پیشینه
بیشتر کارآزماییها موفق به جذب تعداد شرکتکنندگان مورد نیاز خود در مدت زمان برنامهریزی شده برای انجام مطالعه نمیشوند. جذب شرکتکنندگان بالقوه در مطالعات پژوهشی شامل سه مرحله است: شناسایی، نزدیک شدن و به دست آوردن رضایت شرکتکنندگان بالقوه برای پیوستن به مطالعه. محققان، اغلب برای شناسایی و نزدیک شدن به شرکتکنندگان بالقوه، بر کارکنان مراقبت سلامت، مانند پزشکان و پرستاران تکیه میکنند. این مطالعه مروری، استراتژیهایی را بررسی میکند که محققان میتوانند در جهت بهبود جذب شرکتکنندگان در مطالعات استفاده کنند.
یافتهها
در جستوجوی منابع انجام شده در ژانویه ۲۰۱۵، تعداد ۱۱ مطالعه را یافتیم که استراتژیهای جذب مورد استفاده را توسط کارکنان مراقبت سلامت بررسی کردند. پنج مطالعه کل شرکتکنندگان (۷۳۷۲) را وارد کردند. سه استراتژی اصلی وجود داشت:
۱. استفاده از یک سیستم هشدار دهنده، یا یک سیستم کامپیوتری یا یکی از کارکنان جهت بررسی سوابق بیمار و اعلام هشدار برای مناسب بودن احتمالی یک فرد برای ورود به مطالعه به همکارانی که شرکتکنندگان را جذب میکنند (پنج مطالعه).
۲. ارائه اطلاعات بیشتر در مورد مطالعه به کارکنان بیمارستانها یا کلینیکهایی که از طریق ملاقات محققان، سمینارهای آموزشی یا جزوه، اقدام به جذب افراد میکنند (چهار مطالعه).
۳. استفاده از یک عضو مشخص از میان کارکنان که وظیفه اصلی او جذب شرکتکننده است (دو مطالعه).
تمام مطالعات شناسایی شده کیفیت بسیار پائین داشتند، بنابراین به دست آوردن نتایج قطعی براساس آنها دشوار است. پنج مطالعه، استفاده از سیستم هشدار دهنده را برای شناسایی شرکتکنندگانی ارزیابی کردند که ممکن است برای ورود به مطالعه مناسب باشند. سیستمهای هشدار دهنده نتایج امیدوارکنندهای را نشان دادند، اما در یافتههای خود متفقالقول نبودند. چهار مطالعه که به بررسی ارائه اطلاعات بیشتر، ویزیتها یا آموزش سایتهای جذب شرکتکننده پرداختند، به این نتیجه رسیدند که هیچکدام از استراتژیهای بررسی شده منجر به بهبود جذب شرکتکنندگان نشدند. به نظر میرسید امیدوارکنندهترین استراتژی، استخدام فردی به عنوان مامور انجام کارآزماییهای بالینی یا پرستار پژوهش با وظیفه مخصوص جذب شرکتکننده برای مطالعات پژوهشی است. دو مطالعه با استفاده از این استراتژی، بهبودی را در نرخ جذب شرکتکنندگان نشان دادند، اما هر دو در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند.
نتیجهگیری
به منظور ارزیابی نقش تعیین شده یک فرد برای جذب شرکتکننده در مطالعات تحقیقاتی، هنوز انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
ما ۱۳ مطالعه را با مجموع ۷۲۱ شرکتکننده در این مرور گنجاندیم. مطالعات مشاهدهای بودند، ۱۲ مطالعه فقط یک بازوی مرتبط درمانی داشتند و بازوی کنترل وجود نداشت و برای یک مطالعه با بازوی کنترل، جزئیات بسیار اندکی ارائه شد. خطر سوگیری بالا و قطعیت شواهد برای تمام پیامدها بسیار پائین طبقهبندی شد. به دلیل ناهمگونی دادهها، متاآنالیز انجام نشد و بنابراین دادهها به صورت یک خلاصه روایتگونه (narrative) سنتز شدند.
کیفیت شواهد مربوط به منفعت حاصل از PN برای بقا و کیفیت زندگی بسیار پائین بود. تمام مطالعات بقای کلی (overall survival; OS) را اندازه گرفتند و در پایان مطالعه ۶۳۶ شرکتکننده (۸۸%) فوت کردند. با این حال تعاریف متنوعی از بقای کلی وجود داشت که نشان میدهد فاصله میانه (median) بقا بین ۱۵ تا ۱۵۵ روز (بین سه تا ۱۲۷۸ روز) بود. سه مطالعه از معیارهای معتبر کیفیت زندگی استفاده کردند. نتایج به دست آمده از ارزیابی کیفیت زندگی متضاد بودند؛ یک مطالعه بهبود را تا سه ماه و دو مطالعه تقریبا تعداد مشابهی را از بهتر و بدتر شدن شرکتکنندگان گزارش کردند. مقیاسهای مختلفی برای بررسی کیفیت زندگی در هر مطالعه مورد استفاده قرار گرفت و کیفیت زندگی در نقاط زمانی مختلف اندازهگیری شد. با توجه به قطعیت بسیار پائین این شواهد، در مورد عوارض جانبی مرتبط با استفاده از PN بسیار نامطمئن هستیم. عوارض جانبی در نه مطالعه اندازهگیری و دادههای مربوط به شرکتکنندگان فردی از هشت مطالعه استخراج شد. این آنالیز نشان داد که در ۳۲ مورد از ۲۶۰ بیمار (۱۲%) عفونت کاتتر ورید مرکزی رخ داد یا به دلیل عوارض مرتبط با PN در بیمارستان بستری شدند.
موضوع چیست؟
انسداد روده در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته درون حفره شکمی ممکن است به قدری پیشرفت کند که نتوان آن را از طریق جراحی درمان کرد. این بیماری ممکن است منجر به تهوع و استفراغ و عدم توانایی در جذب کافی مواد غذایی از طریق روده شود. هنگامی که روده کار نمیکند، یک جایگزین برای تغذیه متعارف، تغذیه از طریق ورید است، که تغذیه وریدی (parenteral nutrition; PN) نامیده میشود. این نوع تغذیه اغلب در بیمارستان برای حمایت از بیمارانی استفاده میشود که احتمال عود عملکرد روده وجود دارد. با این حال، هنگامی که احتمال عود عملکرد روده بعید است، این نوع تغذیه نیز میتواند به عنوان بخشی از درمان تسکینی در سرطان پیشرفته در نظر گرفته شود.
چرا این موضوع مهم است؟
PN در افراد مبتلا به انسداد روده به علت سرطان پیشرفته و غیر‐قابل جراحی، بحثبرانگیز است. درمانها تا حد زیادی به بهترین مراقبت حمایتی محدود میشوند و استدلالهایی به نفع و علیه تغذیه مصنوعی در این شرایط وجود دارد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این نوع تغذیه میتواند بقای بیمار را طولانی کند، اما این درمان ممکن است برای افرادی که کیفیت زندگی برای آنها یک اولویت است، دشوار و خطرناک باشد.
ما پرسیدیم که:
آیا PN در بهبود بقا و کیفیت زندگی افراد مبتلا به انسداد روده غیر‐قابل جراحی ناشی از سرطان پیشرفته موثر است؟
ما یافتیم که:
منافع PN نامشخص هستند، زیرا شواهد دارای قطعیت بسیار پائین هستند، و عمدتا توسط مطالعاتی ارائه شدند که به جای مقایسه بیماران دریافت کننده PN با بیمارانی که PN دریافت نکردند، فقط به بررسی افراد دریافت کننده PN پرداختند. از آنجایی که ما هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شدهای را نیافتیم، نتایج حاصل از ۱۳ مطالعه مشاهدهای را با مجموع ۷۲۱ شرکتکننده وارد کردهایم. برای ۱۲ مطالعه، فقط یک گروه درمان مناسب بدون گروه کنترل وجود داشت. بنابراین، نتایج فقط مربوط به افراد دریافت کننده PN است و ما هیچ اطلاعاتی در مورد افرادی که آن را دریافت نمیکنند در اختیار نداریم. متوسط زمان بقا برای افراد مبتلا به PN بین سه تا ۱۲۷۸ روز متغیر بود. فقط سه مطالعه کیفیت زندگی را با استفاده از معیار شناخته شده اندازهگیری کردند. یک مطالعه بهبود کیفیت زندگی را نشان داد و دو مطالعه تعداد مشابهی را از افراد هم بهبود یافته و هم بدتر شده یافتند. با این وجود، این سه مطالعه کیفیت زندگی را در نقاط مختلف زمانی بررسی و با روشهای مختلف اندازهگیری کردند. اثرات جانبی در ۱۲% از افراد در هشت مطالعهای که آنها را اندازهگیری کردند، رخ داد.
