فیبروئیدهای رحمی تومورهای عضله صاف هستند که از رحم منشأ میگیرند. این تومورها، هرچند خوشخیم، معمولا با خونریزی غیرطبیعی رحمی، علائم توده و اختلال باروری همراه هستند. اهمیت پروژسترون در پاتوژنز فیبروئید از تعدیلکنندههای انتخابی گیرنده پروژسترون (SPRMs ؛selective progesterone receptor modulators) بهعنوان درمان موثر حمایت میکند. شواهد بیوشیمیایی و بالینی هر دو نشان میدهند که SPRMها میتوانند رشد فیبروئید را کاهش داده و علائم را بهبود دهند. SPRMها میتوانند سبب تغییرات بافتشناختی منحصربهفردی در اندومتر شوند که به سرطان ارتباط ندارند، مستعد سرطانی شدن (precancerous) نیستند و یافت شده که خوشخیم و برگشتپذیر هستند. این مطالعه مروری کارآزماییهای تصادفیسازی انجام شده را برای ارزیابی اثربخشی SPRMها بهعنوان یک کلاس دارویی برای درمان افراد مبتلا به فیبروئیدها خلاصه میکند.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی SPRMها برای درمان زنان قبل از یائسگی مبتلا به فیبروئیدهای رحمی.
ما پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری کاکرین، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trails)؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ (CINAHL) Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature و پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی را از ابتدای تاسیس پایگاه اطلاعاتی تا می 2016 جستوجو کردیم. ما فهرست منابع مقالات مرتبط را دستی جستوجو کردیم و با متخصصان این زمینه برای درخواست دادههای اضافی تماس گرفتیم.
مطالعات وارد شده، کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (RCTs ؛randomised controlled trails) از زنان دارای فیبروئید پیش از یائسگی بودند که حداقل 3 ماه با یک SPRM تحت درمان قرار گرفتند.
2 نویسنده مرور بهطور مستقل تمام مطالعات واجد شرایط شناساییشده را توسط جستوجو مرور کردند. ما دادهها را استخراج کردیم و بهطور مستقل با استفاده از فرمهای استاندارد، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردیم. ما دادهها را با استفاده از میانگینهای تفاوت (MDs) یا میانگینهای تفاوت استانداردشده (SMDs) برای دادههای پیوسته و نسبتهای شانس (ORs) برای دادههای دوتایی تجزیهوتحلیل کردیم. ما با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects)، متاآنالیزها (meta-analyses) را انجام دادیم. پیامد اولیه ما تغییر در علائم مرتبط با فیبروئید بود.
ما در مطالعه مروری 14 RCT را با مجموع 1215 شرکتکننده انتخاب کردیم. ما نتوانستیم دادههای کامل را از سه مطالعه استخراج کنیم. ما در متاآنالیز، 11 مطالعه را شامل 1021 شرکتکننده انتخاب کردیم: 685 نفر SPRMها را دریافت کردند و به 336 نفر مداخله کنترل (دارونما یا لوپرولید (leuprolide)) داده شد. محققان سه SPRM را ارزیابی کردند: میفپریستون (mifepristone) (پنج مطالعه)، اولیپریستال استات (ulipristal acetate) (چهار مطالعه) و آسوپریسنیل (asoprisnil) (دو مطالعه). پیامد اولیه تغییر در علائم مرتبط با فیبروئید بود (شدت علائم، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، خونریزی غیرطبیعی رحم، درد لگن). گزارشدهی عوارض جانبی در مطالعات مشمول محدود به تغییرات اندومتریال مرتبط با SPRM بود. بیش از نیمی از این مطالعات (8 از 14) در همه دامنهها در معرض خطر کم سوگیری بودند. رایجترین محدودیت در سایر مطالعات گزارشدهی ضعیف روشها بود. محدودیت اصلی برای کیفیت کلی شواهد سوگیری بالقوه انتشار بود.
SPRM در مقابل دارونما
درمان SPRM منجر به بهبود شدت علائم فیبروئید (MD: −20.04 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): −26.63 تا −13.46؛ چهار RCT؛ 171 زن؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط) و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شد (MD: 22.52 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 12.87 تا 32.17؛ چهار RCT؛ 200 زن؛ I2 = 63%؛ شواهد با کیفیت متوسط) در مقیاس 0 تا 100 کیفیت زندگی علامت فیبروئید رحمی (UFS-QoL ؛Uterine Fibroid Symptom Quality of Life Scale). زنان درمان شده با یک SPRM کاهش میزان خونریزی قاعدگی را در مقیاسهای خونریزی گزارششده توسط بیمار نشان دادند، هرچند این اثر کوچک بود (SMD: 1.11-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.38- تا 0.83-؛ سه RCT؛310 زن؛ I2 = 0%؛ شواهد کیفیت متوسط)، اما در مقایسه با کسانی که دارونما گرفتند، همراه با نرخ بالای آمنوره بود (29 نفر از 1000 نفر در گروه دارونما در مقابل 237 تا 961 نفر از 1000 نفر در گروه SPRM: OR: 82.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 37.01 تا 183.90؛ هفت RCT؛ 590 زن؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط). ما نمیتوانیم هیچ نتیجهای را در مورد تغییرات درد لگن ناشی از تغییرپذیری در برآوردها ترسیم کنیم. در مورد اثرات جانبی، تغییرات اندومتریال مرتبط با SPRM بعد از درمان با SPRM نسبت به دارونما رایجتر بود (OR: 15.12؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.45 تا 35.47؛ پنج RCT؛ 405 زن؛ I2 = 0%؛ شواهد با کیفیت پایین).
SPRM در مقایسه با لوپرولید استات
در مقایسه SPRM با سایر درمانها، دو RCT داروی SPRM را در مقابل لوپرولید استات ارزیابی کردند. یک کارآزمایی پیامدهای اولیه را گزارش کرد. هیچ شواهدی، تفاوت بین گروههای SPRM و لوپرولید را برای بهبود کیفیت زندگی، که با نمرات شدت علائم فیبروئید UFS-QoL اندازهگیری شده (MD: −3.70 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 9.85- تا 2.45؛ یک RCT؛ 281 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) و نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (MD: 1.06 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.73- تا 7.85؛ یک RCT؛ 281 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) نشان ندادند. معلوم نشد که آیا نتایج تفاوتی را بین گروههای SPRM و لوپرولید برای کاهش میزان خونریزی قاعدگی بر اساس نمودار تصویری ارزشیابی خونریزی (PBAC ؛pictorial blood loss assessment chart)، ازآنجاکه فواصل اطمینان گسترده بودند (MD: 6 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 40.95- تا 50.95؛ یک RCT؛ 281 زن؛ شواهد با کیفیت پایین)، یا برای نرخهای آمنوره (804 نفر از1000 نفر در گروه دارونما در مقابل 732 تا 933 نفر از 1000 نفر در گروه SPRM؛ OR: 1.14؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 2.16؛ یک RCT؛ 280 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) نشان دادند. هیچ شواهدی تفاوت بین گروهها را در نمرات درد لگن بر اساس پرسشنامه درد مک گیل (McGill) (مقیاس 0 تا 45) نشان نداد (MD: −0.01 نقطه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.14- تا 2.12؛ 281 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط). در مورد اثرات جانبی، تغییرات اندومتریال مرتبط با SPRM پس از درمان با SPRM نسبت به درمان با لوپرولید (OR: 10.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.38 تا 20.33؛ 301 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط) رایجتر بود.
استفاده کوتاهمدت از SPRMها منجر به بهبود کیفیت زندگی، کاهش خونریزی قاعدگی و افزایش نرخ آمنوره نسبت به دارونما شد. بنابراین، SPRMها میتوانند درمان موثری برای زنان مبتلا به فیبروئیدهای علامتدار ارائه دهند. شواهد حاصل از یک کارآزمایی هیچ تفاوتی را بین لوپرولید استات و SPRM با توجه به بهبود کیفیت زندگی و علائم خونریزی نشان نداد. شواهد برای نشان دادن اینکه آیا اثربخشی بین SPRMها و لوپرولید متفاوت بود، کافی نبود. محققان اغلب تغییرات اندومتریال مرتبط با SPRM را در زنان تحت درمان با SPRMها نسبت به کسانی که با دارونما یا لوپرولید استات درمان شدند، بیشتر مشاهده کردند. همانطور که در بالا ذکر شد، تغییرات اندومتریال مرتبط با SPRM خوشخیم هستند، به سرطان ارتباط ندارند و مستعد سرطانی شدن نیستند. سوگیری گزارشدهی ممکن است نتیجه این متاآنالیز را تحت تأثیر قرار دهد. RCTهای خوب طراحیشده برای مقایسه SPRMها در مقابل سایر درمانها مورد نیاز هستند.