سه کارآزمایی را وارد این مطالعه مروری کردیم. دو مورد از آنها در مطالعه چاپ شده قبلی حضور داشتند، و نتایج یک مطالعه دیگر که به صورت کنترل شده با دارونما انجام شد و متوقف شده بود، به آنها اضافه شد. اگرچه برای مطالعات انجام شده در همه گروههای سنی جستوجو کردیم، فقط مطالعاتی را با حضور کودکان و جوانان یافتیم. کارآزماییهای وارد شده در بیشتر حوزهها خطر پائین سوگیری (bias) داشتند. فقط در یک مطالعه خطر بالای سوگیری ناشی از دادههای ناتمام پیامد وجود داشت. کیفیت کلی شواهد را برای اکثر پیامدها در سطح متوسط ارزیابی کردیم.
دو RCT با روشهای انجام مشابه، استفاده از آریپیپرازول را به مدت هشت هفته در ۳۱۶ کودک/نوجوان مبتلا به ASD ارزیابی کردند. متاآنالیز نتایج مطالعه نشان داد که در کودکان/نوجوانان مصرفکننده آریپیپرازول نسبت به کودکان/نوجوانانی که دارونما دریافت کردند، میانگین بهبودی ۶,۱۷‐ امتیازی در Aberrant Behavior Checklist (ABC) ‐ زیر‐مقیاس تحریکپذیری (Irritability) (۹۵% فواصل اطمینان (CIs): ۹.۰۷‐ تا ۳.۲۶‐، دو مطالعه، ۳۰۸ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط)، ۷.۹۳‐ امتیاز در ABC ‐ زیر‐مقیاس بیشفعالی (Hyperactivity) (۹۵% CI؛ ۱۰.۹۸‐ تا ۴.۸۸‐، دو مطالعه، ۳۰۸ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط) و ۲.۶۶‐ امتیاز در ABC ‐ زیر‐مقیاس استرئوتایپی (Stereotypy) (۹۵% CI؛ ۳.۵۵‐ تا ۱.۷۷‐، دو مطالعه، ۳۰۸ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط) دیده شد. از نظر عوارض جانبی، کودکان/نوجوانان مصرفکننده آریپیپرازول افزایش وزن بیشتر، با میانگین افزایش ۱.۱۳ کیلوگرم نسبت به دارونما، داشته (۹۵% CI؛ ۰.۷۱ تا ۱.۵۴، دو مطالعه، ۳۰۸ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط)، و خطر نسبی (RR) بالاتری را برای آرامبخشی (RR: ۴.۲۸؛ ۹۵% CI؛ ۱.۵۸ تا ۱۱.۶۰، دو مطالعه، ۳۱۳ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط) و لرزش (RR: ۱۰.۲۶؛ ۹۵% CI؛ ۱.۳۷ تا ۷۶.۶۳، دو مطالعه، ۳۱۳ کودک/نوجوان، شواهد با کیفیت متوسط) نشان دادند. یک مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده با دارونما و متوقف شده نشان داد که ۳۵% از کودکان/نوجوانان که برای ادامه درمان با دارو انتخاب شدند، دچار عود نشانههای تحریکپذیری شدند، این میزان عود در گروه دارونما ۵۲% گزارش شد (نسبت خطر (HR): ۰.۵۷؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۸ تا ۱.۱۲؛ ۸۵ کودک/نوجوان؛ شواهد با کیفیت پائین).
هر سه مطالعه توسط Bristol‐Myers Squibb (Princeton, NJ) و Otsuka Pharmaceutical Company, Ltd (Tokyo, Japan)، و پشتیبانی ویراستاری ارائه شده توسط Ogilvy Healthworld Medical Education و Bristol‐Myers Squibb حمایت شدند.
پیشینه
آریپیپرازول یک داروی آنتیسایکوتیک است ‐ نوعی دارو که برای درمان اختلالات روانی جدی مانند پارانویا استفاده میشود. این دارو همچنین در درمان مشکلات رفتاری (مانند خشونت، از کوره دررفتن شدید (severe temper tantrums)) در بیماران مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم (ASD) مورد استفاده قرار میگیرد. داروی آریپیپرازول به خوبی تحمل شده و باعث بهبودی مشکلات رفتاری در اختلالاتی مثل اسکیزوفرنی و اختلالات دوقطبی میشود. از آنجا که این دارو جدید است، بسیار مهم است که میزان سودمندی و عوارض جانبی آن در مبتلایان به ASD مورد بررسی قرار گیرد.
