چرا این مطالعه مروری مهم است؟
بیش از یک مورد در هر ده کودک و نوجوان، مبتلا به شرایط جسمانی طولانیمدت مانند آسم، دیابت و سرطان هستند. آنها بیشتر احتمال دارد دچار مشکلات روانشناختی مانند اضطراب یا افسردگی شوند. درمان زودهنگام این مشکلات میتواند از بروز مشکلات زندگی خانوادگی، مدرسه و مشکلات سلامت روان در آینده پیشگیری کند. هم اکنون مشخص نیست که درمانهای روانشناختی (درمان گفتاری) که برای کودکان و نوجوانان بدون مسائل پزشکی طراحی شدهاند، برای استفاده در این جمعیت مناسب هستند یا خیر.
چه کسانی به این مرور علاقهمند خواهند بود؟
این مرور، مورد توجه ارائه دهندگان مراقبت سلامت پزشکی و روانی، کاربران خدمات و ماموران خدمات قرار خواهد گرفت.
این مرور قصد دارد به چه سوالاتی پاسخ دهد؟
این مرور به پرسشهای زیر پاسخ میدهد: ۱) آیا درمانهای روانشناختی بهتر از یک سری روشهای درمانی دیگر در کاهش نشانههای اضطراب و افسردگی در کودکان و نوجوانان با شرایط جسمانی طولانیمدت هستند؟ و ۲) آیا درمانهای روانشناختی برای این جمعیت قابل پذیرش هستند؟
چه مطالعاتی وارد این مرور شدند؟
ما تعدادی از بانکهای اطلاعاتی را برای یافتن همه کارآزماییهای با کیفیت بالا از درمانهای روانشناختی برای اضطراب یا افسردگی در کودکان و نوجوانان ۱۸ سال یا کمتر مبتلا به شرایط جسمانی طولانیمدت و نشانههای اضطراب یا افسردگی جستوجو کردیم که از سال ۱۹۷۰ تا سپتامبر ۲۰۱۸ منتشر شده بودند. بیستونه مطالعه را با مجموع ۱۳۴۹ نفر در این مرور وارد کرده و کیفیت کلی مطالعات را در سطح «پائین تا متوسط» رتبهبندی کردیم.
شواهد حاصل از این مرور به ما چه میگوید؟
تعداد اندکی از درمانهای روانشناختی در کودکان و نوجوانان با شرایط جسمانی طولانیمدت مورد پژوهش قرار گرفتهاند. بیشتر آنها برای استفاده با کودکان و نوجوانانی توسعه یافته که شرایط جسمی طولانیمدت ندارند. برخی از این روشها مخصوصا مواردی که بر اساس اصول درمان رفتار شناختی (cognitive behaviour therapy; CBT) هستند و درمانهایی که بهطور خاص برای درمان افسردگی یا اضطراب طراحی شدهاند که در کاهش نشانههای خفیف این شرایط در کوتاه‐مدت موثر هستند. شواهد محدودی مبنی بر قابل قبول بودن این درمانها برای جوانان و اینکه آنها میتوانند کیفیت زندگی و نشانههای شرایط جسمانی طولانیمدت را بهبود ببخشند یا خیر، وجود دارد. در حال حاضر فقدان درمانها برای پرداختن به اضطراب مربوط به سلامت در این جمعیت وجود دارد.
در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پژوهشهای بیشتری باید انجام شود تا درمانهای روانشناختی موثرتر برای درمان اضطراب و افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا شرایط جسمانی طولانیمدت توسعه یابند.
پنج کارآزمایی را از سه مداخله (Breathe Easier Online، Web‐MAP و درمان شناختی رفتاری (cognitive behavioural therapy; CBT) چند‐منظوره) وارد کردیم که شامل ۴۶۳ شرکتکننده ۱۰ تا ۱۸ سال بودند. هر کارآزمایی در حداقل یک متاآنالیز مشارکت داشت. کارآزماییها شامل کودکان و نوجوانان با شرایط فیزیکی طولانیمدت مانند سردرد مزمن (میگرن، سردرد تنشی، و غیره)، شرایط درد مزمن (دردهای عضلانیاسکلتی و غیره)، بیماریهای مزمن تنفسی (آسم، فیبروز سیستیک و غیره) و نشانههای اضطراب یا افسردگی بودند. شرکتکنندگان از جامعه و کلینیکهای بیمارستانی در کشورهای با سطح درآمد بالا وارد شدند.
برای پیامد اولیه تغییر در نشانههای افسردگی در برابر کنترل، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که نمیتوانستند تعیین کنند مداخلات الکترونیکی سلامت به وضوح از هر مقایسه کننده دیگری بهتر بودند یا خیر (SMD: ‐۰,۰۶؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۵‐ تا ۰.۲۳؛ پنج RCT؛ ۴۴۱ شرکتکننده). برای پیامد اولیه تغییر در نشانههای اضطراب در برابر هر مقایسه کننده دیگری، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که نمیتوانستند تعیین کنند مداخلات الکترونیکی سلامت به وضوح از هر مقایسه کننده دیگری بهتر بودند یا خیر (SMD: ‐۰.۰۷؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۹‐ تا ۰.۱۴؛ دو RCT؛ ۳۲۴ شرکتکننده). برای پیامد اولیه مقبولیت درمان، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که نشان میداد مقبولیت مداخلات الکترونیکی سلامت از هر مقایسه کننده دیگری کمتر بود (SMD: ۰.۴۶؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۳ تا ۰.۶۹؛ دو RCT؛ ۳۰۴ شرکتکننده).
برای پیامد ثانویه کیفیت زندگی، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشتند که نمیتوانستند تعیین کنند مداخلات الکترونیکی سلامت به وضوح از هر مقایسه کننده دیگری بهتر بودند یا خیر (SMD: ‐۰,۸۳؛ ۹۵% CI؛ ۱.۵۳‐ تا ۰.۱۲‐؛ یک RCT؛ ۳۴ شرکتکننده). برای پیامد ثانویه عملکرد، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشتند که نمیتوانستند تعیین کنند مداخلات الکترونیکی سلامت به وضوح از هر مقایسه کننده دیگری بهتر بودند یا خیر (SMD: ‐۰.۰۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۳‐ تا ۰.۱۸؛ سه RCT؛ ۳۶۸ شرکتکننده). برای پیامد ثانویه وضعیت شرایط جسمانی طولانیمدت، شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشتند که نمیتوانستند تعیین کنند مداخلات الکترونیکی سلامت به وضوح از هر مقایسه کننده دیگری بهتر بودند یا خیر (SMD: ۰.۰۶؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۲‐ تا ۰.۲۴؛ پنج RCT؛ ۴۶۳ شرکتکننده).
خطر سوگیری (bias) انتخاب در اغلب کارآزماییها پائین در نظر گرفته شد. با این حال، خطر سوگیری به دلیل کورسازی ناکافی شرکتکنندگان یا ارزیابهای پیامد در تمام کارآزماییها، نامشخص یا بالا در نظر گرفته شد. فقط یک مطالعه پروتکل منتشر شده داشت؛ دو کارآزمایی دادههای ناقص مربوط به پیامد داشتند. همه کارآزماییها توسط توسعه دهندگان مداخله انجام شد، که یک سوگیری امکانپذیر دیگر را مطرح میکردند. هیچگونه عوارض جانبی توسط نویسندگان گزارش نشده است.
در حال حاضر، حوزه مداخلات الکترونیکی سلامت برای درمان اضطراب یا افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به شرایط جسمانی طولانیمدت محدود به پنج کارآزمایی با کیفیت پائین است. شواهد با کیفیت بسیار پائین به این معنی است که تاثیرات مداخلات الکترونیکی سلامت در این زمان، به خصوص در کودکان زیر ۱۰ سال، نامطمئن است.
اگرچه خیلی زود است که مداخلات الکترونیکی سلامت را برای این جمعیت بالینی توصیه کنیم، با توجه به تعداد رو به رشد آنها و بهبود جهانی در دسترسی به فنآوری، به نظر میرسد که زمینه برای توسعه و ارزیابی درمانهای مبتنی بر فنآوری قابل قبول و اثربخش که برای نوجوانان و نوجوانان با شرایط فیزیکی طولانیمدت مناسب باشد، فراهم است.
چرا این مرور مهم است؟
بیش از یک مورد در ده کودک و نوجوان در سراسر جهان شرایط جسمانی طولانیمدت مانند آسم، دیابت و سرطان دارند. آنها بیشتر احتمال دارد که به مشکلات روانشناختی از جمله اضطراب یا افسردگی مبتلا شوند. درمان زودهنگام این مشکلات میتواند از مشکلات مرتبط با دوستی، زندگی خانوادگی، مدرسه و مشکلات سلامت روانی آینده پیشگیری کند. دسترسی به درمانی که به صورت مرسوم رو‐در‐رو ارائه میشود، میتواند به خاطر تعداد محدود خدمات، دشوار باشد. همان طور که فنآوری پیشرفت میکند و درمانها روی کامپیوترها و تلفنهای همراه موجود میشوند، مداخلات الکترونیکی سلامت (که از طریق ابزارهای دیجیتال ارائه میشوند و از برنامههای ساده مبتنی بر متن تا برنامههای چند‐رسانهای یا تعاملی، بازیهای جدی، واقعیت مجازی و برنامههای بیوفیدبک متغیر هستند) ممکن است برای درمان اضطراب و افسردگی در این کودکان و نوجوانان مفید باشد.
چه کسانی به این مرور علاقمند خواهند بود؟
این مرور مورد علاقه والدین، کودکان و نوجوانان، ارائه دهندگان مراقبت سلامت، کارکنان خدماتی و متخصصانی که مراقبت از کودکان مبتلا به شرایط جسمانی طولانیمدت را بر عهده دارند، خواهد بود.
هدف این مرور پاسخ به چه سوالاتی است؟
هدف این مرور پاسخ به پرسشهای زیر است: ۱) آیا مداخلات الکترونیکی سلامت بهتر از یک محدوده انتخابی دیگر از درمانها یا لیست انتظار در کاهش نشانههای اضطراب و افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به شرایط فیزیکی طولانیمدت هستند؟ و ۲) آیا مداخلات الکترونیکی سلامت برای این کودکان و نوجوانان قابل قبول هستند؟
چه مطالعاتی وارد این مرور شدند؟
ما بانکهای اطلاعاتی مرجع را مورد جستوجو قرار دادیم تا همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده، کارآزماییهای خوشهای‐تصادفیسازی شده و کارآزماییهای متقاطع مربوط به مداخلات الکترونیکی سلامت را برای درمان اضطراب یا افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به شرایط فیزیکی طولانیمدت که بین سالهای ۱۹۷۰ و آگوست ۲۰۱۷ منتشر شدند، بیابیم. کارآزماییها باید کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده و شامل کودکان و نوجوانان با نشانهها یا تشخیص رسمی اضطراب یا افسردگی بوده باشند. پنج کارآزمایی را با مجموع ۴۶۳ فرد جوان، در این مرور وارد کردیم.
شواهد این مرور به ما چه میگویند؟
پنج کارآزمایی را از سه مداخله الکترونیکی سلامت (Breathe Easier Online، Web‐MAP و درمان شناختی رفتاری (cognitive behavioural therapy; CBT) چند‐منظوره)) وارد کردیم که بر روی کودکان ۱۰ تا ۱۸ ساله انجام شده بودند. اگرچه برخی از این مداخلات برای کاربران قابل قبول بودند، هیچ کدام از آنها به وضوح بهتر از یک محدوده انتخابی دیگر یا لیست انتظار در کاهش نشانههای اضطراب یا افسردگی نبودند. کیفیت بسیار پائین شواهد به این معنی است که تاثیرات مداخلات الکترونیکی سلامت در این زمان، به خصوص در کودکان زیر ۱۰ سال، نامطمئن است. نویسندگان مرور خطر کلی سوگیری (bias) را در کارآزماییها بالا یا نامطمئن رتبهبندی کردند.
اتفاق بعدی چه باید باشد؟
باید پژوهش بیشتری انجام شود تا مداخلات الکترونیکی سلامت موثرتری برای درمان اضطراب و افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به شرایط فیزیکی طولانیمدت توسعه یابند.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb