پیشینه
سرطان پانکراس یکی از پنج علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای صنعتی است. برای درمان آدنوکارسینوم در سر این غده و ضایعات پیشسرطانی، استفاده از پانکراتیکودئودنکتومی نسبی، درمان استاندارد برای تومورهای قابل برداشت است. گاستروژژونوستومی یا دودنوژژونوستومی پس از پانکراتیکودئودنکتومی نسبی را میتوان از طریق آنتیکولیک یا مسیر رتروکولیک دوباره برقرار کرد. درباره تکنیک مطلوبتر بازسازی روده بحثها کماکان ادامه دارد.
اهداف
مقایسه اثربخشی و ایمنی گاستروژژونوستومی یا دودنوژژونوستومی آنتیکولیک و رتروکولیک پس از پانکراتیکودئودنکتومی نسبی.
روش های جستجو
در 29 سپتامبر 2015 به جستوجوی سیستماتیک متون مربوط پرداختیم تا همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده و در پایگاه کارآزماییهای بالینی ثبت شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)، کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library)؛ شماره 9؛ 2015؛ MEDLINE (از 1946تا سپتامبر 2015) و EMBASE (از 1974تا سپتامبر 2015) را شناسایی کنیم. هیچ محدودیت زبانی بهکار نبردیم. ما به صورت دستی به جستوجوی فهرست منابع کارآزماییهای شناساییشده به منظور یافتن تعداد بیشتری از کارآزماییهای مرتبط پرداختیم و رجیستری کارآزماییها را در سایت clinicaltrials.gov برای دستیابی به کارآزماییهای در حال انجام، بررسی کردیم.
معیارهای انتخاب
ما همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده را در نظر گرفتیم که در آنها ترمیم آنتیکولیک در برابر ترمیم رتروکولیک امتداد روده پس از پانکراتیکودئودنکتومی نسبی برای هر اندیکاسیون مطلوب و واجد شرایط، مقایسه شده بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل به غربالگری منابع مشخص و استخراج دادهها از کارآزماییهای موردنظر پرداختند. همان دو نویسنده مطالعه مروری مستقلاً خطر سوگیری (Bias) را در کارآزماییهای مورد نظر بر اساس روششناسی استاندارد کاکرین ارزیابی کردند. ما برای ادغام نتایج حاصل از تکتک کارآزماییها، مدل اثرات تصادفی را هنگام متاآنالیز (meta-analysis) بهکار بردیم. برای مقایسه پیامدهای دوتایی از نسبت شانس (odds ratios) و برای مقایسه پیامدهای پیوسته از میانگین تفاوت استفاده کردیم.
نتایج اصلی
از مجموع 216 استناد شناساییشده طی جستوجوی سیستماتیک متون و منابع مربوط، ما شش کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (گزارششده در 9 نشریه) را با مجموع 576 شرکتکننده بررسی کردیم. در خصوص کیفیت روششناسی و خطر سوگیری در کارآزماییهای مورد نظر ناهمگونی متوسطی وجود داشت. هیچکدام از نتایج ادغامشده برای پیامد اصلی مورد نظر ما تفاوت معناداری را درباره این موارد نشان ندادند: تخلیه با تأخیر معده (نسبت شانس (OR): 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 1.18؛ 0.14 = P)، مرگ و میر (خطر تفاوت (RD): 0.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 1.18؛ 0.14 = P)، فیستول پانکراس بعد از عمل (OR: 0.98؛95% فاصله اطمینان (CI): 0.65 تا 1.47؛ 0.92 = P)، خونریزی بعد از عمل (OR: 0.79؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 1.65؛ 0.53 = P)، آبسه داخل شکمی (OR: 0.93؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.52 تا 1.67؛ 0.82 = P)، نشت صفرا (OR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.36 تا 2.15؛ 0.79 = P)، میزان عمل مجدد (OR: 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.27 تا 1.31؛ 0.20 = P) و مدتزمان بستری شدن در بیمارستان (میانگین تفاوت (MD): 0.67 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.85 - تا 1.51؛ 0.55 = P). علاوه بر این، پیامدهای حول و حوش عمل از مدتزمان عمل و خونریزی حین عمل و زمان برداشتن NGT تفاوت مرتبطی را نشان نداد. فقط در یک کارآزمایی، گزارشی از کیفیت زندگی مربوط به زیرگروهی از شرکتکنندگان آمده بود که آن نیز تفاوت معناداری را بین دو گروه در هیچیک از مقاطع زمانی نشان نداد. کیفیت کلی شواهد به دلیل ناهمگونی، وجود برخی تناقضها و خطر سوگیری در کارآزماییهای مورد بررسی در سطح پائین تا متوسط بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد با کیفیت پائین تا متوسط، تفاوت معناداری را در موربیدیتی، مرگومیر، مدتزمان بستری شدن در بیمارستان یا کیفیت زندگی بین مسیرهای بازسازی آنتیکولیک و رتروکولیک برای درمان گاستروژژونوستومی یا دودنوژژونوستومی نشان نمیدهند. با توجه به ناهمگونی در تعریف مراحل پایانی بین کارآزماییها و تفاوت در مدیریت بعد از عمل، تحقیقات آینده باید بر تعریف واضح از نقاط پایانی (endpoints) (یا همان اهداف) و مدیریت استانداردشده حول وحوش عمل استوار باشند تا بالقوه تفاوت بین این دو روش مشخص شود. برای پیشگیری و درمان عوارضی مانند تخلیه با تأخیر معده باید راهبردهای جدیدی ارزیابی شوند.
