پیشینه
ترک، یک قدم ضروری برای رهایی از ماده مخدر یا نقطه پایان درمان جایگزینی طولانیمدت است.
اهداف
ارزیابی تاثیر مداخلاتی که شامل مقایسه داروهای آگونیست آلفا2 آدرنرژیک با دارونما، دوزهای کاهش یابنده متادون، درمانهای علامتی یا مقایسه رژیمهای مختلف آگونیستهای آلفا2 آدرنرژیک در مدیریت فاز حاد ترک مواد مخدر میشوند. نتایج شامل تجربه نشانگان ترک، طول مدت درمان، بروز عوارض جانبی و به پایان رساندن درمان میشد.
روش های جستجو
در این مطالعه مروری ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL ؛Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ MBASE (از ژانویه 1985 تا هفته دوم نوامبر 2015)، MEDLINE (از 1946 تا هفته دوم نوامبر 2015) و PsycINFO (از 1806 تا هفته دوم نوامبر2015 ) و Web of Science و منابع مقالات به جستوجو پرداختیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده را که مصرف آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک (مثل کلونیدین clonidine، لوفکسیدین lofexidine، گوانفاسین guanfacine، تیزانیدین tizanidine) را با دوزهای کاهنده متادون، درمانهای علامتی یا دارونما مقایسه کرده بودند یا آگونیستهای مختلف آلفا2 آدرنرژیک را برای تخفیف علایم و نشانههای ترک در افراد وابسته به مواد مخدر مقایسه کرده بودند، وارد مطالعه کردیم.
گردآوری و تحلیل دادهها
ما از روششناسی استاندارد مدنظر همکاران کاکرین تبعیت کردیم.
نتایج اصلی
ما در کل 26 کارآزمایی را وارد این مطالعه مروری کردیم (1728 شرکت کننده). 6 مطالعه یک آگونیست آلفا 2 آدرنرژیک را با یک دارونما، 12 مطالعه با دوزهای کاهشیابنده متادون، 4 مطالعه با درمانهای علامتی و 5 مطالعه آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک مختلف را مقایسه کرده بودند. ارزیابی ما از 10 مطالعه نشان داد که (Bias) حداقل در یکی از محورهای روششناسی، خطر بالای سوگیری دارند.
ما شواهدی با کیفیت متوسط پیدا کردیم که نشان میداد آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک بیش از دارونما در تخفیف علائم ترک موثرند (RR: 0.32؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.18 تا 0.57؛ 3 مطالعه؛ 148 شرکت کننده). ما شواهدی با کیفیت متوسط پیدا کردیم که نشان میداد به پایان رساندن درمان با آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک بیش از دارونما بود (RR: 1.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.34 تا 2.84؛ 3 مطالعه؛ 148 شرکت کننده). بیشترین شدت علائم ترک به نظر میرسید که در استفاده از آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک بیشتر از استفاده از دوزهای کاهش یابنده متادون مشاهده شده بود که به صورت شدت علایم ترک (RR: 1.18؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 1.73؛ 5 مطالعه؛ 340 شرکت کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) و نمره بیشترین علائم ترک (با میانگین تفاوت استاندارد (SMD): 0.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.02 - تا 0.46؛ 2 مطالعه؛ 263 شرکت کننده) اندازهگیری شده بود. اما این اختلاف معنادار نبود و تفاوت معناداری در شدت آنها هنگام درنظر گرفتن کل طول مدت اپیزودهای ترک، دیده نشد (SMD: 0.13؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24 - تا 0.49؛ 3 مطالعه؛ 119 شرکت کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط). علائم و نشانههای ترک با آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک زودتر شروع و برطرف میشد. طول مدت درمان بهطور معناداری با دوزهای کاهشیابنده متادون طولانیتر میشد (SMD: 1.07 - ؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.31 - تا 0.83 - ؛ 3 مطالعه؛ 310 شرکت کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). کاهش فشار خون یا دیگر عوارض جانبی بطور معناداری با مصرف آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک بیشتر میشد (RR: 1.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.19 تا 3.10؛ 6 مطالعه؛ 464 شرکت کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) اما تفاوت معناداری در نسبت افرادی که درمان ترک را به پایان رسانده بودند، وجود نداشت (RR: 0.85؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.69 تا 1.05؛ 9مطالعه؛ 659 شرکت کننده؛ شواهد با کیفیت پائین).
دادههای کافی در زمینه مقایسه کمی آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک مختلف، وجود نداشت. دادههای در دسترس، نشان میداد که مصرف دوزهای لوفکسیدین فشار خون را به مقدار کلونیدین کاهش نمیدهد اما از نظرهای دیگر مشابه کلونیدین است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
کلونیدین و لوفکسیدین در مدیریت علایم ترک هروئین و متادون موثرتر از دارونما هستند. ما تفاوت معناداری را در میزان تاثیر رژیمهای دارویی کلونیدین و لوفکسیدین در مقایسه با دوزهای کاهشیابنده متادون به مدت حدود 10 روز پیدا نکردیم اما متادون با عوارض جانبی کمتری نسبت به کلونیدین همراه بود و لوفکسیدین کمخطرتر از کلونیدین بود.
خلاصه به زبان ساده
کلونیدین، لوفکسیدین و داروهای مشابه برای مدیریت علایم ترک مواد مخدر
سوال مطالعه مروری
در این مطالعه مروری ما مدارکی را که درباره تاثیر آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک (مثل کلونیدین، لوفکسیدین، گوانفسین و تیزانیدین) در مدیریت ترک در افرادی که وابسته به مواد مخدر بودند (مثل هروئین و متادون) را بررسی کردیم.
پیشینه
مدیریت ترک یا سمزدایی امری است که قدم اول درمان طولانیمدت وابستگی به مواد مخدر را تشکیل میدهد. ترکیب علائم ناخوشایند و ولع شدید برای مصرف باعث میشودکه با پایان رساندن ترک مواد برای بیشتر افراد مشکل باشد. تا مدتهای طولانی، بهترین روش برای سمزدایی استفاده از ترک با کمک متادون و سپس کاهش دادن دوز آن تا پاک شدن بیمار بود. استفاده از متادون راهی بود که با محدویتهایی از طرف دولت از نظر تجویز و عدم علاقه به ترک متادون مواجه بود. استفاده از کلونیدین و داروهای مشابه آن (که به آگونیستهای آلفا 2 آدنرژیک معروفند) به عنوان روشی جایگزین توصیه شده است. این مطالعه مروری به دنبال این است که آیا آگونیستهای آلفا 2 آدنرژیک موثرتر از دوزهای کاهشیابنده متادون هستند و آیا تفاوتی در تاثیر انواع مختلف آگونیستهای آلفا 2 آدنرژیک وجود دارد یا خیر.
تاریخ جستوجو
مطالعاتی که تا نوامبر 2015 به این مساله پرداخته بودند، وارد مطالعه مروری شدند.
ویژگیهای مطالعه
ما 26 مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعاتی که در آنها اشخاص بطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمان و کنترل قرار میگیرند) را که 1728 شرکت کننده وابسته به مواد مخدر را دربر میگرفتند، در این مطالعه مروری بررسی کردیم. مطالعات در 12 کشور مختلف انجام شده بودند و درمان با آگونیستهای آلفا 2 آدنرژیک (کلونیدین، لوفکسیدین، گوانفاسین و در یک مطالعه تیزانیدین) را بادوزهای کاهشیابنده متادون (12 مطالعه)، با یک دارونما (6 مطالعه) و درمانهای علامتی (4 مطالعه) مقایسه کرده بودند. 5 مطالعه نیز آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک مختلف را مقایسه کرده بودند. درمان برای دوره یک تا 2 هفته در بسیاری از مطالعات برنامهریزی شده بود. کوتاهمدتترین درمان 3 روزه و بلندمدتترین آنها 30 روزه بودند.
6 مطالعه از حمایت مالی کمپانیهای دارویی استفاده کرده بودند.
نتایج اصلی
ما متوجه شدیم که علائم ترک در گروه مصرف کننده آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک و دوزهای کاهشیابنده مشابه است اما طول مدت درمان طولانیتر و عوارض جانبی کمتر با متادون دیده میشود. علایم و نشانههای ترک با آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک زودتر و در عرض چند روز از قطع مواد مخدر ظاهر میشود. شانس به پایان رساندن و ترک مشابه بود.
کلونیدین و لوفکسیدین موثرتر از دارونما در مدیریت ترک هروئین یا متادون بودند و شانس به پایان رساندن درمان را افزایش دادند.
لوفکسیدین درمقایسه با کلونیدین اثر کمتری بر فشار خون دارد.
کیفیت شواهد
در مقایسه بین آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک با دارونما، شواهد، کیفیت بسیار پائین تا متوسط داشتند و مطالعات آینده ممکن است تخمین ما را در مورد تاثیر آنها، تغییر دهد. اگرچه شواهد ما برای نشان دادن اینکه آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک موثرتر از دارونما هستند، کافی بود. در مقایسه آگونیستهای آلفا 2 آدرنرژیک با دوزهای کاهشیابنده متادون کیفیت شواهد پائین تا متوسط بود. مهمترین دلایل کیفیت پائین شواهد، تعداد کم مطالعاتی که برخی نتایج را گزارش کرده بودند، نسبت پائین بروز برخی شواهد (مثل استعفا از درمان بدلیل عوارض جانبی) و تفاوت بین مطالعات بود.