عصاره وندان (WDD ؛Wendan decoction) یکی از ترکیبات گیاهی کلاسیک چینی است که برای بهبود علائم سایکوتیک یا روانپریشی استفاده میشود. بهنظر میرسد که این عصاره ایمن، در دسترس و ارزانقیمت باشد.
بررسی اثرات WDD برای درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا بیماری شبهاسکیزوفرنی در مقایسه با پلاسبو، داروهای آنتیسایکوتیک و سایر مداخلات برای پیامدهای بالینی مهم.
ما ثبت کارآزماییهای گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (فوریه 2016) را جستوجو کردیم که بر اساس جستوجوهای منظم در CINAHL ،BIOSIS ،AMED ،Embase ،Embase MEDLINE ،PsycINFO، گروه پایگاه اطلاعاتی زیست- پزشکی چین China biomedical databases group (SinoMed، CNKI، VIP، Wanfang) و پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی بنا شده است. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ، نوع مقاله، یا وضعیت انتشار برای گنجاندن در ثبت سوابق وجود ندارد. ما همچنین منابع مطالعات شناسایی شده را بررسی کردیم و برای اطلاعات بیشتر با نویسندگان مربوطه تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده با دادههای قابل استفاده که به مقایسه WDD با آنتیسایکوتیکها، پلاسبو یا سایر مداخلات برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پرداختند.
ما دادهها را بهصورت مستقل استخراج کردیم. برای پیامدهای دوحالتی، خطرات نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI)، را بر مبنای قصد درمان، محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته، ما میانگین تفاوتهای (MD) بین گروهها و 95% CI آنها را برآورد کردیم. ما از مدل اثر تصادفی برای تجزیهوتحلیلها استفاده کردیم. ما خطر سوگیری (Bias) را برای مطالعات انتخاب شده ارزیابی کردیم و جداول «خلاصهای از یافتهها» را با استفاده از سیستم GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) ایجاد کردیم.
ما 15 کارآزمایی تصادفیسازی شده (1437 شرکتکننده) را درباره WDD در درمان اسکیزوفرنی انتخاب کردیم. خطر بالای سوگیری عملکرد (performance bias) در بین کارآزماییها وجود داشت اما در کل، خطر سوگیری انتخاب، سوگیری فرسایشی (attrition) و سوگیری گزارشدهی کم یا نامعلوم بود.
دادهها نشان داد که WDD موجب بهبود وضعیت کلی شرکتکنندگان در کوتاهمدت در مقایسه با پلاسبو یا عدم درمان شد (1 RCT؛ n = 72؛ RR: 0.53؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 0.73؛ شواهد با کیفیت پائین).
هنگامی که WDD با داروهای آنتیسایکوتیک (antipsychotic) مانند کلرپرومازین chlorpromazine) یا ریسپریدون (risperidone) مقایسه شد، تفاوتی بین وضعیت کلی کوتاهمدت شرکتکنندگان (2 RCT؛ n = 140؛ RR: 1.18؛؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.98 تا 1.43؛ شواهد با کیفیت متوسط) و وضعیت روحی (نقطه پایانی کلی مقیاس سندرم مثبت و منفی (Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS)): 2 RCT؛ n = 140؛ MD: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.17 - تا 5.84؛ شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. با این حال، WDD در مقایسه با سایر روشهای درمان با تعداد کمتری از افرادی که دچار اثرات اکستراپیرامیدال (extrapyramidal؛ EPS) شدند، همراه بود (2 RCT؛ 0.70 در برابر 47/70؛ n = 140؛ RR: 0.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.00 تا 0.15؛ شواهد با کیفیت متوسط).
WDD اغلب بهعنوان یک مداخله اضافی در کنار داروهای آنتیسایکوتیک استفاده میشوند. هنگامی که WDD بهعلاوه داروی آنتیسایکوتیک با آنتیسایکوتیک بهتنهایی مقایسه شد، گروه ترکیبی وضعیت کلی بهتر (نتایج کوتاهمدت، 6 RCT؛ n = 684؛ RR: 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.50 تا 0.72؛ شواهد با کیفیت متوسط) و وضعیت روحی بهتر (نقطه پایانی کلی کوتاهمدت 5 RCT؛ n = 580؛ MD: 11.64 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 13.33 - تا 9.94 - ؛ شواهد با کیفیت پائین)، تعداد کمتر افراد مبتلا به EPS (2 RCT؛ n = 308؛ RR: 0.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 0.70؛ شواهد با کیفیت متوسط) و کاهش میانگین استفاده از ریسپریدون (5 RCT؛ n = 107؛ MD: 0.70 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.87 - تا 0.53 -؛ شواهد با کیفیت پائین) داشت. اما بر افزایش وزن تاثیری نداشت (1 RCT؛ n = 108؛ RR: 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 1.24؛ شواهد با کیفیت متوسط).
هنگامی که WDD بهعلاوه داروی آنتیسایکوتیک با دوز کم با آنتیسایکوتیک بهتنهایی با دوز نرمال مقایسه شد، این ترکیب دوباره منافعی را برای وضعیت کوتاهمدت (7 RCT؛ n = 522؛ RR: 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.51 تا 0.93؛ شواهد با کیفیت متوسط) وضعیت روحی (نقطه پایانی کلی 4 RCT؛ n = 250؛ MD: 9.53؛ - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 17.82 - تا 1.24 - ؛شواهد با کیفیت پائین) و تعداد شرکتکنندگان کمتری با EPS (3 RCT؛ n = 280؛ RR: 0.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.16 تا 0.51؛ شواهد با کیفیت متوسط) را نشان داد.
در تمام مقایسهها، ما هیچ اطلاعاتی در مورد پیامدهایی که بهطور مستقیم کیفیت زندگی، استفاده از خدمات بیمارستان و اقتصاد را گزارش داده باشند نیافتیم.
شواهد محدود نشان میدهد که WDD ممکن است بعضی از اثرات کلی کوتاهمدت آنتیسایکوتیک مثبت در مقایسه با پلاسبو یا عدم درمان داشته باشد. با این حال زمانی که WDD با سایر داروهای آنتیسایکوتیک مقایسه شد، هیچ تاثیری روی وضعیت کلی یا ذهنی نداشت، اما WDD با عوارض جانبی کمتری همراه بود. هنگامی که WDD با یک آنتیسایکوتیک ترکیب شد، اثرات مثبت برای حالت کلی و روحی یافت شد و این ترکیب باعث کاهش اثرات جانبی شد. شواهد موجود کیفیت بالا ندارند. مطالعات بزرگ با طراحی بهتر برای آزمایش کامل و مناسب اثرات WDD برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مورد نیاز است.