تعداد ۲۳ RCT (۱۵۱۳ شرکتکننده تصادفیسازی شده) را وارد کردیم که تاثیر فیبر موجود در رژیم غذایی را بررسی کردند. خطر سوگیری (bias) برای اکثر مطالعات نامشخص بود و مطالعات حجم نمونه کوچکی داشتند. طول دوره مداخلات در تعداد کمی از مطالعات بیش از ۱۲ هفته بود. طیف گستردهای از منابع فیبر مورد استفاده قرار گرفتند، و شباهت کمی میان گروهها در انتخاب مداخله دیده شد.
هیچ یک از مطالعات، مورتالیتی (کلی یا قلبیعروقی) یا حوادث قلبیعروقی را گزارش نکردند. نتایج در مورد لیپیدها نشان میدهند که افزایش فیبر، تاثیر مفید قابلتوجهی بر سطوح کلسترول کل (۱۷ کارآزمایی (۲۰ مقایسه)، ۱۰۶۷ شرکتکننده تصادفیسازی شده، تفاوت میانگین: ۰,۲۰‐ میلیمول/لیتر؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۴‐ تا ۰.۰۶‐)، و سطوح کلسترول LDL (تفاوت میانگین: ۰.۱۴‐ میلیمول/لیتر؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۲‐ تا ۰.۰۶‐) دارد، اما تاثیری را بر سطوح تریگلیسیرید بر جای نگذاشت (تفاوت میانگین: ۰.۰۰ میلیمول/لیتر؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۴‐ تا ۰.۰۵)، و شاهد کاهش بسیار کوچک اما از نظر آماری معنیداری به جای افزایش سطح HDL با افزایش مصرف فیبر بودیم (تفاوت میانگین: ۰.۰۳‐ میلیمول/لیتر؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۶‐ تا ۰.۰۱‐). مطالعات کمتری (۱۰ کارآزمایی، ۶۶۱ شرکتکننده تصادفیسازی شده) پیامدهای فشار خون را گزارش کردند، افزایش مصرف فیبر، تاثیر قابلتوجهی بر فشار خون دیاستولیک داشت (تفاوت میانگین: ۱.۷۷‐ میلیمتر جیوه؛ ۹۵% CI؛ ۲.۶۱‐ تا ۰.۹۲‐) در حالی که کاهش در فشار خون سیستولیک هم با فیبر دیده شد اما به معنیداری آماری نمیرسید (تفاوت میانگین: ۱.۹۲‐ میلیمتر جیوه؛ ۹۵% CI؛ ۴.۰۲‐ تا ۰.۱۹). به نظر نمیرسید هیچ گونه تاثیر زیر گروهی از نظر ماهیت نوع مداخله (مکملهای فیبر یا ارائه غذاها/توصیههایی برای افزایش مصرف فیبر) یا نوع فیبر (محلول/نامحلول) وجود داشته باشد، هر چند تعداد مطالعات انجام شده در هر زیر گروه کوچک بودند. با توجه به خطرات سوگیری مشاهده شده برای کلسترول تام و ناهمگونی آماری مشاهده شده برای فشار خون سیستولیک، آنالیزها باید با احتیاط بررسی شوند. در مواردی که بروز عوارض جانبی گزارش شدند، عمدتا عوارض خفیف تا متوسط دستگاه گوارش بوده و عموما در گروههای مداخله بیشتر از گروههای کنترل رخ دادند.
پیشینه
بیماریهای قلبیعروقی (cardiovascular disease; CVD)، گروهی از بیماریها هستند که قلب و عروق خونی را متاثر میکنند. CVD یک بار (burden) جهانی به حساب آمده و در مناطق مختلف متفاوت است، که بخشی از این تنوع به عوامل تغذیهای باز میگردد. چنین عواملی مهم هستند زیرا برای کمک به پیشگیری از بروز CVD و مدیریت آن، قابل اصلاح هستند. در این مطالعه مروری، اثربخشی مصرف فیبر در قالب مکمل یا در غذای مصرفی، در کاهش مرگومیر ناشی از بیمارهای قلبیعروقی، مرگومیر به هر علتی، نقاط پایانی (endpoint) غیر کشنده (مانند حملات قلبی، سکته مغزی و آنژین صدری) و عوامل خطر بروز CVD در بزرگسالان سالم و بزرگسالان در معرض خطر CVD بررسی شد.
ویژگیهای مطالعه
بانکهای اطلاعاتی علمی را برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (کارآزماییهای بالینی که افراد بهطور تصادفی به یکی از دو یا چند بازوی درمان وارد میشوند) جستوجو کردیم که تاثیرات مصرف فیبر را در بزرگسالان سالم یا افراد در معرض خطر بالای ابتلا به CVD بررسی کردند. افرادی را با سابقه قبلی CVD (به عنوان مثال حملات قلبی و سکته مغزی) وارد مطالعه نکردیم. شواهد تا ژانویه ۲۰۱۵ بهروز است.
نتایج کلیدی
بیست و سه کارآزمایی معیارهای ورود را داشتند. همه کارآزماییها کوتاهمدت بودند و بنابراین نتوانستند تاثیر مصرف فیبر را بر بروز حوادث CVD بررسی کنند. همه کارآزماییها تاثیرات دریافت فیبر را بر سطوح لیپید خون (لیپیدها موادی شبیه چربی هستند، از جمله کلسترول موجود در خون)، فشار خون یا هر دو مورد بررسی قرار دادند. ادغام نتایج، کاهش سودمند ناشی از افزایش مصرف فیبر را بر کلسترول تام و کلسترول LDL (که گاهی اوقات کلسترول «بد» نامیده میشود)، و فشار خون دیاستولیک نشان دادند. هیچ الگوی واضحی برای نوع فیبر مورد استفاده (فیبر محلول یا نامحلول) یا نحوه تامین آن (از طریق مکملها یا مواد غذایی) وجود نداشت، اما تعداد مطالعات آنها در هر گروه کم بود، بنابراین نتایج نامشخص هستند.
خطر سوگیری مطالعات وارد شده
بهطور کلی، خطر سوگیری (bias) نامشخص بود، زیرا مطالعات کمی در معرض خطر پائین سوگیری قرار داشتند (بنابراین شانس کمتری برای رسیدن به نتیجهگیری اشتباه به دلیل طرفداری از سوی شرکتکنندگان یا محققین وجود داشت)، و برای برخی دیگر، خطر بالای سوگیری برای برخی از معیارهای کیفیت گزارش شد. با در نظر داشتن این امر، نتایج حاصل از این مطالعه مروری، باید با احتیاط تفسیر شوند. برای تعیین تاثیرات دریافت فیبر بر بروز رویدادهای CVD و به منظور بررسی بیشتر تاثیرات بر اساس نوع فیبر و روشی که در آن مصرف فیبر افزایش مییابد، نیاز به انجام RCTهای طولانیمدت و با روش انجام درست وجود دارد.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb