زایمان سزارین شامل ایجاد یک برش در شکم زن و بریدن ماهیچه رحمی است. آنگاه نوزاد از طریق همان برش ایجاد شده بیرون آورده می‌شود. زایمان‌های دشوار صورت گرفته به شیوه زایمان سزارین ممکن است منجر به آسیب نوزاد یا بروز عوارض در مادر شود. روش‌های کمک به وضع حمل عبارتند از بیرون کشیدن نوزاد با استفاده از وکیوم (vacuum) یا فورسپس (forceps) یا وضع حمل دستی با بهره‌گیری از فشار رحمی. داروهایی که باعث شل شدن رحم می‌شوند (داروهای توکولیتیک (tocolytic)) ممکن است تولد نوزاد حین زایمان سزارین را تسهیل کنند. بیرون کشیدن سر نهفته بعد از زایمان طولانی شده‌ای که مسیر خروج نوزاد در آن مسدود شده باشد، می‌تواند با بروز عوارض قابل توجهی برای مادر و نوزاد ارتباط داشته باشد، برای ایجاد سهولت در گرفتن سر نوزاد، جراح ممکن است از هر یک از روش‌های بیرون کشیدن نوزاد به شیوه بریچ معکوس (reverse breech) یا فشار سر (head pushing) استفاده کند.

مقایسه استفاده از توکولیز (tocolysis) (استفاده معمول یا انتخابی) با عدم استفاده از توکولیز یا دارونما (placebo) و مقایسه روش‌های مختلف بیرون کشیدن نوزاد در زمان زایمان سزارین در رابطه با پیامدهای ترومای حین تولد نوزاد، عوارض مادری (به ویژه خونریزی بعد از زایمان که مستلزم ترانسفیوژن خون باشد) و اقدامات طولانی‐مدت روی نوزاد و عوارض دوران کودکی.

در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group's Trials Register)؛ (۳۰ سپتامبر ۲۰۱۵) و فهرست‌ منابع مطالعات بازیابی شده به جست‌وجو پرداختیم.

تمامی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجام که به مقایسه استفاده از عوامل توکولیتیک (به صورت معمول یا انتخابی) در زایمان سزارین در برابر عدم استفاده از عوامل توکولیتیک یا دارونما در زایمان سزارین با هدف تسهیل فرآیند تولد نوزاد پرداخته بودند. استفاده از ابزار در برابر وضع حمل دستی برای تسهیل فرآیند تولد نوزاد. کشیدن نوزاد به روش بریچ معکوس در برابر فشار سر برای تسهیل گرفتن سر نوزادی که عمیقا نهفته است.

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری (bias) بررسی کردند، داده‌ها را استخراج و دقت آنها را ارزیابی کردند.

هفت کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده، شامل ۵۸۲ زنی که تحت زایمان سزارین قرار گرفته بودند، وارد مرور شدند. خطر سوگیری کارآزمایی‌های وارد شده متغیر بود، به طوری که برخی از کارآزمایی‌ها به قدر کفایت به توصیف نحوه تخصیص یا تصادفی‌سازی نپرداخته بودند.

سه مقایسه وارد مرور شدند.

۱. توکولیز در برابر عدم استفاده از توکولیز

یک مورد کارآزمایی تصادفی‌سازی شده شامل ۹۷ زن شناسایی و وارد مرور شدند. ترومای حین تولد گزارش نشده بود. هیچ موردی از هیچ نوع عارضه جانبی مادری در هیچ یک از گروه‌های تحت تاثیر نیتروگلیسیرین (nitroglycerin) یا دارونما گزارش نشده بودند. هیچ یک از سایر پیامدهای سلامت مربوط به مادر و نوزاد گزارش نشده بودند.

۲. بیرون کشیدن به شیوه بریچ معکوس در برابر فشار سر در مواردی از زایمان سزارین که در آنها سر نوزاد عمیقا و به صورت اتساع کامل نهفته است

چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی شده شامل ۳۵۷ زن شناسایی و وارد مرور شدند. پیامد اولیه مربوط به تروما در سه کارآزمایی گزارش شده بود و هیچ تفاوتی میان بیرون کشیدن به شیوه بریچ معکوس و فشار سر در مورد این پیامد نادر وجود نداشت (سه مطالعه؛ ۲۳۹ زن؛ خطر نسبی (RR): ۱,۵۵؛ ۹۵% فاصله اطمینان (CI): ۰.۴۲ تا ۵.۷۳). پیامدهای ثانویه با استفاده از روش بیرون کشدن به شیوه بریچ معکوس کاهش یافتند، این پیامدها عبارت بودند از: نرخ اندومتریت (endometritis rate) (سه مطالعه؛ ۲۸۵ زن؛ میانگین RR: ۰.۵۲؛ ۹۵% CI؛ ۱.۰۵‐ تا ۰.۲۶؛ Tau I² = ۰.۲۲؛ I² = ۵۶%)، کشیدن برش رحمی (چهار مطالعه؛ ۳۵۷ زن؛ میانگین RR: ۰.۲۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۰ تا ۰.۱۳)، میانگین خون از دست رفته (سه مطالعه؛ ۲۹۸ زن؛ تفاوت میانگین (MD): ۲۹۴.۹۲‐؛ ۹۵% CI؛ ۹۶.۵۹‐ تا ۴۹۳.۲۵‐؛ I² = ۹۸%) و پذیرش در واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU)/خدمات ویژه پرستاری (SCN) (دو مطالعه؛ ۲۲۶ نوزاد؛ میانگین RR: ۰.۵۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۳ تا ۱.۲۲؛ Tau I² = ۰.۲۷؛ I² = ۷۴%). هیچ تفاوتی میان گروه‌ها در رابطه با بسیاری از دیگر پیامدهای ثانویه‌ای که گزارش شده بودند، مشاهده نشدند (از دست دادن خون بیشتر از ۵۰۰ میلی‌لیتر؛ ترانسفیوژن خون؛ عفونت زخم‌، میانگین مدت بستری در بیمارستان؛ میانگین نمره آپگار).

ناهمگونی قابل توجهی میان کارآزمایی‌ها برای پیامدهای میانگین خون از دست رفته، زمان عمل و میانگین زمان بستری وجود داشت که مقایسه را دشوار می‌کرد. با وجود این، طول مدت زمان صرف شده برای بیرون کشیدن نوزاد به شیوه بریچ معکوس به طور قابل توجهی کوتاه‌تر بود که ممکن است با وضع حمل آسان‌تر و بنابراین، میزان ترومای بافت و خون از دست رفته کمتر به طور قابل توجه، ارتباط داشته باشد. با وجود این، نظر به این ناهمگونی ما نتوانستیم میزان تفاوت را در میزان خون از دست رفته، زمان عمل یا بستری در بیمارستان تعیین کنیم.

۳. استفاده از ابزار (وکیوم یا فورسپس) در برابر بیرون کشیدن دستی در زایمان سزارین الکتیو

دو کارآزمایی تصادفی‌سازی شده شامل ۱۲۸ زن شناسایی و وارد مرور شدند. فقط یک کارآزمایی پیامدهای مربوط به سلامت مادر و نوزاد را همان‌طور که در این مرور از پیش تعیین شدند، گزارش کرده بود. این کارآزمایی ترومای حین تولد را به عنوان یک پیامد گزارش کرده بود اما هیچ مثالی از ترومای حین تولد در هیچ یک از گروه‌های مقایسه وجود نداشت. هیچ تفاوتی میان گروه‌ها در رابطه با میانگین افت هموگلوبین (haemoglobin; Hb)؛ (یک مطالعه؛ ۴۴ زن؛ MD: ۰,۰۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۵۳‐ تا ۰.۵۹) یا کشیدگی برش رحمی (یک مطالعه؛ ۴۴ زن؛ RR: ۰.۷۰؛ ۹۵% CI؛ ۳.۷۳ تا ۰.۱۳) وجود نداشت.

در حال حاضر، اطلاعات در دسترسی کافی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده برای تایید یا رد استفاده انتخابی یا معمول از توکولیتیک یا ابزار برای تسهیل تولد نوزاد در شرایط زایمان سزارین دشوار وجود ندارد. شواهد محدودی وجود دارد مبنی بر اینکه بیرون کشیدن نوزاد به شیوه بریچ معکوس ممکن است پیامدهای مربوط به مادر و نوزاد را بهبود دهد، اگرچه هیچ تفاوتی در رابطه با پیامد اولیه ترومای حین تولد نوزاد وجود نداشت. برای پاسخ به این سوالات به کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بیشتری نیاز است.