شش مطالعه در سراسر جهان بین سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵، شامل ۱۳۴۲ شرکتکننده (که ۲۳۳ مورد در دوره پیگیری از دست رفتند) انجام شدند. در تمامی مطالعات وارد شده خطر سوگیری (bias) بالا بود.
پنج مطالعه رابردم را با ایزولاسیون با کمک رولهای پنبهای مرسوم مقایسه کردند. یک مطالعه را به دلیل وجود تناقض در دادههای ارائه شده از تجزیهوتحلیل کنار گذاشتیم. از چهار کارآزمایی باقیمانده، سه مورد نرخ بقای ترمیمها را با حداقل دوره پیگیری شش ماه گزارش کردند. نتایج تجمعی از دو مطالعه با حضور ۱۹۲ شرکتکننده نشان داد که استفاده از ایزولاسیون با رابردم ممکن است نرخ بقای ترمیم مستقیم کامپوزیت (composite) ضایعات غیر‐پوسیدگی سرویکال (non‐carious cervical lesions; NCCL) را در شش ماه افزایش دهد (نسبت شانس (OR): ۲,۲۹؛ ۹۵% فاصله اطمینان (CI): ۱.۰۵ تا ۴.۹۹؛ شواهد با قطعیت پائین). با این حال، استفاده از رابردم در ترمیمهای کامپوزیت NCCL ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر نرخ بقای ترمیمها نسبت به رولهای پنبهای در ۱۲ ماه (OR: ۱.۳۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۵ تا ۴.۲۸؛ ۱ مطالعه، ۳۰ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و در ۱۸ ماه (OR: ۱.۰۰؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۵ تا ۲.۲۵؛ ۱ مطالعه، ۳۰ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) داشته باشد، اما شواهد بسیار نامشخص است. در ۲۴ ماه، استفاده از رابردم ممکن است خطر عدم‐ترمیم را در کودکان تحت درمان ترمیمی پروگزیمال آتروماتیک در دندانهای آسیای اولیه کاهش دهد اما شواهد بسیار نامشخص است (نسبت خطر (HR): ۰.۸۰؛ ۹۵% CI؛ ۰.۶۶ تا ۰.۹۷؛ ۱ مطالعه، ۵۵۹ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
هیچ یک از مطالعات وارد شده شامل عوارض جانبی نبوده و هزینه مستقیم درمان را گزارش نکردند.
نتایج کلیدی
‐ زمانی که از رابردم به جای رولهای پنبهای برای جدا کردن دندان استفاده میشود، به احتمال زیاد ترمیم دندان پس از شش ماه در جای خود و در شرایط خوبی باقی میماند.
‐ برای تقویت شواهد، باید مطالعات بیشتری را در این زمینه انجام دهیم. این مطالعات نیاز به استفاده از روشهای قوی، پیگیری افراد بیش از شش ماه، و بررسی عوارض و هزینهها دارند.
چرا در زمان ترمیم دندانها، آنها را از هم جدا میکنیم؟
زمانی که دندانپزشکان ترمیم دندان را انجام میدهند، اغلب آن را از بقیه دهان جدا میکنند تا:
‐ بزاق را دور نگه دارند تا از اختلال در اتصال مواد پیشگیری شود؛
‐ تولید آئروسلها را در طول پروسیجر دندانپزشکی تا حد معینی کاهش دهند؛
‐ از بلع یا آسیب رساندن مواد، مایعات یا ابزار مورد استفاده برای ترمیم، به دهان جلوگیری کنند؛
دندانپزشکان برای جدا کردن دندانها از چه استفاده میکنند؟
یک روش معمول برای جداسازی دندانها از بقیه دهان استفاده از رولهای پنبهای و یک لوله نی‐مانند است که بزاق را میمکد. این روش از تجهیزات ساده و ارزان استفاده میکند، اما نیاز به تعویض مکرر رولهای پنبهای خیسشده دارد.
یک گزینه جایگزین، استفاده از یک ورق لاستیکی نازک (رابردم) است. در ابتدا، دندانپزشک یک سوراخ کوچک روی ورق ایجاد میکند. سپس آن را روی دندان قرار میدهند تا تحت درمان قرار گیرد و مانعی در اطراف آن ایجاد شود. این ورق را میتوان با روشهای مختلفی، مانند گرههایی که روی دندان قرار داده شدهاند یا یک قطعه کوچک لاستیکی که بین دندانها قرار دارد، در جای خود نگه داشت.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما میخواستیم دریابیم که رابردم در مقایسه با دیگر روشهای جداسازی دندانها، در بهبود ترمیم دندانها موثر هستند یا خیر. همچنین به دنبال آن بودیم که بدانیم با عوارض جانبی همراه هستند یا خیر.
چه کاری را انجام دادیم؟
به دنبال مطالعاتی بودیم که استفاده از رابردم را در مقایسه با روش دیگری برای جداسازی دندانها مقایسه کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را به این شواهد بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعات رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
شش مطالعه را با مجموع ۱۳۴۲ بیمار شناسایی کردیم که اکثر آنها کودک بودند. دندانها به دلایل مختلفی، از جمله پوسیدگی (سوراخهای ایجاد شده در دندان توسط باکتریها) و از بین رفتن بافت سخت در پایه دندانها، نیاز به ترمیم داشتند. در این مطالعات رابردم با موارد زیر مقایسه شدند:
‐ رول پنبهای (پنج مطالعه)؛ و
‐ سیستم Isolite (روشی جدید که ترکیبی است از بلوکهای پلاستیکی، سپر برای زبان و گونهها، و لولهای که بزاق و سایر محتوای دهان را میمکد) (یک مطالعه).
رابردم در مقایسه با رولهای پنبهای
شواهد نشان میدهد که با استفاده از رابردم به جای رول پنبهای، ترمیم دندان احتمالا پس از شش ماه در جای خود و در وضعیت خوبی باقی میماند (۲ مطالعه). شواهد قوی و کافی برای تعیین اینکه این قضیه بیش از شش ماه دوام میآورد یا خیر، وجود ندارد.
رابردم در مقایسه با سیستم Isolite
شواهد به اندازه کافی قوی نیستند تا بتوانیم تشخیص دهیم که رابردم در مقایسه با سیستم Isolite، موفقیت را در ترمیم دندان بهبود میبخشد یا خیر.
عوارض جانبی
هیچ مطالعهای عوارض جانبی را بررسی نکرد.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
شواهد بر اساس تعداد کمی از مطالعات انجام شده به روشهایی است که ممکن است خطاهایی را در نتایج آنها ایجاد کرده باشد.
این شواهد تا چه تاریخی بهروز است؟
شواهد تا ژانویه ۲۰۲۱ بهروز است.
بررسی اثرات درمان پریودنتال برای پیشگیری اولیه و ثانویه CVD در افراد مبتلا به پریودنتیت مزمن.
یک متخصص اطلاعات، پنج بانک اطلاعاتی کتابشناختی (bibliographic) را تا ۱۷ نوامبر ۲۰۲۱ جستوجو کرده و از روشهای جستوجوی بیشتر برای شناسایی مطالعات منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجام بهره برد.
همچنین بانک اطلاعاتی منابع زیست‐پزشکی چینی (BioMedical Literature Database)؛ زیرساختهای دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure)؛ بانک اطلاعاتی VIP؛ و Sciencepaper Online را تا مارچ ۲۰۲۲ جستوجو کردیم.
از زمانی که آخرین بهروزرسانی خود را در سال ۲۰۱۹ منتشر کردیم، هیچ RCT تکمیلشده جدیدی در مورد این موضوع وجود ندارد.
دو RCT را در این مرور وارد کردیم. یک مطالعه بر پیشگیری اولیه CVD متمرکز بود، و دیگری پیشگیری ثانویه را بررسی کرد. هر دو را در معرض خطر بالای سوگیری ارزیابی کردیم. پیامدهای اصلی مورد نظر عبارت بودند از مرگومیر (به هر علتی و مرتبط با CVD) و تمام رویدادهای قلبیعروقی، که در پیگیری یک‐سال یا طولانیتر اندازهگیری شدند.
برای پیشگیری اولیه از CVD در شرکتکنندگان مبتلا به پریودنتیت و سندرم متابولیک، یک مطالعه (۱۶۵ شرکتکننده) شواهدی را با قطعیت بسیار پائین ارائه کرد. فقط یک مورد مرگومیر در این مطالعه رخ داد؛ قادر به تشخیص این موضوع نبودیم که اسکیلینگ (scaling) و روت پلنینگ (root planning) بههمراه آموکسیسیلین و مترونیدازول میتوانند بروز مرگومیر به هر علتی (نسبت شانس (OR) Peto؛ ۷,۴۸؛ ۹۵% فاصله اطمینان (CI): ۰.۱۵ تا ۳۷۶.۹۸)، یا مرگومیر مرتبط با CVD (Peto OR: ۷.۴۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۵ تا ۳۷۶.۹۸) را کاهش دهند یا خیر. ما نمیتوانیم این احتمال را رد کنیم که اسکیلینگ و روت پلنینگ بههمراه آموکسیسیلین و مترونیدازول بتوانند رویدادهای قلبیعروقی (Peto OR؛ ۷.۷۷؛ ۹۵% CI؛ ۱.۰۷ تا ۵۶.۱) را در مقایسه با اسکیلینگ بالای لثه (supragingival)، که در پیگیری ۱۲‐ماه اندازهگیری شد، افزایش دهند.
برای پیشگیری ثانویه از CVD، یک مطالعه پایلوت، ۳۰۳ شرکتکننده را برای دریافت اسکیلینگ و روت پلنینگ بههمراه آموزش بهداشت دهان (درمان پریودنتال) یا آموزش بهداشت دهان بههمراه یک نسخه از رادیوگرافی و توصیه به پیگیری با یک دندانپزشک (مراقبتهای معمول جامعه) تصادفیسازی کرد. از آنجا که رویدادهای قلبیعروقی برای دورههای زمانی مختلف بین ۶ و ۲۵ ماه اندازهگیری شدند، و فقط ۳۷ شرکتکننده با حداقل یک‐سال پیگیری در دسترس بودند، دادهها را برای گنجاندن در این مطالعه مروری، به اندازه کافی قوی در نظر نگرفتیم. این مطالعه، مرگومیر به هر علتی و مرگومیر مرتبط با CVD را ارزیابی نکرد. قادر به نتیجهگیری در مورد تاثیرات درمان پریودنتال بر پیشگیری ثانویه از CVD نیستیم.
سوال مطالعه مروری
سوال اصلی مورد بررسی این مطالعه مروری آن بود که درمان پریودنتیت (periodontitis) (التهاب لثه) مزمن میتواند به پیشگیری یا مدیریت بیماریهای قلبیعروقی (قلب و عروق خونی) کمک کند یا خیر.
پیشینه
پریودنتیت مزمن باعث ایجاد لثههای متورم و دردناک، و از بین رفتن استخوان آلوئولار میشود، که از دندانها محافظت میکند. «مزمن» یک برچسب بوده و بدان معناست که بیماری برای مدتی بدون درمان ادامه داشته است. اصطلاح «پریودنتیت مزمن» در حال حذف شدن است زیرا سیستم جدیدی برای طبقهبندی انواع مختلف بیماری لثه وجود دارد، اما از این اصطلاح در مطالعه مروری خود استفاده کردهایم زیرا مطالعاتی را که یافتیم، مبتنی بر سیستم قدیمی بودند.
ممکن است بین پریودنتیت و بیماریهای قلبیعروقی ارتباطی وجود داشته باشد. با درمان پریودنتیت مزمن، از شر باکتریها و عفونت خلاص شده، و التهاب کنترل میشود، و تصور میشود که این امر ممکن است به پیشگیری از وقوع یا عود بیماریهای قلبی و عروق خونی کمک کند. ما میخواستیم بدانیم درمان پریودنتال میتواند به پیشگیری از مرگ کمک کند، یا احتمال «حملات» قلبیعروقی را مانند سکته مغزی یا حمله قلبی کاهش دهد یا خیر.
ویژگیهای مطالعه
تا نوامبر ۲۰۲۱، بانکهای اطلاعاتی اصلی را برای یافتن مطالعات تحقیقاتی علمی تحت عنوان «کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده» جستوجو کردیم. در این نوع مطالعه، شرکتکنندگان به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش یا کنترل قرار میگیرند. افراد در گروه آزمایش، درمان در حال آزمایش را دریافت میکنند، و افرادی که در گروه کنترل قرار میگیرند، معمولا یا از هیچ درمانی برخوردار نیستند، یا دارونما (placebo) (درمان ساختگی)، نوع دیگری از درمان یا مراقبتهای معمول را دریافت میکنند.
دو مطالعه برای ورود در مطالعه مروری خود پیدا کردیم. یک مطالعه، ۱۶۵ شرکتکننده را مورد ارزیابی قرار داد که بیماریهای قلبیعروقی نداشتند، اما مبتلا به سندرم متابولیک بودند (ترکیبی از عوامل خطر برای بیماریهای قلبیعروقی، مانند چاقی، فشار خون بالا و قند خون بالا). مطالعه دیگری، با ۳۰۳ شرکتکننده که مبتلا به بیماریهای قلبیعروقی بودند، شروع شد، اما پس از یک سال، فقط ۳۷ شرکتکننده ارزیابی شدند و بنابراین فکر میکنیم نتایج به اندازه کافی برای استفاده قابلاعتماد نبودند. هر دو مطالعه در طراحی خود مشکل داشتند، و آنها را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت کردیم.
نتایج کلیدی
برای افراد مبتلا به سندرم متابولیک اما بدون بیماری قلبیعروقی، نتوانستیم تشخیص دهیم که درمان پریودنتیت مزمن با برداشتن پلاک (plaque) و تارتار (tartar) («اسکیلینگ» (scaling)) از ریشههای دندانها و تجویز آنتیبیوتیکها، خطر مرگ یا ابتلا به حملات قلبیعروقی را در مقایسه با فقط اسکیلینگ دندانها از بالای خط لثه، کاهش داد یا خیر.
هیچ شواهد قابلاطمینانی را درباره تاثیرات درمان پریودنتال برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبیعروقی و پریودنتیت مزمن نیافتیم.
قطعیت شواهد
شواهد را با «قطعیت بسیار پائین» طبقهبندی کردیم. در مورد این یافتهها نامطمئن هستیم زیرا فقط دو مطالعه کوچک وجود دارند، که در معرض خطر بالای سوگیری، با نتایج بسیار غیر‐دقیق، هستند. بهطور کلی، نمیتوانیم از این یافتهها به هیچ نتیجهگیری قابلاطمینانی برسیم. انجام پژوهشهای بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb