برونشکتازی (bronchiectasis) وضعیتی است که با گشاد شدن راههای هوایی، و در نتیجه، تولید موکوس بیشتر و عفونتهای مکرر تشخیص داده میشود. این بیماری در زنان و در میانسالی شایعتر است. بسیاری از بیماران پایبندی کمی به درمانهای (داروها، ورزش و پاکسازی راه هوایی) تجویز شده برای شرایطشان دارند. بهترین روش برای تغییر این رفتارهای پایبندی شناسایی نشده است.
دو نویسنده (ET و AMCC) بهطور مستقل از هم به بررسی عناوین و چکیدهها و متون کامل مقالات شناساییشده پرداختند.
سوال مطالعه مروری چگونه بزرگسالان مبتلا به برونشکتازی به تکمیل درمان خود همچون دارو، تمرینهای تنفسی یا دیگر ورزشها که توسط پزشک متخصص تجویز میشود، تشویق میشوند؟
پیشینه
برونشکتازی در اثر گشاد شدن راههای هوایی ایجاد میشود. افراد مبتلا به این وضعیت دارای مخاط بیش از حد در ریههای خود هستند و اغلب از عفونت قفسه سینه رنج میبرند. برونشکتازی اغلب در زنان، و در سنین میانسالی شایع است. درمانهایی که برای این وضعیت توصیه میشوند، شامل اسپریهای استنشاقی، نبولایزرها و فیزیوتراپیهای پاککننده راه هوایی هستند. انجام درست و همه روزه این کارها، زمان زیادی را میطلبد. بسیاری از افراد مبتلا به برونشکتازی به سختی میتوانند این درمانها را در زندگی روزمره خود جای دهند.
انجام درمانها به روشی که توسط یک متخصص تجویز شده، پایبندی (adherence) نامیده میشود. افراد مبتلا به برونشکتازی که پایبندی کمی به مصرف درمانهایی چون آنتیبیوتیکهای نبولایز شده دارند، نسبت به افرادی با پایبندی بیشتر، بیشتر به عفونتهای تنفسی مبتلا میشوند. به دنبال یافتن روشهایی هستیم که بتواند بزرگسالان مبتلا به برونشکتازی را به رعایت درمانهای تجویز شده توسط متخصص، تشویق کنند.
تاریخ جستوجو
شواهد تا اکتبر ۲۰۱۵ بهروز است.
نتایج کلیدی
تعداد ۳۷ گزارش را شناسایی کردیم اما هیچ مطالعهای را نیافتیم که روشهایی را برای افزایش پایبندی به تبعیت از درمان ارزیابی کرده باشد. بنابراین نیاز به انجام مطالعاتی با طراحی مناسب و تعداد کافی افراد مبتلا به برونشکتازی داریم تا بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم.
پیشینه
سالمندانی که در مراکز مراقبتی زندگی میکنند (که به آنها خانههای سالمندان، خانههای مسکونی مراقبتی، مراکز نگهداری از سالمندان با نیروی پرستاری ماهر، تسهیلات کمک به زندگی یا مراکز مراقبت از سالمندان نیز میگویند) با مشکلات جسمانی و سلامت پیچیدهای دستوپنجه نرم میکنند. برای ساکنان مراکز مراقبتی در مقایسه با افرادی که در منزل خود زندگی میکنند، داروهای زیادی تجویز میشود که بهطور متوسط هشت دارو رایج است. تحقیقات بینالمللی نشان داده که این داروها اغلب به خوبی مدیریت نشده و برای برخی از ساکنان داروها بهطور نامناسبی تجویز میشوند. این مساله، منجر به بروز عوارض جانبی مضر و از دست دادن مزیتهای دارویی خواهد شد. به این دلایل، مهم است که مطمئن شویم برای ساکنان مراکز مراقبتی، داروهای مناسب با دوزهای مناسب تجویز میشود. این مطالعه یک بهروزرسانی از یک مطالعه مروری کاکرین است که پیش از این منتشر شد (Alldred ۲۰۱۳).
ویژگیهای مطالعه
تعداد ۱۲ مطالعه را شامل ۱۰,۹۵۳ ساکن در ۳۵۵ مرکز مراقبتی در ده کشور یافتیم که مداخلات را برای بهینهسازی نسخهنویسی برای ساکنان این مراکز ارزیابی کردند. بیشتر مداخلات دارای چندین مولفه بودند، که اغلب شامل مرور داروها با داروساز و پزشک میشدند. برخی از مداخلات شامل یک جزء آموزشی و یک مطالعه با استفاده از فناوری اطلاعات (Information Technology; IT) انجام شد.
نتایج کلیدی
هیچ شواهدی را مبنی بر فواید مداخلات از نظر کاهش عوارض جانبی دارویی (اثرات مضر ناشی از داروها) یا مرگومیر پیدا نکردیم. یک مطالعه منجر به این شد که افراد سالمند روزهای کمتری را در بیمارستان بگذرانند؛ با این حال، اکثر مطالعات فایدهای را در رابطه با کاهش پذیرش در بیمارستان نشان ندادند. یک مطالعه منجر به کاهش آهستهتر در سطح کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شد. مشکلات مربوط به داروها از طریق مداخلات مورد استفاده در مطالعات، پیدا شده و مورد بررسی قرار گرفتند. تجویز بر اساس معیارهای مورد استفاده برای ارزیابی مناسب بودن نسخه در پنج مطالعه بهبود یافت.
قطعیت شواهد
کیفیت کلی شواهد را برای پیامدهای گزارش شده برای عوارض جانبی دارویی (اثرات مضر ناشی از داروها)، بستری شدن در بیمارستان، مرگومیر، کیفیت زندگی، مشکلات مربوط به دارو، مناسب بودن دارو، در سطح پائین و برای هزینه داروها بسیار پائین ارزیابی کردیم. برای گردآوری شواهد بیشتر برای این مداخلات و دیگر انواع مداخلات، باید مطالعات باکیفیت بیشتری انجام شوند. انجام مطالعات بیشتری برای ارزیابی فناوریهای جدید، از جمله سیستمهای رایانهای که از تصمیمات تجویز پشتیبانی میکنند، مورد نیاز است. کار بیشتری باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که محققان بهطور مداوم پیامدهایی را که برای مراقبت از ساکنان مراکز مراقبتی مهم است، اندازهگیری میکنند.
۳۲ مطالعه، ۲۰ مطالعه در این نسخه بهروز، را شناسایی کردیم. مطالعات وارد شده شامل ۱۸ کارآزمایی تصادفیسازی شده، ۱۰ کارآزمایی خوشهای تصادفیسازی شده (یکی از آنها دارای طرح stepped‐wedge بود)، دو کارآزمایی غیر‐تصادفیسازی شده و دو مطالعه کنترل شده قبل و بعد بود. یک مداخله شامل پشتیبان تصمیم (تصمیمیار) با کمک کامپیوتر (computerised decision support; CDS) و ۳۱ مداخله دارای رویکرد پیچیده و مبتنی بر مراقبت دارویی چند‐جانبه بود (یعنی پذیرش مسئولیت داروها برای بهبود پیامدهای بیمار)، یکی از این مداخلات یک جزء CDS را به عنوان بخشی از مداخله چند‐جزئی خود قرار داد. مداخلات در شرایط و مراکز مختلفی ارائه شد. مداخلات توسط متخصصان مراقبت سلامت مانند پزشکان عمومی، داروسازان و پیراپزشکان (geriatricians)، و همگی در کشورهای با سطح درآمد بالا انجام شدند. ارزیابیها با استفاده از ابزار «خطر سوگیری (bias)» کاکرین، دریافتند که خطر بالا و/یا نامشخص سوگیری در تعدادی از حوزهها وجود داشت. بر اساس رویکرد GRADE، قطعیت کلی شواهد برای هر پیامد تجمعی از پائین تا بسیار پائین متغیر بود.
اینکه مراقبت دارویی، مناسب بودن دارو را بهبود میبخشد، موضوع نامطمئنی است (اندازهگیری شده به وسیله ابزار ضمنی)، تفاوت میانگین (MD): ۴,۷۶‐؛ ۹۵% CI؛ ۹.۲۰‐ تا ۰.۳۳‐؛ ۵ مطالعه؛ ۵۱۷ = N؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). این یافته که مراقبت دارویی، تعداد داروهای بالقوه نامناسب (potentially inappropriate medications; PIMs) را کاهش میدهد، نامطمئن است (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): ۰.۲۲‐؛ ۹۵% CI؛ ۰.۳۸‐ تا ۰.۰۵‐؛ ۷ مطالعه؛ ۱۸۳۲ = N؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). اینکه مراقبت دارویی، نسبت بیماران با یک یا چند PIM را کاهش میدهد، نامطمئن است (خطر نسبی (RR): ۰.۷۹؛ ۹۵% CI؛ ۰.۶۱ تا ۱.۰۲؛ ۱۱ مطالعه؛ ۳۰۷۹ = N؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). مراقبت دارویی ممکن است تعداد بالقوه خطاهای تجویز (potential prescribing omissions; PPOs) را کمی کاهش دهد (SMD: ‐۰.۸۱؛ ۹۵% CI؛ ۰.۹۸‐ تا ۰.۶۴‐؛ ۲ مطالعه؛ ۵۶۹ = N؛ شواهد با قطعیت پائین)، با این حال باید توجه داشت که تخمین اثرگذاری فقط بر اساس دو مطالعه انجام شد، که محدودیتهای جدی در خصوص خطر سوگیری داشتند. این یافته نیز نامطمئن است که مراقبت دارویی، نسبت بیماران را با یک یا چند PPO کاهش میدهد (RR: ۰.۴۰؛ ۹۵% CI؛ ۰.۱۸ تا ۰.۸۵؛ ۵ مطالعه؛ ۱۳۱۰ = N؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). مراقبت دارویی ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پذیرش در بیمارستان ایجاد کند (دادهها تجمیع نشد؛ ۱۲ مطالعه؛ ۴۰۵۲ = N؛ شواهد با قطعیت پائین). مراقبت دارویی ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در کیفیت زندگی ایجاد کند (دادهها تجمیع نشد؛ ۱۲ مطالعه؛ ۳۲۱۱ = N؛ شواهد با قطعیت پائین). مشکلات مربوط به دارو با استفاده از اصطلاحات مختلف (از جمله واکنشهای جانبی دارو، تداخلات دارو‐دارو) درهشت مطالعه (۱۰,۰۸۷ = N) گزارش شد. تاثیر مداخله همسو و سازگار بر مشکلات مرتبط با دارو در مطالعات ذکر نشد.
هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین دانستن این موضوع است که کدام نوع از روشها میتواند استفاده مناسب را از داروها در افراد مسن بهبود ببخشد. محققان تمام مطالعات مرتبط با پاسخ این سوال را گردآوری و تجزیهوتحلیل کرده و ۳۲ کارآزمایی را به این مرور وارد کردند.
پیامهای کلیدی
مصرف دارو برای درمان نشانههای بیماری مزمن و پیشگیری از بدتر شدن بیماری در افراد مسن شایع است. با این حال، مصرف بسیاری از داروها میتواند منجر به آسیب شود.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
این مرور مطالعاتی را بررسی میکند که در آن متخصصان مراقبت سلامت اقداماتی را انجام دادهاند تا اطمینان حاصل شود که افراد مسن دریافت کننده موثرترین و ایمنترین داروها برای بیماری خود هستند. اقدامات انجام شده عبارتند از ارائه خدماتی به نام مراقبت دارویی، شامل ارتقاء استفاده صحیح از داروها از طریق شناسایی، پیشگیری و حل مشکلات مرتبط با دارو. استراتژی دیگری که ما به آن علاقه داشتیم، استفاده از پشتیبان تصمیم (تصمیمیار) به کمک کامپیوتر بود، که شامل برنامهای روی کامپیوتر پزشک است که به انتخاب درمان(های) مناسب کمک میکند.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
نویسندگان مرور ۳۲ کارآزمایی مرتبط انجام شده را در ۱۲ کشور که شامل ۲۸۶۷۲ فرد مسن بودند، یافتند. این مطالعات مداخلات را با هدف بهبود استفاده مناسب از داروها با مراقبت معمول مقایسه کردند. اینکه این مداخلات، مناسب بودن داروها را بهبود بخشیدند (بر اساس امتیازات تعیین شده از طریق قضاوت متخصص حرفهای)، تعداد حذف داروهای نامناسب (داروهایی که آسیبهای آنها بیش از مزایای آنها است)، یا نسبت بیماران را با یک یا چند داروی بالقوه نامناسب، یا نسبت بیماران را با یک یا چند خطای بالقوه تجویز کاهش دادند (مواردی که داروهای مفید در آن تجویز نشدهاند)، نامطمئن است زیرا قطعیت شواهد بسیار پائین است. این مداخلات ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در پذیرش در بیمارستان یا کیفیت زندگی شود، اما این مداخلات ممکن است تعداد خطای بالقوه تجویز را کمی کاهش دهند.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
نویسندگان مرور، مطالعاتی را که تا فوریه ۲۰۱۸ منتشر شدهاند جستوجو کردند.
مراقبت انتقالی (transitional care) برای تداوم مراقبت هنگام انتقال بیماران بین مراحل و مراکز مختلف مراقبت ارائه میشود. تفاوتهای دارویی ناشی از انتقال مراقبت بسیار شایع و مرتبط با عوارض جانبی دارو (adverse drug events; ADEs) (به عنوان مثال، بستری مجدد در بیمارستان) گزارش شدهاند.
تلفیق دارویی (medication reconciliation) فرایندی برای پیشگیری از بروز خطاهای دارویی در مراحل انتقال است. تلفیق شامل ایجاد فهرست کاملی از داروهای فردی، کنترل دقت آنها، تطبیق و مستندسازی هر گونه تغییر است. علیرغم اینکه تلفیق یک جنبه کلیدی در ایمنی بیمار است، فقدان توافق و شواهد در مورد موثرترین روشهای اجرای تلفیق باقی مانده و پیش از پذیرش گسترده، تقویت شواهد پایه درخواست شده است.
۲۵ کارآزمایی تصادفیسازی شده را شامل ۶۹۹۵ شرکتکننده شناسایی کردیم. تمام مطالعات در بیمارستان یا مراکز بلافاصله مرتبط با آنها در هشت کشور انجام شدند. بیستوسه مطالعه ارائه دهندهگرا (به واسطه داروساز) و دو مطالعه ساختاری (ابزار تلفیق الکترونیکی و رکورد تغییرات پزشکی) بودند. نتایج تجمعی حاصل از ۲۰ مطالعه که به مقایسه مداخلات تلفیق دارویی با مراقبتهای استاندارد در شرکتکنندگان دارای حداقل یک اختلاف دارویی پرداختند، خطر نسبی (RR): ۰,۵۳ را نشان دادند (۹۵% CI؛ ۰.۴۲ تا ۰.۶۷؛ ۴۶۲۹ شرکتکننده). قطعیت شواهد مرتبط با این پیامد بسیار پائین و بنابراین تاثیر تلفیق دارویی بر کاهش اختلافات نامطمئن بود. از آنجایی که قطعیت شواهد برای هر دو پیامد بسیار پائین بود، به این ترتیب، تاثیر تلفیق بر تعداد اختلافات گزارش شده در هر شرکتکننده (تفاوت میانگین (MD): ۱.۱۸‐؛ ۹۵% CI؛ ۲.۵۸‐ تا ۰.۲۳؛ ۴ مطالعه؛ ۱۹۶۳ شرکتکننده)، و تاثیر آن بر تعداد اختلافات دارویی در هر داروی شرکتکننده نیز نامطمئن بود (RR: ۰.۱۳؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۱ تا ۱.۲۹؛ ۲ مطالعه؛ ۳۵۹۵ شرکتکننده).
با توجه به قطعیت بسیار پائین شواهد موجود، با عدم قطعیت دوباره به تاثیر آن بر ADE (RR: ۱,۰۹؛ ۹۵% CI؛ ۰.۹۱ تا ۱.۳۰؛ ۴ مطالعه؛ ۱۳۶۳ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، تلفیق ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر عوارض جانبی قابل پیشگیری دارو (preventable adverse drug events; PADEs) داشته باشد (RR: ۰.۳۷؛ ۹۵% CI؛ ۰.۰۹ تا ۱.۵۷؛ ۳ مطالعه؛ ۱۲۵۳ شرکتکننده). شواهد مربوط به تاثیر مداخلات بر استفاده از مراقبت سلامت متناقض بود؛ احتمالا از نظر پذیرش مجدد برنامهریزی نشده در بیمارستان، هنگامی که به تنهایی گزارش شد، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت ایجاد کند (RR: ۰.۷۲؛ ۹۵% CI؛ ۰.۴۴ تا ۱.۱۸؛ ۵ مطالعه؛ ۱۲۰۶ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، و تاثیر نامطمئنی بر اندازهگیری مرکب از استفاده از بیمارستان داشت (بخش اورژانس، پذیرش مجدد در بیمارستان RR: ۰.۷۸؛ ۹۵% CI؛ ۰.۵۰ تا ۱.۲۲؛ ۴ مطالعه؛ ۵۹۷ شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف ما یافتن این نکته است که تلفیق دارویی (medication reconciliation) (دارو) اختلافات دارویی، پیامدهایی را که به طور خاص بر بیمار تاثیر میگذارند و استفاده از مراقبت سلامت برای حرکت یا انتقال بین ارائه دهندگان مراقبت سلامت (برای مثال داروسازان، پرستاران، پزشکان) و مراکز (مانند بخش اورژانس، مراقبتهای اولیه) بهبود میبخشد یا خیر. تلفیق دارویی شامل تهیه یک فهرست کامل از داروهای فرد، کنترل دقت آنها، تطبیق و مستندسازی هرگونه تغییر بود. تلفیق دارویی به عنوان یک مداخله برای بهبود دقت اطلاعات دارویی در انتقال توصیه میشود. تمام انتقالهای مراقبت (برای مثال از منزل به بیمارستان، از ED به بخش بیمارستان) و انواع بیمار (به عنوان مثال کودکان، افراد مسن) برای ورود به این مرور آماده شدند.
پیامهای کلیدی
نویسندگان مرور تمام مطالعات مرتبط با پاسخ این سوال را گردآوری و تجزیهوتحلیل کردند و ۲۵ مطالعه یافتند. این مرور شواهد غیر‐قابل اطمینانی را یافت که نشان داد مداخلات، تعداد اختلافات را در داروهای بیماران هنگام انتقال بین مراکز مختلف مراقبت سلامت کاهش میدهد. به طور مشابه ، مزیت از نظر پیامدهای بالینی (برای مثال، بستری شدن در بیمارستان) نامطمئن بود.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
ما مطالعاتی را وارد کردیم که از یک طرح تصادفیسازی شده استفاده کردند و در آنها افراد به صورت تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمان قرار میگرفتند. پیامد اصلی مطلوب این بود که امکان وجود هر گونه اختلاف در فهرست دارویی بیمار پس از مداخله کاهش یافت. پیامدهای دیگری که در این مرور ارزیابی شد، عبارت بودند از تاثیر مداخله بر تعداد اختلافات دارویی، عوارض جانبی دارو، عوارض جانبی قابل پیشگیری دارو، استفاده از بیمارستان (به عنوان مثال ویزیت در بخش اورژانس و پذیرش در بیمارستان)، اثرات منفی/جانبی مداخله و استفاده از منابع.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
نویسندگان مرور ۲۵ مطالعه را یافتند که در هشت کشور مختلف در بیمارستان یا مراکز مرتبط فوری انجام شدند. بیستوسه مطالعه بر اساس تحویل به داروساز بود، یک مطالعه در مورد ابزار تلفیق الکترونیکی و یک مطالعه در مورد رکورد تغییرات دارویی پزشکی انجام شده بودند. مطالعات عمدتا شامل تجویز داروهای متعدد برای افراد سالمند بود.
در حالی که مطالعات بسیاری موجب کاهش حداقل یک اختلاف دارویی در افراد دریافت کننده مداخله شدند، ما در رابطه با اینکه این تلفیق باعث کاهش اختلافات میشود یا خیر نامطمئن بودیم، زیرا قابلیت اطمینان شواهد بسیار پائین است. شواهد مرتبط با تاثیر مداخله بر تعداد اختلافات و بر پیامدهای بالینی مانند عوارض جانبی واقعی و قابل پیشگیری دارو، معیارهای ترکیبی از استفاده از مراقبت سلامت و پذیرش غیر‐برنامهریزی شده مجدد در بیمارستان بر اساس شواهدی که دارای قابلیت اطمینان متوسط تا پائین یا بسیار پائین بود، متغیر بود.
این مرور تا چه زمانی بهروز است؟
نویسندگان مرور به دنبال مطالعاتی بودند که تا ژانویه ۲۰۱۸ منتشر شده بودند.
صفحه ۱ از ۱ |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Cochrane Iran Associate Centre
Designed & Developed by : Yektaweb