آیا مداخلات کوتاه مدت در مدارس می‌توانند مصرف مواد مخدر را در نوجوانان کاهش دهند؟

سوال مطالعه مروری: شواهد مربوط به تاثیرات مداخلات کوتاه مدت مدرسه‌محور را برای مصرف مواد مخدر و رفتارهای مساله‌دار ناشی از مصرف مواد میان نوجوانان مرور کردیم. شش مطالعه را به دست آوردیم.

پیشینه: گفته می‌شود که نوجوانان در سراسر دنیا از مواد مخدر مجاز و غیر‐مجاز استفاده می‌کنند، که می‌تواند منجر به بروز مسائل دیگری شود. با توجه به اینکه اقدام زودهنگام به مصرف مواد مخدر یک عامل خطر برای ابتلا به اختلالات ناشی از استفاده از مواد مخدر در سال‌های آتی زندگی بوده و میان استفاده از الکل و داروهای غیر‐مجاز و سال‌های از دست رفته عمر به دلیل ناتوانی میان جوانان ۲۴‐۱۰ سال ارتباط وجود دارد، از این‌رو نرخ استفاده از مواد مخدر نگران کننده هستند.

ما به دنبال آن هستیم تا بیاموزیم که مداخلات کوتاه مدت مدرسه‌محور بر سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان تاثیری داشته یا خیر. مداخلات کوتاه مدت، برنامه‌های کوتاه‌‐مدتی هستند که با هدف کمک به کاهش یا توقف استفاده از مصرف مواد مخدر طراحی و به اجرا در می‌آیند. این مرور، نسخه به‌روز شده‌ای از مرور پیشین است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شده بود.

تاریخ جست‌وجو: شواهد تا فوریه ۲۰۱۵ به‌روز است.

ویژگی‌های مطالعه شش مطالعه را که دربرگیرنده مجموع ۱۱۷۶ نوجوان بود، وارد این مرور کردیم. میانگین سنی نوجوانان ۱۶,۹ سال بود. ما به دنبال مطالعاتی بودیم که هدف آنها بررسی این بود که تاثیرات مشاهده شده در دوره‌های پیگیری کوتاه‌‐مدت، میان‐مدت و طولانی‐مدت، ناشی از مداخلات کوتاه مدت هستند یا خیر. این مطالعات برنامه‌های مداخله‌ای کوتاه‌‐مدت را با دو نوع مهم از گروه‌های مقایسه یا کنترل مقایسه کرده بودند: ۱) گروه ارائه فقط اطلاعات (اطلاعات مربوط به ارتقای سلامت عمومی و کاهش مخاطرات) و ۲) گروه فقط ارزیابی، به نحوی که نوجوانان عدم‐مداخله داشتند، اما به لحاظ استفاده از مواد مخدر و سایر رفتارها در مقاطع مختلف زمانی از دوره پیگیری، بعد از اعمال مداخله ارزیابی شدند. سه مطالعه دربرگیرنده ۷۳۲ نوجوان به مقایسه مداخلات کوتاه مدت با ارائه صرفا اطلاعات پرداخته بودند، در حالی که سه مطالعه دیگر دربرگیرنده ۴۴۴ نوجوان، به مقایسه مداخلات کوتاه مدت با فقط اقدام به ارزیابی (assessment‐ only) پرداخته بودند.

کارآزمایی‌ها در ایالات متحده یا اتحادیه اروپا انجام شده بودند.

مداخلات به صورت فردی یا بازخوردهای گروهی رو‐در‐رو در دبیرستان‌ها و سایر کالج‌های آموزشی اعمال شدند. کلیه مداخلات تا حداکثر چهار جلسه به طول انجامیدند.

پیامد اولیه ما توقف یا کاهش رفتار مصرف مواد مخدر، و پیامدهای ثانویه ما مشارکت در فعالیت‌های جنایی مرتبط با مصرف مواد مخدر و مشارکت در رفتارهای تخلف‌آمیز مرتبط با مصرف مواد مخدر بودند.

نتایج کلیدی: برای پیامدهای مربوط به مصرف مواد مخدر، مطالعات به ارزیابی استفاده از الکل و کانابیس پرداخته بودند. مداخلات کوتاه مدت در مقایسه با تدارک اطلاعات، در کاهش مصرف مواد مخدر یا رفتار تخلف‌آمیز احتمالا موثرتر نیستند. این مداخلات در مقایسه با گروه‌های کنترل فقط ارزیابی، ممکن است تا حدودی دارای تاثیرات قابل توجه بر رفتارها و مصرف مواد مخدر باشند. در یک مطالعه، مداخلات کوتاه مدت در دوره پیگیری کوتاه‌‐مدت، به طور معناداری فراوانی مصرف کانابیس را کاهش داده بود. در یک مطالعه مداخلات کوتاه مدت در دوره پیگیری میان‐مدت، به طور معناداری تناوب مصرف الکل، سوء مصرف الکل، نشانه‌های وابستگی به مواد و نشانه‌های سوء مصرف کانابیس را کاهش داده بود. در یک مطالعه مداخلات کوتاه مدت در دوره پیگیری طولانی‐مدت، به طور معناداری سوء مصرف الکل، فراوانی مصرف کانابیس، سوء مصرف کانابیس و نشانه‌های وابستگی را به مواد کاهش داده بودند.

الگوی نتایج نشان می‌دهد که نوجوانانی که مداخلات کوتاه مدت بر آنها اعمال شده بود، به طور کلی در کاهش مصرف الکل و کانابیس خود نسبت به نوجوانانی که عدم‐مداخله داشتند، عملکرد بهتری داشتند. با وجود این، نوجوانانی که مداخلات کوتاه مدت بر آنها اعمال شده بود، به نظر نمی‌رسید نسبت به نوجوانانی که تنها اطلاعات بهداشتی دریافت کرده بودند، عملکرد بهتری داشته باشند. بنابراین، برای اظهار نظر قطعی درباره اثربخشی مداخلات کوتاه مدت مدرسه‌محور برای کاهش مصرف مواد مخدر در نوجوانان هنوز زود است و نمی‌توان با قطعیت اظهار نظر نمود.

کیفیت شواهد: به طور کلی، شواهد با کیفیت متوسط یا پائین بودند، مشخص شد که دو پیامد دارای شواهد با کیفیت بسیار پائین بودند. سه موضوع عمده میان مطالعات وجود داشت: ۱) عدم کورسازی نوجوانان، ۲) عدم‐قطعیت در رابطه با اینکه تخصیص شرکت‌کنندگان به گروه‌های مطالعه به صورت پنهانی صورت گرفته بود یا خیر، و ۳) کم بودن تعداد کل نوجوانان و تعداد رویدادها. هیچ یک از مطالعات وارد شده به مرور، اطلاعاتی درباره منبع تامین مالی یا تضاد منافع گزارش نکرده بودند.