزارش شد. تعیین زیرگروه و تجزیه و تحلیل حساسیت تغییر قابلتوجهی در نتایج ایجاد نکرد.
ما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه که بازبینی تجویز دارو، بستری مجدد یا مرگومیر را کاهش میدهد نیافتیم، اگرچه ما شواهدی یافتیم که نشان میداد بازبینی دارو ممکن است تماس را با بخش اورژانس کاهش دهد. با این حال، به دلیل کوتاه بودن زمان پایش که از 30 روز تا یک سال متغیر بود، ممکن است اثرات درمانی مهم نادیده گرفته شده باشد. کارآزماییهای با کیفیت بالا با مدت پایش طولانی (یعنی حداقل تا یک سال) برای ارائه شواهد قطعیتر در مورد اثر بازبینی تجویز دارو بر پیامدهای بالینی مهم مانند مرگومیر، بستری مجدد و تماس با بخش اورژانس و بر پیامدهایی مثل عوارض جانبی مورد نیاز است. بنابراین، اگر در عمل بالینی استفاده میشود، بازبینی تجویز دارو باید به عنوان بخشی از یک کارآزمایی بالینی با پایش بلندمدت انجام شود.