این موضوع به این معناست که:
انجام تحقیق بیشتری برای دانستن اینکه PN برای افراد مبتلا به انسداد روده ناشی از سرطان پیشرفته مفید است یا خیر، مورد نیاز است.
ما ۹۲ RCT را شامل بیش از ۱۰,۰۰۰ مرد و زن تحت پرتودرمانی لگنی انتخاب کردیم. کارآزماییها شامل ۴۴ مداخله متفاوت، از جمله روشهای پرتودرمانی (۱۱ کارآزمایی، ۴ مداخله/مقایسه)، سایر جنبههای ارائه پرتودرمانی (۱۴ کارآزمایی، ۱۰ مداخله)، مداخلات دارویی (۳۸ کارآزمایی، ۱۶ مداخله) و مداخلات غیر‐دارویی (۲۹ کارآزمایی، ۱۳ مداخله) بودند. اغلب مطالعات (۷۹/۹۲) دارای محدودیتهای طراحی بودند. سیزده مطالعه دارای خطر سوگیری (bias) پائین، ۵۰ مطالعه دارای خطر سوگیری نامشخص و ۲۹ مطالعه دارای خطر سوگیری بالا بودند. یافتههای اصلی شامل این موارد هستند:
تکنیکهای پرتودرمانی: پرتودرمانی با تغییر شدت پرتو (Intensity‐modulated radiotherapy; IMRT) در مقابل پرتودرمانی سه‐بعدی کانفورمال (۳D conformal RT; ۳DCRT) میتواند سمیت گوارشی درجه ۲+ حاد (خطر نسبی (RR): ۰,۴۸؛ ۹۵% فاصله اطمینان (CI): ۰.۲۶ تا ۰.۸۸؛ شرکتکنندگان: ۴۴۴؛ مطالعات: ۴؛ I۲ = ۷۷%؛ شواهد با قطعیت پائین) و تأخیری (RR: ۰,۳۷؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۱ تا ۰.۶۵؛ شرکتکنندگان: ۳۳۲؛ مطالعات:۲ ؛ I۲ = ۰%؛ شواهد با قطعیت پائین) را کاهش دهد. RT کانفورمال (۳DCRT یا IMRT) در برابر RT معمول، سمیت GI درجه ۲+ حاد را کاهش میدهد (RR: ۰,۵۷؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۰ تا ۰.۸۲؛ شرکتکنندگان: ۳۰۷؛ مطالعات: ۲؛ I۲ = ۰%؛ شواهد با قطعیت بالا) و احتمالا منجر به سمیت GI درجه ۲+ تأخیری کمتر میشود (RR: ۰,۴۹؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۲ تا ۱.۰۹؛ شرکتکنندگان: ۵۱۷؛ مطالعات:۳ ؛ I۲ = ۴۴%؛ شواهد با قطعیت متوسط ). هنگامی که براکیتراپی (brachytherapy; BT) بهجای پرتودرمانی خارجی (external beam radiotherapy; EBRT) در سرطان آندومتر اولیه استفاده شد، شواهد حاکی از کاهش سمیت GI حاد (درجه ۲+) بود (RR: ۰,۰۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۰ تا ۰.۱۸؛ شرکتکنندگان: ۴۲۳؛ مطالعات: ۱؛ شواهد با قطعیت بالا).
جنبههای دیگر ارائه پرتودرمانی: احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در سمیت GI حاد درجه ۲+ (RR: ۱,۲۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۸۱ تا ۱.۸۱؛ شرکتکنندگان: ۲۱۱؛ مطالعات:۱ ؛ شواهد با قطعیت متوسط ) و عدم تفاوت در سمیت GI درجه ۲+ تأخیری (RR: ۱,۰۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۵ تا ۶.۹۷؛ شرکتکنندگان: ۱۰۷؛ مطالعات:۱ ؛ شواهد با قطعیت پائین) با کاهش دوز اشعه وجود دارد. ممکن است انجام عصرگاهی RT، سمیت GI حاد (اسهال) درجه ۲+ را حین RT در مقایسه با انجام صبحگاهی RT کاهش دهد (RR: ۰,۵۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۴ تا ۰.۷۶؛ شرکتکنندگان: ۲۹۴؛ مطالعات: ۲؛ I۲ = ۰%؛ شواهد با قطعیت پائین ). شاید اختلافی در سمیت GI درجه ۲+ حاد (RR: ۲,۲۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۶۲ تا ۷.۹۳؛ شرکتکنندگان: ۱۱۰؛ مطالعات: ۱) و تأخیری (RR: ۰.۴۴؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۲ تا ۱.۶۵؛ شرکتکنندگان: ۸۱؛ مطالعات: ۱) بین آمادهسازی حجم مثانه معادل ۱۰۸۰ میلیلیتر و ۵۴۰ میلیلیتر وجود نداشته باشد (شواهد با قطعیت پائین). شواهدی با قطعیت پائین درباره بالون و hydrogel spacers نشان میدهند که این مداخلات برای RT سرطان پروستات، میتواند تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در پیامدهای GI ایجاد کنند.
مداخلات دارویی: شواهد برای هرگونه اثرات مفید از آمینوسالیسیلاتها (aminosalicylates)، سوکرالفیت (sucralfate)، آمیفوستین (amifostine)، انماهای کورتیکواستروئید، داروهای متصل شونده به اسیدهای صفراوی (bile acid sequestrants)، فاموتیدین (famotidine) و سلنیوم، دارای قطعیت پائین یا بسیار پائین هستند. با این حال شواهد در مورد آمینوسالیسیلاتهای خاص (مسالازین (mesalazine)، اولسالازین (olsalazine))، شیافهای میزوپروستول (misoprostol)، منیزیم اکساید خوراکی و اوکترئوتاید (octreotide) تزریقی نشان میدهد که ممکن است این داروها، علائم GI را مانند اسهال یا خونریزی مقعدی بدتر کنند.
مداخلات غیر‐دارویی: شواهدی با قطعیت پائین نشان میدهد که ممکن است مکملهای پروتئینی (RR: ۰,۲۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۷ تا ۰.۷۴؛ شرکتکنندگان: ۷۴؛ مطالعات: ۱)، مشاوره غذایی (RR: ۰.۰۴؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۰ تا ۰.۶۰؛ شرکتکنندگان: ۷۴؛ مطالعات: ۱) و پروبیوتیکها (RR: ۰.۴۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۲ تا ۰.۸۲؛ شرکتکنندگان: ۹۲۳؛ مطالعات: ۵؛ I۲ = ۹۱%)، اسهال (درجه ۲+) مرتبط با RT حاد را کاهش دهند. مشاوره غذایی نیز میتواند علائم اسهال را در بلندمدت کاهش دهد (در پنج سال، RR: ۰,۰۵؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۰ تا ۰.۷۸؛ شرکتکنندگان:۶۱ ؛ مطالعات: ۱). شواهدی با قطعیت پائین از یک مطالعه (۱۰۸ شرکتکننده) نشان میدهد که یک رژیم غذایی پر از فیبر میتواند تأثیری مثبت بر علائم GI (تفاوت میانگین (MD): ۶.۱۰؛ ۹۵% CI؛ ۱.۷۱ تا ۱۰.۴۹) و کیفیت زندگی (MD: ۲۰.۵۰؛ ۹۵% CI؛ ۹.۹۷ تا ۳۱.۰۳) طی یک سال داشته باشد. شواهدی با قطعیت بالا حاکی از آن است که مکملهای گلوتامین از اسهال ناشی از RT پیشگیری نمیکند. شواهد درباره مداخلات غیر‐دارویی گوناگون دیگر مانند قرصهای چای سبز وجود ندارد.
کیفیت زندگی بهطور نادر و ناهمگونی میان مطالعات وارد شده گزارش شدند و دادههای موجود به ندرت برای متاآنالیز کافی بودند.
پیشینه
پرتودرمانی (radiotherapy; RT:درمان با اشعه x)، یک درمان ضد‐سرطان رایج است که اغلب در درمان سرطان افراد به کار میرود، اما میتواند به دستگاه گوارش آسیب زده و منجر به عوارض جانبی گوارشی کوتاهمدت (حاد) و بلندمدت (مزمن) ناراحتکننده شود که ممکن است ماهها یا سالها پس از اتمام پرتودرمانی آغاز شوند. این عوارض جانبی مانند اسهال، فوریت دفع (نیاز اضطراری به دفع مدفوع) و بیاختیاری مدفوع (نشت مدفوع از مقعد) میتواند به کیفیت زندگی (quality of life; QoL) فرد آسیب بزند. ما این مطالعه مروری را برای اثبات وجود درمانی که بتوان برای افراد تحت پرتودرمانی (RT) لگنی تجویز کرد تا عوارض جانبی گوارشی کاهش یابد، انجام دادیم.
روشهای جستوجو
ما منابع پزشکی را تا ۲ نوامبر ۲۰۱۷ جستوجو کرده و کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) مربوط به هر درمان (مداخله) پیشگیرانه را برای افراد تحت RT جهت سرطان لگنی (مانند سرطانهای مثانه، آندومتر، سرویکس، رکتوم و پروستات) انتخاب کردیم. دادهها را از RCTهای مشابه برای ارائه یک برآورد خلاصه از تاثیر مداخله و انجام قضاوت درباره میزان اطمینان (قطعیت) نسبت به یافتهها با استفاده از روشهای تثبیت شده (GRADE)، ترکیب کردیم.
نتایج
ما ۹۲ RCT را شامل ۴۴ مداخله متفاوت برای کاهش عوارض جانبی گوارشی مرتبط با RT شناسایی کردیم. آنها شامل روشهای جدید (تکنیکهای RT) و سایر جنبههای ارائه RT (دوزهای پائینتر RT، حجمهای مختلف مثانه، ارائه RT صبحگاهی یا عصرگاهی، ژلهای تزریقی یا بالونهای وارد شده از راه مقعد (spacers) برای حفاظت از مقعد و گزینههای دیگر)، داروها (آمینوسالیسیلاتها، آمیفوستین، کورتیکواستروئیدها، فاموتیدین، اوکترئوتاید، منیزیم اکساید، میزوپروستول، سلنیوم، سدیم بوتیرات (sodium butyrate)، اسمکتیت (smectite)، سوکرالفیت، سوپراکسید دیسموتاز (superoxide dismutase)) و مداخلات غیر‐دارویی (انواع مختلف رژیمهای غذایی، گلوتامین، مشاوره، چای سبز و سایر گزینهها) بودند. ما برخی شواهد را یافتیم که نشان میدهد مداخلات مشخص، نقشی در کاهش عوارض جانبی گوارشی ایفا نمیکنند (بهویژه مکملهای گلوتامین، شیافهای میزوپروستول، منیزیم اکساید خوراکی و اوکترئوتاید تزریقی). با این حال ما شواهد خوب اندکی را حاکی از مفید بودن هریک از گزینهها یافتیم (قطعیت متوسط یا بالا). استثناها برای این موضوع، شواهد درباره روشهای RT است که نشان میدهد روشهای RT کانفورمال (نوین) نسبت به روشهای RT قدیمیتر بهتر هستند و شواهدی که نشان میدهد براکیتراپی واژینال (توپهای رادیواکتیو کوچکی که در واژن قرار میگیرند) برای سرطان آندومتر اولیه، عوارض گوارشی حاد را در مقایسه با پرتودرمانی خارجی کاهش میدهد.
نتیجهگیریها
روشهای RT نوین (کانفورمال) در کاهش عوارض جانبی مرتبط با RT مفید هستند. شواهد کافی برای تأیید قوی استفاده از هر داروی تکی یا انتخاب غیر‐دارویی یا ابزار/گزینه ارائه RT دیگر برای کاهش عوارض جانبی گوارشی مرتبط با RT وجود ندارد. انجام تحقیقات بیشتری با کیفیت بالا مورد نیاز هستند.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb