سوال مطالعه مروری
آیا وسایل بزرگنمایی میزان موفقیت درمانهای کانال ریشه (درمان اندودونتیک) را افزایش میدهند؟
پیشینه
اندودونتیک (endodontic)، درمانی است که روی پالپ عفونی شده دندان انجام شده تا عفونت را خارج کرده و دردی را که ایجاد شده، بهبود بخشد. از آنجا که ابزار این نوع درمان پیچیدهتر و دقیقتر شده، این عمل بهطور گستردهای پذیرفته شده که باید وسایل بزرگنمایی مورد استفاده قرار گیرند، با این امید که این ابزار پیامدهای درمان را برای بیماران بهبود میبخشند. انواع مختلفی از وسایل بزرگنمایی موجود هستند که ممکن است توانایی آنها در افزایش موفقیت درمانها متفاوت باشد. به هرحال، دادههای اندکی در حمایت از استفاده از این وسایل یا کمک به تصمیمگیری دندانپزشکان برای انتخاب بهترین نوع آنها موجود است.
جستوجو
این نسخه، مرور منتشر شده در سال ۲۰۰۹ را بهروز میکند. اما منابع علمی موجود را تا ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵ جستوجو کردیم.
نتایج کلیدی
ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که معیارهای ورود به این مرور را داشته باشند.
کیفیت شواهد
این مرور نشان داد که شواهدی برای ارزیابی این موضوع که وسایل بزرگنمایی میتوانند موفقیت درمان اندودونتیک را ارتقا دهند، وجود ندارند. بنابراین، نیاز به انجام پژوهش بیشتر برای کمک به متخصصان بالینی و بیماران، به منظور آگاهی داشتن برای انتخاب گزینههای درمانی، وجود دارد.
در این مرور، ما ۲۵ RCT را با مجموع ۳۷۸۰ شرکتکننده در نظر گرفتیم که از این تعداد، ۳۷۵۱ نفر تجزیهوتحلیل شدند. سه مطالعه در معرض خطر پائین سوگیری، ۱۴ مطالعه دارای خطر بالا و هشت مطالعه دارای خطر نامشخص بودند.
فقط در یک مطالعه دادههای مربوط به کشیدن دندان به علت مشکلات اندودنتیک گزارش شده بود. این مطالعه هیچ تفاوتی را بین درمان با یک بار معاینه یا درمان با بیش از چند بار معاینه نشان نداد (۱/۱۱۷ شرکتکننده با یک بار معاینه و یک دندان از دست رفته در برابر ۲/۱۰۳ شرکتکننده با چند بار معاینه؛ نسبت شانس (OR): ۰,۴۴؛ ۹۵% فاصله اطمینان (CI): ۰.۰۴ تا ۴.۷۸؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ما هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت بین درمان با یک معاینه و درمان با چند معاینه در خصوص این موارد نیافتیم: ناموفق بودن استفاده از رادیولوژی (RR: ۰,۹۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۶۸ تا ۱.۲۱؛ ۱۴۹۳ شرکتکننده؛ ۱۱ مطالعه؛ I۲ = ۱۸%؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ درد بلافاصله پس از جراحی (پیامد دو‐حالتی) (RR: ۰,۹۹؛ ۹۵% CI؛ ۰.۸۴ تا ۱.۱۷؛ ۱۵۶۰ شرکتکننده؛ ۹ مطالعه؛ I۲ = ۳۳%؛ شواهد با کیفیت متوسط)؛ بروز تورم یا سوزش (RR: ۱,۳۶؛ ۹۵% CI؛ ۰.۶۶ تا ۲.۸۱؛ ۲۸۱ شرکتکننده؛ ۴ مطالعه؛ I۲ = ۰%؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ sinus tract یا تشکیل فیستول (RR: ۰,۹۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۵ تا ۶.۴۸؛ ۳۴۵ شرکتکننده؛ ۲ مطالعه؛ I۲ = ۰%؛ شواهد با کیفیت پائین) یا عوارض (RR: ۰,۹۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۷۷ تا ۱.۱۱؛ ۱۶۸۶ شرکتکننده؛ ۱۰ مطالعه؛ I۲ = ۱۸%؛ شواهد با کیفیت متوسط).
این مطالعات نشان داد احتمال اینکه افراد تحت RoCT در یک بار معاینه دچار درد طی هفته اول شوند، بیشتر از کسانی است که تحت RoCT در بیش از چند معاینه قرار داشتهاند (RR: ۱,۵۰؛ ۹۵% CI؛ ۰.۹۹ تا ۲.۲۸؛ ۱۳۸۳ شرکتکننده؛ ۸ مطالعه؛ I۲ = ۵۴%)؛ هرچند کیفیت شواهد برای این یافتهها در حد پائین است.
شواهد با کیفیت متوسط نشان داد افرادی که تحت RoCT با یک بار معاینه قرار دارند، احتمالا بیشتر از کسانی که تحت درمان با بیش از چند معاینه قرار دارند به مصرف داروی مسکّن روی میآورند (RR: ۲,۳۵؛ ۹۵% CI؛ ۱.۶۰ تا ۳.۴۵؛ ۶۴۸ شرکتکننده؛ ۴ مطالعه؛ I۲ = ۰%).
سوال مطالعه مروری
آیا میزان اثربخشی بین درمان کانال ریشه با یک بار معاینه و با چند بار معاینه با یکدیگر تفاوت دارد، و تاثیرات این دو روش بر درد و عوارض، صرفنظر از داروهای استفاده شده چیست؟
پیشینه
این یک نسخه بهروز از مروری است که اولین بار در سال ۲۰۰۷ منتشر شده بود.
درمان ریشه دندان یا درمان اندودونتیک، یک پروسیجر شایع در دندانپزشکی است. دلایل اصلی لزوم درمان ریشه دندان عبارتند از: التهاب مداوم پالپ دندان (pulpitis) و مرگومیر پالپ دندان (دندان مرده یا غیر‐ویتال) ناشی از پوسیدگی دندان، ترکها یا تراشهها یا دیگر آسیبهای تصادفی وارد شده به دندان.
درمان ریشه دندان را زمانی میتوان موفقیتآمیز قلمداد کرد که هیچ نشانهای از بیماری مانند درد وجود نداشته باشد و اشعه ایکس هیچ علائمی را از آسیب دیدن استخوان و سایر بافتهای نگهدارنده دندان نشان ندهد. موفقیت درمان ریشه دندان، به شرایط پیش از جراحی دندان و همچنین پروسیجرهای مورد استفاده برای درمان ریشه دندان بستگی دارد.
ویژگیهای مطالعه
منابع علمی مربوطه را تا ۱۴ جون ۲۰۱۶ جستوجو کردیم. تعداد ۲۵ مطالعه مرتبط با موضوع را با مجموع ۳۷۸۰ شرکتکننده یافتیم. در این مطالعات، درمان ریشه دندان در یک معاینه با درمان ریشه دندان در بیش از دو یا چند معاینه روی دندان ویتال دائمی، دندانهای دائمی غیر‐ویتال، یا هر دو مقایسه شده بود.
نتایج کلیدی
به کمک شاخص اشعه ایکس که تاثیر مستقیم بر بیمار ندارد و در عین حال معیاری برای اثربخشی درمان تلقی میشود، معلوم شد که هیچ تفاوت آشکاری بین درمان ریشه دندان مبتنی بر یک بار معاینه و چند بار معاینه وجود ندارد. فقط در یک مطالعه احتمال کشیدن دندان به علت مشکلات اندودنتیک اندازهگیری شد که شواهدی دال بر وجود تفاوت بین درمانهای مبتنی بر یک و چند بار معاینه به دست نیامد. فراوانی بیشتر عوارض کوتاهمدت و درازمدت (درد، تورم، فیستول و کشیدن دندان) یکسان بود؛ هرچند احتمال بیشتری وجود داشت که افراد تحت درمان با یک معاینه دچار درد در هفته اول و مصرف داروی مسکّن شوند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد موجود را بین متوسط تا پائین ارزیابی کردیم، زیرا تعدادی از این مطالعات خطر سوگیری بالایی داشتند و نتایج مطالعه ناهمگون و غیر‐دقیق بودند.
