در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، سالانه میلیونها کودک از اسهال شدید رنج میبرند و بسیاری از آنها به دلیل کمآب شدن بدن میمیرند. نشان داده شده که مصرف مایعات خوراکی (با استفاده از محلول رهیدراتاسیون خوراکی (oral rehydration solution; ORS)) جان کودکان را نجات میدهد، اما تاثیری بر طول مدت زمانی که کودکان مبتلا به اسهال هستند، ندارد. مصرف مکمل روی میتواند به کاهش طول مدت و شدت اسهال کمک کند، بنابراین در کاهش مورتالیتی کودکان سود بیشتری را نسبت به ORS به همراه دارد.
مکمل خوراکی روی چیست و چگونه میتواند مدت و شدت اسهال را کاهش دهد؟
روی معمولا به صورت سولفات روی، استات روی، یا گلوکونات روی، که همگی ترکیبات محلول در آب هستند، تجویز میشود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و بنیاد کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF) تجویز 10 تا 20 میلیگرم روی را در روز برای کودکان مبتلا به اسهال توصیه میکنند. چندین مکانیسم عمل برای روی در زمینه اسهال حاد وجود دارد که برخی از آنها به سیستم دستگاه گوارش اختصاص دارند: روی، یکپارچگی سد مخاطی و فعالیت آنزیم آنتروسیت پرزها را بازسازی کرده و تولید آنتیبادیها و لنفوسیتها را در برابر پاتوژنهای رودهای ارتقا میدهد، و اثر مستقیمی روی کانالهای یونی دارد، که به عنوان یک مسدود کننده کانال پتاسیم ترشح کلرین با واسطه 3‐5‐سیکلیک مونوفسفات آدنوزین عمل میکند. محققان کاکرین شواهد موجود را تا 30 سپتامبر 2016 مورد بررسی قرار دادند.
شواهد موجود در این مطالعه مروری چه یافتهای را پیشنهاد میدهند؟
سیوسه کارآزمایی شامل 10,841 کودک، معیارهای ورود را به این مطالعه مروری داشتند.
میان کودکان مبتلا به اسهال حاد، نمیدانیم که درمان کودکان با روی بر پیامدهای مرگومیر یا تعداد کودکان بستری شده تاثیر میگذارد یا خیر (شواهد با قطعیت بسیار پائین). در کودکان بالای شش ماه، مکمل روی ممکن است متوسط طول دوره اسهال را حدودا نصف روز کوتاه کرده (شواهد با قطعیت پائین)، و احتمالا تعداد کودکانی را که اسهال آنها تا روز هفتم ادامه دارد، کاهش میدهد (شواهد با قطعیت متوسط). در کودکان مبتلا به علائم سوءتغذیه، این اثر بیشتر به نظر میرسد، و طول دوره اسهال را تا حدود یک روز کاهش میدهد (شواهد با قطعیت بالا). برعکس، در کودکان زیر شش ماه، شواهد موجود نشان میدهد که مکمل روی ممکن است تاثیری بر میانگین طول دوره اسهال (شواهدبا قطعیت پائین)، یا تعداد کودکانی که اسهال آنها تا روز هفتم ادامه دارد، نداشته باشد (شواهدبا قطعیت پائین) بیتاثیر باشد. مکمل روی باعث افزایش خطر بروز استفراغ در هر دو گروه سنی (شواهد با قطعیت متوسط) شد. وقوع عوارض جانبی دیگری گزارش نشد.
میان کودکان مبتلا به اسهال مقاوم، مکمل روی به احتمال زیاد متوسط دوره اسهال را تا حدود 16 ساعت (شواهد با قطعیت متوسط) کوتاه میکند، اما احتمال بروز استفراغ را افزایش میدهد (شواهد با قطعیت متوسط).
در مناطقی که شیوع کمبود روی یا شیوع سوءتغذیه زیاد است، تجویز روی در کودکان شش ماهه یا بالاتر ممکن است مفید باشد. شواهد کنونی از استفاده از مکمل روی در کودکان کمتر از شش ماه، در کودکان دارای تغذیه خوب، و در شرایطی که کودکان در معرض خطر کم کمبود روی هستند، حمایت نمیکند.