سوال مطالعه مروری
عوامل ضد‐فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti‐vascular endothelial growth factor; anti‐VEGF) در برابر کنترل یا میتومایسین سی (mitomycin C; MMC) برای پیامد عمل ترابکولکتومی (trabeculectomy).
پیشینه
جراحی فیلتراسیون گلوکوم، نوعی جراحی چشم است که در آن یک فیستول درناژ در جداره چشم ایجاد میشود تا به این ترتیب، از فشار داخل چشم (intraocular pressure; IOP) کاسته شود، این جراحی معمولا برای آن دسته از بیماران مبتلا به گلوکوم مناسب است که کنترل IOP آنان با مداخله پزشکی و/یا لیزر میسر نیست. ایجاد اسکار در طول التیام زخم ممکن است شکست این جراحی را در پی داشته باشد، بنابراین، از دارو برای اصلاح بهبود زخم استفاده میشود. برای محدود ساختن شکلگیری اسکار، استفاده از عوامل آنتی‐VEGF پیشنهاد شده است. در این مرور این پرسش مطرح میشود که شواهدی در این خصوص وجود دارد که استفاده از داروهای آنتی‐VEGF خطر عدم موفقیت جراحی گلوکوم را کاهش میدهد یا خیر. در منابع علمی پزشکی به جستوجوی مطالعاتی پرداختیم که در آنها مزیت و آسیب تزریق زیر پرده ملتحمه آنتی‐VEGF حین عمل ترابکولکتومی برای کنترل بهبود زخم در مقایسه با گروه کنترل یا MMC ارزیابی شده بود.
تاریخ جستوجو
شواهد تا نوامبر 2015 بهروز است.
نتایج کلیدی
این مرور شامل پنج مطالعه (سه مطالعه در هند، ترکیه، ایالات متحده آمریکا و دو مطالعه در ایران) با مجموع 175 شرکتکننده بود. تاثیر عوامل آنتی‐VEGF در کنترل IOP نامطمئن است.
ما به مطالعهای جزئی برخوردیم که در آن به مقایسه عوامل آنتی‐VEGF با گروه کنترل پرداخته شده بود، اما این مطالعه، دادهای را درباره پیامد اولیه، یعنی نسبت عملهای ترابکولکتومی کاملا موفق در 12 ماه بعد از جراحی در بر نداشت.
در چهار کارآزمایی به مقایسه عوامل آنتی‐VEGF با MMC و در دو کارآزمایی به گزارش یک یا بیش از یک پیامد کنترل IOP (کاملا موفق، موفقیت مشروط یا میانگین IOP) در 12 ماه پرداخته شده بود. کیفیت شواهد سازگار با کاهش احتمال موفقیت کامل برای عوامل آنتی‐VEGF پائین بود، این امر نشان میدهد برای بیمارانی که MMC را با 81.0% موفقیت کامل استفاده میکنند، میزان موفقیت کامل با استفاده از عوامل آنتی‐VEGF بین 37.2% تا 87.4% است. شواهد با کیفیت متوسط نشان میدهد برای بیمارانی که از MMC با میزان موفقیت مشروط 95.2% استفاده میکنند، ممکن است میزان موفقیت مشروط با استفاده از عوامل آنتی‐VEGF بین 82.9% تا 100.0% باشد و هیچ تفاوتی نیز بین آنتی‐VEGF و MMC وجود نداشته باشد. افزون بر این، مطابق با میانگین بالاتر IOP برای عوامل آنتی‐VEGF بین 0.15 میلیمتر جیوه و 3.57 میلیمتر جیوه، در مقایسه با MMC، شواهدی با کیفیت پائین وجود داشت و میزان تاثیر نیز همچنان نامطمئن بود.
نتیجهگیری از این مرور این است که همچنان در مورد تاثیر استفاده از عوامل آنتی‐VEGF در زیر پرده ملتحمه بر کنترل IOP نزد بیماران تحت عمل ترابکولکتومی، در مقایسه با کاربرد MMC عدم‐قطعیت وجود دارد.
کیفیت شواهد
شواهد فعلی کیفیت پائینی داشته و برای رد یا تایید تزریق زیر پرده ملتحمه آنتی‐VEGF در جراحی گلوکوم کافی نیستند. چندین کارآزمایی در حال انجام هستند که در نسخههای بهروز این مرور گنجانده خواهند شد.