در این مرور ۱۴ مطالعه (۹۰۹ شرکتکننده) را وارد کردیم. مداخلات جراحی، شامل لیزر درمانی و سرمادرمانی (cryotherapy)، هیچ گاه به وسیله یک RCT با بازوی دارونما یا عدم درمان مورد مطالعه قرار نگرفته بود. کارآزماییهای وارد شده طیف وسیعی از درمانهای پزشکی و تکمیلی مانند ویتامین A و رتینوئیدها (retinoids) (چهار مطالعه)، بتا‐کاروتن (beta carotene) یا کاروتنوئیدها (carotenoids) (سه مطالعه)، داروهای غیر‐استروئیدی ضد‐التهابی (NSAIDs)، به ویژه کتورولاک (ketorolac) و سلکوکسیب (celecoxib) (دو مطالعه)، عصارههای گیاهی (herbal extracts) (چهار مطالعه) مانند ترکیبات چای، ترکیب گیاهی چینی و ژل تمشک سیاه خشک شده منجمد (freeze‐dried black raspberry gel)، بلوئومایسین (bleomycin) (یک مطالعه)، مهار کننده Bowman‐Birk (یک مطالعه) را تست کردند.
ما یک مطالعه را در معرض خطر پائین سوگیری، هفت مطالعه را با خطر نامشخص و شش مطالعه را با خطر بالا قضاوت کردیم. در حالت کلی، کیفیت کلی شواهد را پائین یا بسیار پائین ارزیابی کردیم، بنابراین یافتهها نامطمئن هستند و پژوهش بیشتری نیاز است.
از پنج مطالعهای که بروز سرطان را رکورد کردند، فقط سه مورد دادههای قابل استفادهای فراهم کردند. در هیچ یک از مطالعاتی که صورت گرفته شواهدی دال بر کاهش خطر ابتلا به سرطان دهان در درمانهای فعال نسبت به دارونما (placebo) مشاهده نشد: درمان با ویتامین A سیستمیک (RR: ۰,۱۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۱ تا ۲.۰۵؛ ۸۵ شرکتکننده، یک مطالعه)، بتا‐کاروتن سیستمیک (RR: ۰.۷۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۲۴ تا ۲.۰۹؛ ۱۳۲ شرکتکننده، دو مطالعه) و بلوئومایسین موضعی (RR: ۳.۰۰؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۲ تا ۲۷.۸۳؛ ۲۰ شرکتکننده، یک مطالعه). دوره پیگیری بین دو تا هفت سال متغیر بود.
بعضی از مطالعات مجزا اثربخشی برخی از درمانهای مطرح شده را مانند ویتامین A سیستمیک، بتا‐کاروتن و لیکوپن (lycopene) برای رفع بالینی ضایعه اغلب بیشتر از دارونما پیشنهاد میکنند. به طور مشابه، مطالعات تکی نشان دادند که اسید رتینوئیک سیستمیک و لیکوپن ممکن است در بهبود ویژگیهای هیستولوژیکی مزایای بیشتری داشته باشند. بعضی مطالعات همچنین نرخ بالایی را از عود گزارش کردند.
شدتهای متفاوتی از عوارض جانبی توصیف شدهاند، با این حال به نظر میرسد که مداخلات به خوبی توسط شرکتکنندگان پذیرفته شد چرا که نرخ خروج از مطالعه بین گروههای کنترل و درمان مشابه بود.
سوال مطالعه مروری
افراد مبتلا به لکوپلاکیای دهانی (oral leukoplakia) نسبت به افرادی با مخاط دهانی نرمال بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان دهان قرار دارند. این مرور، که توسط گروه سلامت دهان در کاکرین تهیه شده، در پی بررسی این سوال است که کدام یک از درمانهای جراحی و درمانهای پزشکی و تکمیلی به صورت موضعی یا سیستمیک برای افراد مبتلا به لکوپلاکیا میتواند مزیتی در پی داشته باشد. به طور خاص هدف ما از انجام این مرور، یافتن یک روش درمانی، در صورت وجود، است که از ابتلای افراد دارای لکوپلاکیای دهانی به سرطان دهان پیشگیری کند. این مرور، مرور قبلی ما را که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده، بهروز میکند.
پیشینه
لکوپلاکیای دهانی یک لکه (ضایعه) سفید رنگ است که در مخاط دهان تشکیل شده و نمیتواند به راحتی از بین برود. اغلب آسیب نمیزند و ممکن است برای سالها پنهان باقی بماند. افراد دارای لکوپلاکیا نسبت به افراد سالم اغلب بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهان قرار دارند. پیشگیری در این موارد بسیار مهم است زیرا نرخ بقای فرد مبتلا به سرطان دهان پس از تشخیص پنج سال یا کمتر تخمین زده میشود. از این رو برای درمان لکوپلاکیای دهانی داروهای مختلف، روش جراحی و سایر روشهای درمانی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
اهداف
هدف ما در این مرور بررسی اثربخشی درمانهای لکوپلاکیای دهانی و پیشگیری از ابتلا به سرطان دهان و ایمنی و مقبولیت آنها برای بیماران است.
ویژگیهای مطالعه
شواهدی که این مرور بر اساس آن انجام گرفته، در می ۲۰۱۶ بهروز شده است. ما ۱۴ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را از درمانهای پزشکی و تکمیلی فراهم کردیم که در کل ۹۰۹ شرکتکننده داشتند. درمانها عبارت بودند از عصارههای گیاهی، داروهای ضد‐التهابی، ویتامین A، داروهای تکمیلی بتا‐کاروتن و سایر روشها. در یک RCT، درمان جراحی با دارونما یا عدم درمان مقایسه نشده بود.
نتایج کلیدی
پیشرفت سرطان در مطالعات مربوط به سه نوع درمان، ویتامین A سیستمیک، بتا‐کاروتن سیستمیک و بلوئومایسین موضعی، اندازهگیری شد. پس از بیش از دو سال مطالعه روی ویتامین A و بتا‐کاروتن و هفت سال مطالعه روی بلوئومایسین، به این نتیجه رسیدیم که هیچ یک از این روشهای درمانی در پیشگیری از پیشرفت سرطان موثر واقع نشدند.
برخی مطالعات مجزا درباره ویتامین A و بتا‐کاروتن پیشنهاد میکند که این درمانها ممکن است برای بهبود یا درمان ضایعات دهانی موثر واقع شوند. با این حال بعضی از مطالعات نرخ بالایی از عود بیماری را میان شرکتکنندگانی که ضایعات آنها در ابتدا درمان شده بود، نشان دادند.
اغلب درمانها عوارض جانبی به شدت متفاوتی را در شمار بالایی از شرکتکنندگان نشان دادند.
به نظر میرسد که احتمالا مداخلات به خوبی توسط شرکتکنندگان پذیرفته شده؛ زیرا نرخ خروج از مطالعه بین گروههای درمان و کنترل مشابه بود.
کیفیت شواهد
شواهد موجود بسیار محدود است. اغلب مداخلات فقط در یک مطالعه کوچک مورد بررسی قرار گرفتند. بیشتر مطالعات در روش انجام مشکلاتی داشتند و نتایج حاصل غیر‐قابل اعتماد بودند. ما کیفیت شواهد مربوط به پیامد پیشرفت سرطان بسیار پائین ارزیابی میکنیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
مطالعات بزرگتر و بهتر با مدت زمان طولانیتر مورد نیاز است. همچنین مطالعات بیشتر روی درمان دارویی و روشهای درمانی جایگزین مانند ویتامینها، مطالعاتی برای ارزیابی اثربخشی و ایمنی جراحی و متوقف کردن عادتهای پُر‐خطر مانند سیگار کشیدن، مورد نیاز است.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb