تشدید‌های بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یک عامل مهم در کاهش وضعیت سلامت فرد است و باعث می‌شود هزینه‌های زیادی بر سیستم بهداشتی‌درمانی وارد شود. برنامه‌های عملیاتی (Action plans) فرم‌هایی از خودمدیریتی هستند که می‌توانند در وضعیت‌های خارج بیمارستان اعمال شوند تا به افراد در شناسایی و شروع زودرس درمان تشدیدهای بیماری کمک کنند و اثرات ناگوار آن‌ها کاهش یابد.

بررسی اثرات یک برنامه عملیاتی برای تشدیدهای COPD با یک بخش آموزشی کوتاه برای بیماران بدون برنامه جامع خودمدیریتی در مقایسه با مراقبت‌های معمول. پیامدهای اولیه، بهره‌وری بهداشتی‌درمانی، مرگ‌ومیر و کاربرد دارویی است. پیامدهای ثانویه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، موربیدیتی روانشناختی، کارکرد ریه و مقرون به صرفه‌بودن بود.

ما مرکز ثبت تخصصی گروه راه‌های هوایی در کاکرین (Cochrane Airways Group Specialised Register) را همراه با CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و مراکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم. جست‌وجوها تا نوامبر 2015 به‌روز هستند. ما فهرست کتاب‌شناختی مقالات مربوط را جست‌وجو کرده و با نویسندگان مطالعات برای شناسایی مطالعات اضافی تماس گرفتیم.

ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (RCT ؛Randomised Controlled Trials) و شبه RCTها را انتخاب کردیم که در آن‌ها استفاده از یک برنامه عملیاتی با مراقبت‌های معمول در بیماران با تشخیص بالینی COPD مقایسه شده بود. ما اجازه دادیم که یک بخش آموزشی کوتاه به برنامه وارد شود چون این بخش باعث می‌شود برنامه عملیاتی برای هر فردی (individualisation) بر طبق نیازهای مدیریتی و نشانه‌های COPD به کار رود. همچنین حمایت مداوم به استفاده از برنامه عملیاتی معطوف شده است.

ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. ما به منظور انجام متاآنالیز (meta-analysis)، مطالعات را از طریق پیگیری تلفنی به زیرگروه‌هایی تقسیم کردیم که باعث تسهیل استفاده از برنامه عملیاتی می‌شود.

این مطالعه مروری به‌روزشده شامل دو مطالعه اضافی است (یعنی 976 شرکت کننده اضافی). در مجموع 7 گروه موازی از RCT‌ها با 1550 شرکت‌کننده وجود داشت که 66 درصد آن‌ها مرد بودند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان، 68 سال بود که در میان مطالعات مشابه بود. انسداد جریان هوا در سه مطالعه نسبتا شدید و در 4 مطالعه شدید بود. متوسط حجم اجباری بازدمی در یک ثانیه (FEV1) بعد از استفاده از برونکودیلاتور، 54 درصد پیش‌بینی‌شده بود. 27 درصد شرکت‌کنندگان در حال حاضر سیگاری بودند (یعنی در زمان بررسی سیگاری بودند). در 4 مطالعه برنامه‌های عملیاتی فردی مهیا شده بود. در یک مطالعه یک برنامه شفاهی و در دو مطالعه برنامه‌های عملیاتی نوشته شده استاندارد استفاده شده بود. همه مطالعات بخش آموزشی کوتاه را برای COPD فراهم کرده بودند و در دو مطالعه نیز حمایت مداوم برای استفاده از برنامه عملیاتی وجود داشت. در 4 مطالعه، پیگیری 12 ماه و در سه مطالعه 6 ماه بود.
یک برنامه عملیاتی با پیگیری تلفنی در مقایسه با مراقبت‌های معمول، میزان ترکیب بستری‌شدن و ویزیت اورژانس را برای COPD طی 12 ماه در یک مطالعه با 743 شرکت‌کننده به‌طور معناداری کاهش داد (خطر نسبی (RR): 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.44 تا 0.79؛ کیفیت شواهد بالا). میزان بستری‌شدن به تنهایی در این مطالعه اهمیت معنادار به لحاظ آماری نداشت (RR: 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.47 تا 1.01؛ کیفیت شواهد متوسط). برنامه عملیاتی، احتمال (likelihood) پذیرش بیمارستانی را طی 12 ماه در مقایسه با مراقبت‌های معمول به‌طور معناداری کاهش داد (نسبت شانس (OR): 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 0.97؛ 897 شرکت‌کننده؛ دو RCT؛ کیفیت شواهد متوسط؛ تعداد مورد نیاز برای درمان برای یک پیامد سودمند اضافی (NNTB): 19 (11 تا 201)). همچنین برنامه عملیاتی، احتمال ویزیت اورژانس را درمقایسه با مراقبت‌های معمول به‌طور معناداری کاهش داد (OR: 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 0.78؛ 897 شرکت‌کننده؛ دو RCT؛ کیفیت شواهد متوسط؛ NNTB طی 12 ماه: 12 (9 تا 26 )).
نتایج نشان می‌دهد که هیچ تفاوت معناداری در مرگ‌ومیر به هر علت طی 12 ماه وجود ندارد (OR: 0.88؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 1.31؛ 1134 شرکت‌کننده؛ چهار RCT؛ کیفیت شواهد متوسط به‌دلیل فاصله اطمینان زیاد). استفاده از کورتیکواستروئیدهای خوراکی طی 12 ماه در مقایسه با مراقبت‌های معمول با برنامه عملیاتی افزایش یافته بود (میانگین تفاوت (MD): 0.74 دوره؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.12 تا 1.35؛ 200 شرکت‌کننده؛ دو RCT؛ کیفیت شواهد متوسط). همچنین دوز پردنیزولون تجمعی (cumulative) در گروه برنامه عملیاتی به‌طور معناداری بالا بود (MD: 779.0 mg؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 533.2 تا 10248؛ 743 شرکت‌کننده؛ یک RCT؛ کیفیت شواهد بالا). استفاده از آنتی‌بیوتیک در گروه مداخله نسبت به گروه مراقبت‌های معمول طی 12 ماه بالاتر بود (با پیگیری تلفنی به زیر‌گروه‌هایی تقسیم شده بودند)
(MD؛ 2.3 دوره؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.8 تا 2.7؛ 943 شرکت‌کننده؛ سه RCT؛ کیفیت شواهد متوسط)
تجزیه و تحلیل زیرگروه با حمایت مداوم برای برنامه عملیاتی محدود بود. نویسندگان مطالعه مروری توجه کرده بودند که هیچ تفاوت زیرگروهی در احتمال بستری در بیمارستان، ویزیت اورژانس یا مرگ‌ومیر به هر علت طی 12 ماه وجود ندارد. استفاده از آنتی‌بیوتیک طی 12 ماه نشان داد که یک تفاوت معنادار بین زیرگروه‌ها در مطالعات وجود دارد چه حمایت مداوم وجود داشته باشد چه وجود نداشته باشد.
نمره کلی کیفیت زندگی براساس پرسش‌نامه تنفسی سنت‌جورج (St George’s Respiratory Questionnaire یا SGRQ) نشان داد که یک بهبودی اندک با برنامه عملیاتی در مقایسه با مراقبت‌های معمول طی 12 ماه وجود دارد (MD: - 2.8 ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.8 - تا 4.8 - ؛ 1009 شرکت‌کننده؛ سه RCT؛ کیفیت شواهد متوسط) کیفیت شواهد پائین نشان می‌دهد که هیچ سودمندی برای موربیدیتی سایکولوژیکال به نحوی که توسط «مقیاس افسردگی و اظطراب بیمارستان» (Hospital Anxiety and Depression Scale یا HADS) سنجیده شود، وجود ندارد.

استفاده از برنامه عملیاتی برای تشدید COPD همراه با یک بخش آموزشی کوتاه با حمایت مداوم در جهت استفاده از برنامه عملیاتی، بدون برنامه جامع خود مدیریتی باعث کاهش هزینه‌های بهداشتی درمانی برای بستری‌شدن در بیمارستان و افزایش درمان تشدید COPD با کورتیکواستروئیدها و آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود. غیرمحتمل است که استفاده از برنامه عملیاتی COPD در این زمینه مرگ‌ومیر را افزایش یا کاهش دهد. اینکه آیا منفعت بیشتری از حمایت‌های مدام دوره‌ای درجهت استفاده از برنامه عملیاتی، به‌دست می‌آید یا نه، از نتایج این مطالعه مروری قابل تعیین نیست.