سوال مطالعه مروری
آیا کودکان و بزرگسالان مبتلا به ASD از درمان دارویی با آریپیپرازول در مقایسه با دارونما (placebo) سود میبرند؟
ویژگیهای مطالعه
در این مطالعه مروری، از سه مطالعه استفاده کردیم که به بررسی تاثیرات داروی آریپیپرازول پرداختند. دو مورد از آنها به صورت کوتاهمدت (هشت هفته) بررسی کردند که آریپیپرازول میتواند مشکلات رفتاری را بهبود بخشد یا خیر. این مطالعات ۳۱۶ کودک/نوجوان را بررسی کردند. سومین مطالعه دارو را به صورت طولانیمدت (تا ۱۶ هفته) در ۸۵ کودک/نوجوان بررسی کرد که نشانههایشان بهطور اولیه با مصرف دارو بهبود یافت، اما درمان متوقف شد تا ببینند کدام مشکلات رفتاری عود خواهند کرد. شرکتکنندگان همگی بین شش و ۱۷ سال سن داشتند. همه مطالعات از چندین چکلیست رفتاری برای ارزیابی نشانههای ASD استفاده کردند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
مطالعاتی که درمان کوتاهمدت را مدنظر قرار دادند، بهبودی را در رفتارهایی مثل تحریکپذیری، بیشفعالی و رفتارهای کلیشهای (یعنی رفتارهای تکراری) و گفتار نامناسب در کودکان/نوجوانان مبتلا به ASD و مصرف کننده آریپیپرازول در مقایسه با گروه دارونما گزارش کردند. اما محققان، بهبودی را در لتارژی/ترک درمان (یعنی کمبود انرژی و کاهش هوشیاری) گزارش نکردند. کودکان/نوجوانان سفیدپوست هنگام مصرف آریپیپرازول کمتر احتمال عود (بازگشت به رفتارهای قبلی و مشکلساز) داشتند، اما این یافته در کودکان/نوجوانان نژادهای دیگر گزارش نشد. در همه کارآزماییها، نرخ بروز عوارض جانبی اختلالات حرکتی مانند لرزش، سفتی عضلانی و حرکت غیر ارادی در کودکان/نوجوانانی که آریپیپرازول مصرف کردند، بیشتر بود. نتایج این مرور نشان میدهند که استفاده کوتاهمدت از آریپیپرازول ممکن است تحریکپذیری، بیشفعالی و حرکات تکراری را در کودکان/نوجوانان مبتلا به ASD بهبود بخشد، اگرچه هم افزایش وزن و هم عوارض جانبی عصبی (مانند حرکات غیر ارادی صورت و فک) ممکن است رخ دهند. کودکان و نوجوانانی که آریپیپرازول مصرف میکنند باید بهطور دورهای مورد ارزیابی مجدد قرار گیرند تا بهبودی در نشانهها و عوارض جانبی ASD بررسی شود. در کل، کیفیت این شواهد در سطح متوسط است. از زمان انجام این مطالعات، نسخه بهروز شده راهنمای تشخیص ASD و دیگر شرایط منتشر شده است. انجام مطالعات بیشتر برای ارزیابی بیخطری (safety) و مزایای استفاده طولانیمدت از آریپیپرازول مفید خواهد بود.
این یک نسخه بهروز از مرور اصلی کاکرین است که در شماره ۴، ۲۰۱۱ منتشر شد.