خلاصه به زبان ساده
مقایسه مسیرهای بازسازی روده پس از برداشتن بخشی (جراحی نسبی) از لوزالمعده و دوازدهه (بخش اول روده کوچک) به روش جراحی.
پیشینه
پانکراس، غده گوارشی واقع در قسمت فوقانی شکم است که برای کنترل طبیعی قند خون نیز اهمیت حیاتی دارد. سرطان پانکراس یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در کشورهای صنعتی است. درمان جراحی استاندارد مبتنی بر جراحی برای سرطان سر پانکراس و ناهنجاریهای پیشسرطانی عبارت از برداشتن بخشی از لوزالمعده (جراحی نسبی)، همراه با دئودنوم متصل به آن است. این امر، عمل پانکراتیکودئودنکتومی نام دارد. برداشتن دوازدهه مستلزم ترمیم مسیر گوارش از معده به بقیه روده است. این امر را میتوان با اتصال دوازدهه به ژژنوم (بخش دوم از روده کوچک) یا از طریق جلو (آنتیکولیک) یا پشت (رتروکولیک) روده بزرگ پوشاننده (کولون عرضی) انجام داد.
سوال مطالعه مروری
معلوم نیست که آیا یکی از این دو مسیر بازسازی، فوایدی برای بیمار در این زمینهها به همراه دارد یا خیر: کاهش تأخیر در تخلیه معده (تخلیه معده پس از بلع مواد غذایی)، مرگومیر پس از عمل، و عوارض دیگر مانند فیستول پانکراس (ترشح شیره پانکراس)، عمل مجدد، اقدامات حول و حوش عمل (قبل، حین و بعد از عمل)، مدتزمان بستری شدن در بیمارستان و بهبود کیفیت زندگی. تخلیه با تأخیر معده پیامد اولیه این بررسی بود، زیرا یکی از شایعترین عوارض پس از پانکراتیکودئودنکتومی است و میتواند بلع هر چیزی از راه دهان را دشوار کند و بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد. این عارضه اغلب به بستری شدن طولانیمدت در بیمارستان و تأخیر در درمان بیشتر منجر میشود.
ویژگیهای مطالعه
ما شش کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (گزارششده در 9 نشریه) را در نظر گرفتیم که در آنها دادههایی درخصوص مجموعاً 576 شرکتکننده بزرگسال گزارش شده بود. این شرکتکنندگان تحت عمل پانکراتیکودئودنکتومی قرار گرفته بودند. زمان شواهد به سپتامبر 2015 برمیگردد.
نتایج اصلی
ما تفاوت معناداری را خصوص این موارد شناسایی نکردیم: تخلیه با تأخیر معده، مرگومیر پس از عمل، فیستول پانکراس پس از عمل، یا سایر عوارض مانند عمل مجدد و مدتزمان بستری شدن در بیمارستان. فقط برای زیرمجموعهای از شرکتکنندگان در یک کارآزمایی، کیفیت زندگی گزارش شد که تفاوتی بین دو گروه در بر نداشت. نتایج به دست آمده هیچ تفاوت مرتبطی را بین بازسازی آنتیکولیک و رتروکولیک گاستروژژونوستومی یا دئودنوژژونوستومی پس از پانکراتیکودئودنکتومی نسبی نشان نمیدهند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد با توجه به تفاوتهای بالینی و آماری بین تکتک کارآزماییها و خطر سوگیری ناشی از کاستیهای موجود در شیوه انجام کارآزماییها فقط در سطح پائین تا متوسط ارزیابی شد. بنابراین، نتایج باید با احتیاط بررسی شوند.