این مطالعه مروری بهروزرسانی از مطالعه مروری پیشین کاکرین است که برای اولین بار در سال 2001 منتشر شده و پس از آن در سال 2009 بهروزرسانی شد. عوامل خطر (فاکتورهای خطر) بیماریهای عروقی، از جمله سطح بالای کلسترول، خطر بروز دمانس را در نتیجه بیماری آلزایمر و دمانس (Dementia) عروقی افزایش میدهند. برخی مطالعات مشاهدهای، ارتباط بین مصرف استاتین (Statin) و کاهش بروز دمانس را پیشنهاد کردهاند.
بررسی اثربخشی و ایمنی استاتین برای پیشگیری از دمانس در افرادی که با توجه به سنشان، در معرض خطر دمانس قرار دارند و تعیین اینکه آیا اثربخشی و ایمنی استاتین برای این منظور، بستگی به سطح کلسترول، ژنوتیپ آپولیپوپروتئین (Apolipoprotein E ؛ ApoE) یا سطح شناختی دارد یا خیر.
ما جستوجوی خود را در منابع زیر تا 11 نوامبر 2015 انجام دادیم: ALOIS (ثبت تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین؛ Cochrane Dementia and Cognitive Improvement Group)؛ کتابخانه کاکرین؛ The Cochrane Library)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ Psychinfo ؛CINAHL؛ LILACS؛ ClinicalTrials.gov و پورتال سازمان جهانی بهداشت (WHO).
ما کارآزماییهای دوسوکور تصادفیسازی و کنترلشده با دارونما را که در آنها از استاتین در افراد در معرض خطر دمانس برای حداقل 12 ماه استفاده شده بود، انتخاب کردیم.
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین، استفاده کردیم.
ما دو کارآزمایی انجام شده را شامل 26340 شرکتکننده 40 تا 82 ساله که 11610 نفر از آنان دارای سن 70 سال یا بیشتر بودند انتخاب کردیم. تمام شرکتکنندگان دارای سابقه یا عوامل خطر بیماریهای عروقی بودند. مطالعات، انواع مختلف استاتین (سیمواستاتین (Simvastatin) و پراواستاتین (Pravastatin)) را استفاده کرده بودند. میانگین مدت زمان پیگیری 3.2 سال در یک مطالعه و پنج سال در یک مطالعه دیگر بود. خطر سوگیری (Bias) کم بود. تنها یک مطالعه درباره بروز دمانس (20536 شرکتکننده؛ 31 مورد در هر گروه؛ نسبت شانس (OR): 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 1.65؛ کیفیت شواهد: متوسط، کاهش کیفیت به دلیل عدم دقت) منتشر شده است. هر دو مطالعه عملکرد شناختی را ارزیابی کردند، اما در زمانهای مختلف و با استفاده از مقیاسهای متفاوت. بنابراین قضاوت ما بر این بود که نتایج برای انجام یک متاآنالیز (meta-analysis) نامناسب است. هیچ تفاوتی بین دو گروه استاتین و دارونما بر اساس پنج آزمون شناختی مختلف (شواهد با کیفیت بالا) وجود نداشت. میزان قطع درمان با توجه به عوارض جانبی غیرکشنده، در هر دو مطالعه کمتر از 5% بود و تفاوتی بین دو گروه استاتین و دارونما در خطر انصراف شرکتکنندگان به دلیل عوارض جانبی (26340 شرکت کننده؛ 2 مطالعه؛ OR: 0.94؛ 95% فاصله اطمینان (CI):0.93 تا 1.05) وجود نداشت.
شواهد خوبی وجود دارد که نشان میدهد استفاده از استاتینها در اواخر زندگی برای افراد در معرض خطر بیماریهای عروقی، از زوال شناختی یا دمانس جلوگیری نمیکند. از نظر بیولوژیکی به نظر میرسد این امکان وجود دارد که استاتینها بتوانند با توجه به نقش آنها در کاهش کلسترول از دمانس جلوگیری کنند و شواهد اولیه از مطالعات مشاهدهای، بسیار نویدبخش است. با این حال، وجود سوگیری ممکن است یک عامل در این مطالعات بوده و شواهد مبتنی بر RCTهای پس از آن، منفی بوده است. محدودیتهایی در مطالعات انتخاب شده از جمله ارزیابیهای شناختی استفاده شده و انتخاب تنها شرکتکنندگان دارای خطر عروقی متوسط تا بالا، وجود دارد.