اختلال نقص توجه و بیشفعالی (attention deficit hyperactivity disorder; ADHD) جزو شایعترین اختلالات روانپزشکی همزمان است که اختلالات تیک را پیچیده میکند. داروهایی که معمولا برای درمان نشانههای ADHD استفاده میشوند عبارتند از محرکهایی مانند متیلفنیدیت (methylphenidate) و آمفتامین (amphetamine)؛ غیر‐محرکهایی مانند اتوموکسیتین (atomoxetine)؛ داروهای ضد‐افسردگی سهحلقهای (tricyclic antidepressants)؛ و آگونیستهای آلفا (alpha agonists). آگونیستهای آلفا برای درمان تیک نیز استفاده میشود. با توجه به اثر نشانههای ADHD بر کودک مبتلا به اختلال تیک، درمان ADHD اغلب از اولویت بیشتری نسبت به مدیریت دارویی تیک برخوردار است. با این حال، چندین دهه، متخصصان بالینی برای درمان کودکان مبتلا به ADHD و تیکها، به دلیل ترس از بدتر شدن تیک خود، مایل به استفاده از محرکها بودند.
در این مرور هشت کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (چهار کارآزمایی از نوع کارآزماییهای متقاطع بودند) را با ۵۱۰ شرکتکننده (۴۴۳ پسر و ۶۷ دختر) وارد کردیم. شرکتکنندگان در این مطالعات، کودکانی بودند که هم مبتلا به ADHD بودند و هم اختلال مزمن تیک داشتند. تمام مطالعات در ایالات متحده امریکا انجام گرفت و طول مدت آنها بین سه تا ۲۲ هفته متغیر بود. پنج مطالعه از هشت مطالعه از سازمانهای خیریه، یا سازمانهای دولتی، یا هر دو حمایت مالی دریافت کردند. یک مطالعه توسط تولید کننده دارو تامین مالی شد. دو مطالعه دیگر منبع مالی را مشخص نکردند. خطر سوگیری مطالعات وارد شده برای کورسازی پائین؛ برای تولید تصادفی توالی، پنهانسازی تخصیص و سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) پائین یا نامشخص؛ و برای گزارشدهی پیامد انتخابی پائین یا بالا بود. به دلیل ناهمگونی بالینی قابل توجه و مشکلات مربوط به واحد تجزیهوتحلیل قادر به ترکیب هیچ یک از مطالعات در متاآنالیز (meta‐analysis) نبودیم.
چندین کارآزمایی، عوامل متعددی را مورد ارزیابی قرار دادند. داروهای ارزیابی شده عبارت بودند از: متیلفنیدیت، کلونیدین (clonidine)، دسیپرامین (desipramine)، دکستروآمفتامین (dextroamphetamine)، گوانفاسین (guanfacine)، اتوموکستین (atomoxetine)، و دپرنیل (deprenyl). در درمان ADHD در کودکان مبتلا به تیک، برای متیلفنیدیت، اتوموکستین و کلونیدین شواهدی با کیفیت پائین و برای دسیپرامین، دکستروآمفتامین، گوانفاسین و دپرنیل شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت. تمام مطالعات، به استثنای مطالعه استفاده کننده از دپرنیل، بهبود را در نشانههای ADHD گزارش کردند. نشانههای تیک در کودکان درمان شده با گوانفاسین، دسیپرامین، متیلفنیدات، کلونیدین و ترکیبی از متیلفنیدیت و کلونیدین نیز بهبود یافت. در یک مطالعه، تیک سبب محدود شدن افزایش بیشتر دوز متیلفنیدیت شد. در یک مطالعه به نظر میرسد که دکستروآمفتامین تیک را بدتر میکند، اگرچه طول مدت این مطالعه محدود به سه هفته شد. سرکوب اشتها یا کاهش وزن با متیلفنیدیت، دکستروآمفتامین، اتوموکستین و دسیپرامین همراه بود. بیخوابی با متیلفنیدیت و دکستروآمفتامین و آرامسازی با کلونیدین مرتبط بود.
به دنبال جستوجوی بهروز شده مطالعات بالقوه مرتبط، ما هیچ مطالعه جدیدی نیافتیم که با معیارهای ورود ما مطابقت داشته باشند و بنابراین نتیجهگیریهای ما تغییر نکرده است.
به نظر میرسد که متیلفنیدیت، کلونیدین، گوانفاسین، دسیپرامین و اتوموکستین نشانههای ADHD را در کودکان مبتلا به تیک کاهش میدهند، گرچه کیفیت شواهد موجود پائین تا بسیار پائین بود. اگرچه نشان داده شده که محرکها، تیک را در بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات تیک بدتر میکنند، با این حال، ممکن است در موارد فردی تیک را تشدید کنند. در این موارد، درمان با آگونیستهای آلفا (alpha agonists) یا اتوموکستین ممکن است یک جایگزین باشند. اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان میدهد دسیپرامین ممکن است تیک و ADHD را در کودکان بهبود ببخشد، نگرانیهای ایمنی احتمالا استفاده از آن را در این جمعیت همچنان محدود خواهد کرد.
سوال مطالعه مروری
داروهای ADHD در کودکان مبتلا به ADHD و تیک، چگونه بر نشانههای هر دو اختلال اثر میگذارند؟
پیشینه
حدود نیمی از تمام کودکان مبتلا به اختلالات تیک (ترکیبی از آواگری و حرکات تکراری)، مبتلا به ADHD (مشکلات مربوط به بیشفعالی، تحریکپذیری و حفظ توجه) نیز هستند. برای کودکان، نشانههای ADHD اغلب ناتوان کنندهتر از تیک هستند. از لحاظ تاریخی، توانایی گزارش شده درباره داروهای محرک در بدتر شدن تیک، استفاده از آنها را در کودکانی که هم اختلال مزمن تیک (که بیش از یک سال از شروع اولین تیک آنها میگذرد) و هم ADHD دارند، محدود کرده است. برای ارزیابی شواهد مربوط به این پدیده گزارش شده، ما کارآزماییهای بالینی مربوط به داروهای ADHD را که بهویژه در کودکان مبتلا به اختلالات تیک مورد استفاده قرار گرفتند، جستوجو کردیم.
تاریخ جستوجو
شواهد تا سپتامبر ۲۰۱۷ بهروز است.
ویژگیهای مطالعه
هشت مطالعه را با ۵۱۰ شرکتکننده (۴۴۳ پسر، ۶۷ دختر) در مرور خود وارد کردیم. شرکتکنندگان در این مطالعات، کودکانی بودند که هم مبتلا به ADHD بودند و هم اختلال مزمن تیک داشتند. مطالعات وارد شده چندین داروی مختلف را برای ADHD ارزیابی کردند، از جمله محرکها (متیلفنیدیت (methylphenidate)، دکستروآمفتامین (dextroamphetamine)) و غیر‐محرکها (کلونیدین (clonidine)، گوانفاسین (guanfacine)، دسیپرامین (desipramine)، آتوموکستین (atomoxetine)، و دپرنیل (deprenyl)). تمام مطالعات در ایالات متحده امریکا انجام گرفت و طول مدت آنها بین سه تا ۲۲ هفته متغیر بود.
منابع تامین مالی مطالعه
پنج مطالعه از هشت مطالعه از سازمانهای خیریه، یا سازمانهای دولتی، یا هر دو حمایت مالی دریافت کردند. یک مطالعه توسط تولید کننده دارو تامین مالی شد. دو مطالعه دیگر منبع مالی برای مطالعه را مشخص نکردند.
نتایج کلیدی
کارآزماییهای این مرور نشان دادند که چندین داروی محرک و غیر‐محرک ممکن است نشانههای ADHD را در کودکان مبتلا به ADHD و تیک بهبود ببخشد. در دوزهای بالا، دکستروآمفتامین ممکن است در ابتدا تیک را در بعضی از کودکان بدتر کند، و افزایش دوز دکستروآمفتامین و متیلفنیدیت ممکن است به علت تشدید تیک محدود شود. با این حال، در اکثر کودکان، نشانههای تیک و ADHD ممکن است با استفاده از داروهای محرک بهبود یابد.
کیفیت شواهد
برای متیلفنیدیت، اتوموکستین (atomoxetine)، و کلونیدین شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد، و برای دسیپرامین، دکستروآمفتامین، گوانفاسین و دپرنیل در درمان ADHD در کودکان مبتلا به تیک شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود دارد. این شواهد با تعداد کم کارآزماییها، تعداد کم شرکتکنندگان و خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده محدود شد.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb