این مرور یکی از مجموعه مرورهای کاکرین است که به بررسی مدیریت درد حین زایمان می‌‌پردازند. همه این مرورها به بررسی اجمالی مرورهای سیستماتیک در زمینه مدیریت درد در زنان در حال زایمان کمک کرده، و یک پروتکل عمومی را به‌ اشتراک می‌گذارند. این مرور، نسخه قبلی مروری را با همین عنوان به‌روز می‌کند.

بررسی اثربخشی و بی‌خطری (safety) انجام هیپنوتیزم در مدیریت درد حین لیبر و زایمان.

پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵) و فهرست منابع مطالعات اولیه و مقالات مروری را جست‌وجو کردیم.

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه‐RCTهایی که به مقایسه آمادگی برای لیبر با استفاده از هیپنوتیزم و/یا استفاده از هیپنوتیزم حین لیبر، با یا بدون استفاده هم‌زمان از روش‌های دارویی یا غیر‐دارویی تسکین درد در برابر دارونما (placebo)، عدم‐درمان یا هر دارو یا تکنیک آنالژزیک پرداختند.

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. در جایی که امکان‌پذیر بود، با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم تا اطلاعات بیشتری را در مورد داده‌ها و متدولوژی (methodology) به دست آوریم.

تعداد نه کارآزمایی را وارد کردیم که در مجموع ۲۹۵۴ زن را تصادفی‌سازی کردند. خطر سوگیری (bias) در کارآزمایی‎‌ها متغیر بود، زیرا چند کارآزمایی بزرگ با طراحی خوب وجود داشت و چند کارآزمایی با ابعاد کوچک نیز درباره طراحی کارآزمایی‌ها گزارش شده بود. اگرچه هشت مورد از نه کارآزمایی هیپنوتراپی پیش از زایمان را ارزیابی کردند، تفاوت‌های قابل‌توجهی بین این کارآزمایی‌ها از نظر زمان و تکنیک انجام وجود داشت. یک کارآزمایی هیپنوتراپی حین لیبر را انجام داد. در این مرور به‌روز شده، مداخلات هیپنوتیزم را با تمام گروه‌های کنترل (مقایسه اصلی) و هم‌چنین با شرایط کنترل خاص مقایسه کردیم: مراقبت استاندارد (نه RCT)، مشاوره حمایتی (دو RCT) و آموزش آرام‌سازی (relaxation) (دو RCT).

در مقایسه اصلی، زنان در گروه هیپنوتیزم نسبت به گروه‌های کنترل کمتر احتمال داشت از داروهای تسکین درد یا آنالژزی دارویی استفاده کنند (میانگین خطر نسبی (RR): ۰,۷۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۵۷ تا ۰.۹۴؛ هشت مطالعه، ۲۹۱۶ زن؛ شواهدبا کیفیت بسیار پائین؛ مدل اثرات‐تصادفی). هیچ تفاوت بارزی بین زنان در گروه هیپنوتیزم و زنان گروه کنترل از نظر اکثر پیامدهای اولیه دیگر وجود نداشت. تفاوت بارزی برای حس کنار آمدن با لیبر (MD: ۰,۲۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۴‐ تا ۰.۵۸؛ یک مطالعه، ۴۲۰ زن؛ شواهد با کیفیت پائین) یا زایمان واژینال خودبه‌خودی (میانگین RR؛ ۱,۱۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۹۶ تا ۱.۳۲، شش مطالعه، ۲۳۶۱ زن؛ شواهد با کیفیت پائین؛ مدل اثرات‐تصادفی) وجود نداشت. هیچ تفاوت بارزی برای میزان رضایت از تسکین درد (اندازه‌گیری شده در مقیاس هفت‐نقطه‌ای دو هفته پس از زایمان) برای زنان گروه هیپنوتیزم که پتیدین (pethidine) (MD: ۰,۴۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۵‐ تا ۱.۲۷؛ یک مطالعه، ۷۲ زن) انتونوکس (Entonox) (MD: ۰.۱۹؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۹‐ تا ۰.۵۷؛ یک مطالعه، ۳۵۷ زن)، خود‐هیپنوتیزمی (MD: ۰.۲۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۲‐ تا ۰.۸۸؛ یک مطالعه، ۱۶۰ زن)، یا بی‌حسی اپیدورال (MD: ‐۰.۰۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۰‐ تا ۰.۳۴؛ یک مطالعه، ۱۲۷ زن) نیز دریافت کرده بودند وجود نداشت، اما مزیت اندکی به نفع هیپنوتیزم برای زنانی که برای درمان روش غوطه‌ور شدن در آب را دریافت کردند، مشاهده شد (MD: ۰.۵۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۴ تا ۱.۰۰؛ یک مطالعه، ۱۷۴ زن (همگی دارای شواهد با کیفیت پائین). تفاوت بارزی در میزان رضایت از تسکین درد وجود نداشت، این تفاوت بر اساس تعداد زنانی اندازه‌گیری شد که گزارش کردند تسکین درد کافی دارند (خطر نسبی (RR): ۱,۰۶؛ ۹۵% CI؛ ۰.۹۴ تا ۱.۲۰، یک مطالعه، ۲۶۴ زن، شواهد با کیفیت پائین). لازم به ذکر است که برای تسکین درد دارویی و زایمان واژینال خودبه‌خودی، شواهدی مبنی بر ناهمگونی آماری قابل‌توجه وجود داشت که با تجزیه‌وتحلیل زیر‐گروه نمی‌توان به‌طور کامل آن را توضیح داد.

برای پیامدهای ثانویه این مرور، هیچ تفاوت بارزی بین زنان در گروه هیپنوتیزم و زنان در گروه‌های کنترل برای اکثر پیامدهایی که داده‌ها در دسترس بودند، یافت نشد. شواهد متفاوتی در مورد مزایای مداخله برای زنان در گروه هیپنوتیزم در مقایسه با تمام گروه‌های کنترل برای شدت درد، رضایت از تجربه زایمان و افسردگی پس از زایمان وجود داشت. برای هر یک از این پیامدها، داده‌های بیش از یک کارآزمایی برای آنالیز در دسترس بودند، اما به دلیل تفاوت در روش‌های اندازه‌گیری، نتوانستیم آنها را با هم ترکیب کنیم. شواهدی وجود داشت مبنی بر اینکه زنان کمتری در گروه هیپنوتیزم برای بیش از دو روز پس از زایمان در بیمارستان ماندند، اما این یافته بر اساس یک مطالعه کوچک بود (RR: ۰,۱۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۲ تا ۰.۸۳). هیچ تفاوت بارزی بین زنان گروه هیپنوتیزم و گروه کنترل برای دیگر پیامدهای ثانویه‌ای که داده‌های آنها در دسترس قرار داشتند، یافت نشد.

در مقایسه هیپنوتیزم با انواع خاصی از شرایط کنترل: مراقبت استاندارد، مشاوره حمایتی و آموزش آرام‌سازی، هیچ تفاوت بارزی بین زنان گروه هیپنوتیزم و زنان گروه کنترل مراقبت استاندارد یا گروه کنترل آرام‌سازی برای پیامدهای اولیه یافت نشد. در مقایسه با زنان گروه کنترل مشاوره حمایتی، زنان در گروه هیپنوتیزم کمتر احتمال داشت که از آنالژزی دارویی استفاده کنند (میانگین RR؛ ۰,۴۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۲ تا ۰.۷۳، دو مطالعه، ۵۶۲ زن). آنها هم‌چنین شانس بیشتری برای زایمان واژینال خودبه‌خودی داشتند (RR: ۲.۴۲؛ ۹۵% CI؛ ۱.۴۳ تا ۴.۰۷)، اگرچه این یافته بر اساس نتایج یک مطالعه کوچک بود. به‌طور کلی، این مقایسه‌های جدید ناهمگونی آماری بسیار کمتری را نسبت به مقایسه شامل همه گروه‌های کنترل نشان دادند.

هم‌چنان فقط تعداد نسبتا کمی از مطالعات در مورد ارزیابی استفاده از هیپنوتیزم برای لیبر و زایمان وجود دارد. هیپنوتیزم ممکن است استفاده کلی از آنالژزی را در طول لیبر کاهش دهد، اما استفاده اپیدورال را کم نمی‌کند. هیچ تفاوت بارزی بین زنان گروه هیپنوتیزم و زنان گروه کنترل برای رضایت از میزان تسکین درد، احساس کنار آمدن با لیبر یا زایمان واژینال خودبه‌خودی یافت نشد. در حال حاضر شواهد کافی در رابطه با رضایت از میزان تسکین درد یا احساس کنار آمدن با لیبر وجود ندارد و انجام هر گونه پژوهش آتی را برای اولویت‌بندی در اندازه‌گیری این پیامدها تشویق می‌کنیم. شواهد برای مقایسه اصلی با استفاده از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای همه پیامدهای اولیه دارای کیفیت پائین ارزیابی شد، تصمیم‌هایی مبنی بر کاهش سطح آنها به دلیل وجود نگرانی‌های مربوط به ناهمگونی شواهد، محدودیت‌ها در طراحی و عدم‐دقت گرفته شد. برای ارزیابی اینکه دریافت هیپنوتیزم در مدیریت درد حین لیبر و زایمان ارزش دارد یا خیر، انجام پژوهش‌های بیشتری در قالب کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بزرگ و با روش اجرای مناسب مورد نیاز است.