پیشینه
حدود 2 درصد جمعیت جهان، مبتلا به عفونت ویروس هپاتیت C؛ (HCV ؛hepatitis C virus) هستند. این عفونت میتواند موجب عفونت مزمن کبد و سکلهای دائمی طولانی مانند سیروز و سرطان کبد شود. شیوع عفونت HCV در میان همودیالیزیها غالبا بالاتر از جمعیت عمومی است. این ویروس به آسانی از طریق تزریق وریدی انتقال مییابد. ترانسفیوژن خون قبلا نقش مهمی در انتقال این ویروس بازی میکرد؛ اما درمان با اریتروپویتین نیاز به انتقال خون (ترانسفیوژن) را کاهش داده، این نکته همراه با بهبود غربالگری دهندگان خون، به طور معناداری انتقال را از طریق ترانسفیوژن کاهش داده است. اگر چه کنترل عفونتهای اکتسابی از بیمارستان با اقدامات و سنجههای (measures) ایمنیزیستی (biosafety) بهبود یافته، توقف انتقال HCV در واحدهای همودیالیز به صورت یک چالش باقیمانده است. جداسازی (ایزوله کردن) افراد مبتلا به عفونت HCV شامل جداسازی فیزیکال از دیگران با محدودیت انتقال مستقیم و غیرمستقیم وشامل تعدادی از استراتژیها طی دیالیز است. شواهد برای ایزوله کردن افراد مبتلا به عفونت هپاتیت C طی همودیالیز بهدلیل برخی ناسازگاریها وزن چندانی ندارند (تنک هستند Sparse).
اهداف
ارزیابی مزایا و مضرات ایزولهکردن بیماران مبتلا به HCV در انتقال این ویروس طی همودیالیز.
روش های جستجو
ما مرکز ثبت تخصصی کلیه و پیوند در کاکرین (Cochrane Kidney and Transplant Specialised Register) را تا 26 نوامبر 2015 جستوجو کردیم و این کار را از طریق تماس با متخصص اطلاعات با استفاده از جستوجوی واژگان مربوط به این بررسی انجام دادیم. ما همچنین پایگاه اطلاعاتی متون منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS؛ Latin American and Caribbean Health Sciences Literature Database؛ از 1982 تا 2015)، نمایهنامه استنادی مقالات کنفرانسها در Web of Science؛(CPCI-S؛ ( Web of Science Conference Proceedings Citation Index-Science)؛ از 1990 تا 2015)، پایگاه اطلاعاتی ProQuest در زمینه تزها و پایاننامهها (از 1990 تا 2015) و open Grey (از 1990 تا 2015) را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (RTC ؛Randomised Controlled Trials)، شبهتصادفیسازی و RCTهای خوشهای را لحاظ کردیم تا مزایا و مضرات بالینی ایزولهکردن بیماران را با عفونت HCV طی همودیالیز در انتقال HCV به دیگر بیماران ارزیابی کنیم. ما بروز عفونت HCV کسبشده را از طریق دیالیز، مرگومیر به هر علت و عوارض جانبی همراه با ایزولهکردن بهمثابه پیامدهای اولیه در نظر گرفتیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
خلاصه تخمینهای اثر (estimates of effect) با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random-effects) بهدست آمد. نتایج برای پیامدهای دوتایی به صورت خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها؛ و برای پیامدهای پیوسته به صورت میانگین تفاوت یا میانگین تفاوت استاندارد و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها بیان شدند.
نتایج اصلی
فقط یک مطالعه با 12 مرکز (centres) شناسایی شد. 4 مرکز ماشینهای همودیالیز را برای بیماران با عفونت HCV اختصاص داده بودند (گروه تخصیص داده شده). در 8 مطالعه از همودیالیزهای غیراختصاصی (همودیالیزها برای بیماران HCV اختصاص داده نشده بود) استفاده شده بود. تعداد کل بیماران لحاظ شده 593 نفر بود. یک مرکز بعد از تصادفیسازی کنار گذاشته شد. تولید دنبالهای تصادفی (Random sequence generation) توصیف نشده بود و تخصیص پنهان (allocation concealment) انجام نشده بود. شرکتکنندگان و پرسنل تحقیق، کور(Blind) نشده بودند و همچنین کورسازی ارزیابهای پیامدها نیز گزارش نشده بود. فقط 74.5% بیماران برای 9 ماه پیگیری شدند و 47.3% برای 9 ماه اضافیتر نیز پیگیری شدند. نویسندگان فقط یک پیامد را گزارش کرده و تفاوت را در بروز HCV در هر دو گروه سنجیده بودند. نویسندگان، زمان ابتلا به ویروس (exposure time) را برای تعیین میزان تعدیلشده seroconversion risk/patient-year لحاظ نکرده بودند. مطالعه گزارش کرده بود که بروز HCV طی همودیالیز در اولین دوره پیگیری ( 9 ماهه) 1.6 درصد در گروه تخصیص داده شده و 4.7 درصد در گروه اختصاص داده نشده بود (تجزیه و تحلیل 446 شرکت کننده از 593 نفر تصادفیشده: RR: 0.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.11 تا 1و07). طی پیگیری دوم (18 ماه) بروز 1.3 درصد در گروه اختصاص داده شده و 5.8 درصد در گروه کنترل بود (تجزیه و تحلیل 281 شرکت کننده از 593 نفر تصادفیشده: RR: 0.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.05 تا 1.02). بنابراین تفاوتی در تعداد شرکتکنندگانی که مبتلا به عفونت HCV شده بودند در مقایسه گروه اختصاص داده شده با مراقبتهای معمول دیده نشد. در هرحال شواهد، کیفیت خیلی پائینی داشتند و این بدین معنا است که ما اطمینان کمی به تخمین اثرات داریم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
مزایا و مضرات ایزولهکردن بیماران مبتلا به عفونت HCV طی همودیالیز در انتقال HCV به دیگر بیماران غیرقطعی بود. شواهد به دست آمده از یک مطالعه تصادفیسازی خوشهای با مدت کوتاه و البته با خطر سوگیری (Bias) بالا، تفاوتی در تعداد شرکتکنندگان مبتلا شده به HCV در مقایسه همودیالیزهای اختصاص داده شده (همودیالیزهایی که به افراد مبتلا به HCV اختصاص داده شده بود) با همودیالیزهای غیراختصاصی (یعنی همودیالیزها برای استفاده همگان بود) دیده نشد.
خلاصه به زبان ساده
ایزولهکردن به مثابه یک استراتژی برای کنترل انتقال ویروس هپاتیت C در واحدهای همودیالیز
موضوع چیست؟
ویروس هپاتیت C به آسانی از طریق وریدی مانند ترانسفیوژن خون و استفاده از همودیالیز انتقال مییابد. این ویروس میتواند موجب عفونت پایدار و بیماری مزمن کبدی شود. تواتر HCV در میان افرادی که همودیالیز میشوند در مقایسه با جمعیت عمومی بالاتر و با افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی و کبدی همراه است. ما میخواستیم بدانیم آیا ایزوله کردن افراد مبتلا به HCV طی همودیالیز (با استفاده از اتاق مجزا، ماشین یا پرسنل اختصاص داده شده وspecific shif) در محدودکردن انتقال مستقیم و غیرمستقیم ویروس به بیماران دیگر (بیمارانی که با این ویروس عفونی نشدهاند) موثر است یا خیر؟
چه کاری انجام دادیم؟
ما یک جستوجوی گسترده در متون علمی مربوطه تا 26 نوامبر 2015 انجام دادیم اما فقط یک مطالعه یافتیم که ایزولهکردن را بهمثابه یک استراتژی برای کنترل انتقال عفونت HCV بررسی کرده بود.
چه چیزی یافتیم؟
این مطالعه شامل 12 مرکز (593 بیمار) بود. در چهار مرکز برای بیماران مبتلا به عفونت HCV همودیالیز مجزا درنظر گرفته شده بود و در 8 مطالعه اینگونه نبود (یعنی مبتلایان به HCV از همودیالیزهای عمومی استفاده میکردند). در این مطالعه کاهش بروز HCV در بیماران همودیالیز شده با استفاده از همودیالیزهای اختصاص داده شده گزارش شد. اما تعیین مزایا و مضرات ایزولهکردن، قیمت و هزینه یا مورتالیتی بیماری ممکن نبود.
نتایج
شواهد ناکافی هستند. بنابراین مطالعات اضافی برای روشنکردن نقش ایزولهسازی در کاهش انتقال HCV در بیماران همودیالیز کمککننده خواهد بود.