سوال مطالعه مروری
چگونه روش جراحی شکمی سوراخ کلید (لاپاروسکوپی) با جراحی شکمی دسترسی استاندارد (باز) برای افراد مبتلا به سرطان پانکراس مقایسه میشود؟
پیشینه
پانکراس، ارگانی است درون شکم که مایع پانکراتیک را ترشح و به هضم غذا کمک میکند و حاوی سلولهایی است که هورمونهای مهمی را مانند انسولین تولید میکنند. پانکراس میتواند به قسمت سر (قسمت راست پانکراس) و تنه و دم (قسمت چپ یا دیستال پانکراس) تقسیم شود. سرطانهای دیستال پانکراس، سرطان تنه و/یا دم پانکراس هستند. خارج کردن سرطان دیستال پانکراس با جراحی (پانکراتکتومی دیستال) درمان ترجیحی برای افراد مبتلا به سرطانهای دیستال پانکراس است که محدود به پانکراس بوده و احتمالا میتوانند جراحی بزرگ را تحمل کنند، چرا که درمان دیگری نمیتواند بالقوه سرطان پانکراس را درمان قطعی کند. سرطان میتواند از راه جراحی شکم برداشته شود، چه به روش پانکراتکتومی دیستال به روش لاپاروسکوپی یا پانکراتکتومی دیستال با جراحی باز. پانکراتکتومی دیستال به روش لاپاروسکوپی روش نسبتا جدیدی است که با پانکراتکتومی دیستال با جراحی باز، قابل مقایسه است. در جراحیهایی روی قسمتهای دیگر تنه، جراحی لاپاروسکوپی نشان داده که در مقایسه با جراحی باز، عوارض و طول مدت بستری را در بیمارستان کاهش میدهد. با این حال، نگرانیها در مورد بیخطری (safety) پانکراتکتومی دیستال به روش لاپاروسکوپی از نظر عوارض پس از جراحی به قوت خود باقی است. علاوه بر این، مشخص نیست پانکراتکتومی دیستال به روش لاپاروسکوپی میتواند به اندازه پانکراتکتومی دیستال به روش باز، در برداشتن توده سرطانی موفق باشد یا خیر. از سوی دیگر، مشخص نیست پانکراتکتومی دیستال به روش لاپاروسکوپی، از نظر ریکاوری زودتر پس از جراحی، از پانکراتکتومی دیستال با جراحی باز بهتر است یا خیر. تا جون 2015، در متون علمی موجود به دنبال مطالعاتی بودیم که به این سوالها پاسخ دهند.
ویژگیهای مطالعه
هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشدهای به بررسی این موضوع نپرداخته بود. کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بهترین مطالعات هستند برای یافتن این که یک درمان بهتر است از دیگری یا بدتر، زیرا آنها مطمئن هستند که انواع مشابه افرادی که درمانهای مورد بررسی را دریافت میکنند، بررسی میشوند. در نبود کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، اطلاعات خود را از مطالعات تصادفیسازی نشده به دست آوردیم. تعداد 12 مطالعه تصادفیسازی نشده را یافتیم که پانکراتکتومی دیستال را با روش جراحی باز با روش لاپاروسکوپی، در جمعیتی معادل 1576 بیمار، مقایسه کردند. یکی از این مطالعات، نتایج قابل استفادهای را ارائه نداد. بنابراین، 11 مطالعه را وارد کردیم که در مجموع 1506 بیمار تحت پانکراتکتومی دیستال قرار گرفتند. از این میان، 353 بیمار تحت لاپاروسکوپی پانکراتکتومی دیستال و 1153 بیمار نیز تحت پانکراتکتومی دیستال با جراحی باز قرار گرفتند. در همه مطالعات، اطلاعات مورد نیاز از سوابق بیمارستانی (مطالعات گذشتهنگر) به دست آمدند. بهطور کلی، اطلاعات قبلی از اطلاعاتی که به تازگی (آیندهنگر) جمعآوری شوند و یافتههای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، کمتر قابل اعتماد هستند.
نتایج کلیدی
تفاوتها در مرگومیرهای کوتاهمدت، مرگومیرهای طولانیمدت، درصد افراد مبتلا به عوارض شدید، درصد افراد مبتلا به فیستول پانکراس (ارتباط غیرطبیعی میان پانکراس و دیگر ارگانها یا پوست)، عود سرطان در انتهای دوره پیگیری بیماران، درصد افراد دچار هر نوعی از عوارض و درصد افرادی که سرطان در آنها بهطور کامل برداشته نشد، میان دو گروه دقیق نبودند. میانگین طول مدت بستری در بیمارستان در گروه لاپاروسکوپی از گروه جراحی باز تا حدود دو روز کمتر بود. با این حال، تا زمانی که نتوانیم اطمینان حاصل کنیم میزان درمان قطعی سرطان میان دو گروه جراحی مشابه هم هست، این موضوع قابل اعتماد نیست. هیچیک از مطالعات کیفیت زندگی را در هیچ نقطهای از زمان، عود کوتاهمدت سرطان، زمان بازگشت به فعالیت طبیعی، زمان بازگشت به کار یا نیاز به ترانسفیوژن خون را گزارش نکردند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد بسیار پائین ارزیابی شد، اساسا به دلیل آنکه مشخص نبود گروههای مشابه شرکتکنندگان تحت پانکراتکتومی دیستال لاپاروسکوپی یا باز قرار گرفتند. در بسیاری از مطالعات، افرادی که سرطان کمتر پیشرفته داشتند، با جراحی لاپاروسکوپی درمان شدند و افرادی که سرطان پیشرفتهتر داشتند، با جراحی باز. این مساله باعث میشود یافتهها قابل اعتماد نباشند. اگر میخواهیم شواهدی با کیفیت خوب در این زمینه به دست آوریم، باید کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای با طراحی خوب انجام شوند.