پیشینه
از میدازولام برای آرامبخشی قبل از عملهای درمانی و تشخیصی استفاده میشود. این دارو یک بنزودیازپامین ایمیدازولی است که اثرات کاهندهای روی دستگاه اعصاب مرکزی (CNS) و عوارض جانبی کمی دارد و با سرعت بالا عمل میکند. این دارو را میتوان با روشهای مختلفی تجویز کرد، مثل خوراکی، داخل وریدی، استنشاقی و داخل عضلانی.
اهداف
تعیین شواهد اثربخشی میدازولام برای آرامبخشی وقتی که قبل از عمل (تشخیصی یا درمانی) استفاده میشود.
روش های جستجو
برای این مطالعه مروری، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL ؛(Cochrane Central Register of Controlled Trials)؛ تا ژانویه 2016)؛ MEDLINE in Ovid (از 1966 تا ژانویه 2016) و Ovid EMBASE (از 1980 تا ژانویه 2016) را جستوجو کردیم. هیچ محدودیت زبانی اعمال نکردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده که در آنها میدازولام، با هر دوز و هر روشی به بیماران در سنین مختلف تزریق شده و با دارونما یا دیگر داروها شامل آرامبخشها و ضددردها مقایسه شده بود.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده، اطلاعات را استخراج و خطر سوگیری (risk of bias) را برای هر مطالعه گردآوری شده بررسی کردند. برای هر مقایسه دارویی مختلف، تجزیه و تحلیلی جداگانه انجام دادیم.
نتایج اصلی
در مجموع 30 کارآزمایی (با 2319 شرکتکننده) گردآوری کردیم: در آندوسکوپی معدهایرودهای (16 کارآزمایی)، برونکوسکوپی (3 کارآزمایی)، تصویربرداری تشخیصی (5 کارآزمایی)، کاردیوورژن (cardioversion) (1 کارآزمایی)، جراحی پلاستیک مینور (1 کارآزمایی)، پونکسیون کمری (lumbar puncture) (1 کارآزمایی)، بخیهزدن (2 کارآزمایی) و خارجکردن سیم Kirschner. مقایسهها عبارت بودند از: دیازپام داخل وریدی (14 کارآزمایی)، دارونما (5 کارآزمایی)، اتومیدات داخل وریدی (1 کارآزمایی)، فنتانیل داخل وریدی (1 کارآزمایی)، فلونیترازپام (flunitrazepam) داخل وریدی (1 کارآزمایی) و پروپوفول داخل وریدی (1 کارآزمایی)، کلرو هیدرات خوراکی (4 کارآزمایی)، دیازپام خوراکی (2 کارآزمایی)، دیازپام و کلونیدین (1 کارآزمایی)؛ کتامین (1 کارآزمایی) و دارونما (3 کارآزمایی)؛ و دارونمای استنشاقی (2 کارآزمایی). به دلیل گزارش ناکافی درباره تصادفیسازی (75% کارآزماییها)، خطر سوگیری بالا بود. تخمینهای تاثیرگذاری به دلیل اندازه نمونههای کوچک غیردقیق بود. هیچ یک از کارآزماییها چیزی درمورد واکنشهای آنافیلاکتوئید و آلرژی گزارش نکردند.
میدازولام داخل وریدی در مقابل دیازپام (14 کارآزمایی، 1069 شرکتکننده)
هیچ تفاوتی در پرخاشگری (خطر نسبی (RR): 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.39 تا 1.62؛ 175 شرکتکننده؛ 2 کارآزمایی) یا ناراحتی/درد (RR 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24 تا 1.49؛ 415 شرکتکننده؛ 5 کارآزمایی؛ I2 = 67%) وجود نداشت. میدازولام فراموشی آنتروگرید (anterograde amnesia) بیشتری ایجاد میکند (RR: 0.45؛ CI %95: 0.30 تا 0.66؛ 587 شرکتکننده؛ 9 کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین).
میدازولام داخل وریدی درمقابل دارونما (5 کارآزمایی؛ 493 شرکتکننده)
یک کارآزمایی نشان داد که با دریافت میدازولام، شرکتکنندههای کمتری دچار پرخاشگری میشوند (3/47 درمقابل 15/35؛ شواهد با کیفیت پائین). در یک کارآزمایی دیگر، هیچ تفاوتی در ناراحتی/درد پیدا نشد (3/85 در گروه میدازولام؛ 4/82 در گروه دارونما؛ P=0.876؛ شواهد با کیفیت خیلی پائین).
میدازولام خوراکی در مقابل کلرو هیدرات (4 کارآزمایی، 268 شرکتکننده)
میدازولام خطر روشهای ناکامل را افزایش داد (RR: 4.01؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.92 تا 8.40؛ شواهد با کیفیت متوسط).
میدازولام خوراکی در مقابل دارونما (3 کارآزمایی، 176 شرکتکننده)
میدازولام در یک کارآزمایی با 99 شرکتکننده، درد (متوسط میدازولام 2.56 (انحراف استاندارد (SD): 0.49)؛ متوسط دارونما 4.62 (SD: 1.49)؛ P < 0.005) و پرخاشگری (متوسط میدازولام 1.52 (SD: 0.3)؛ متوسط دارونما 3.97 (SD: 0.44)؛ P < 0.0001) را کاهش داد. دو کارآزمایی دیگر هیچ تفاوتی در ردهبندی عددی پرخاشگری پیدا نکردند (متوسط 1.7 (SD: 2.4) برای 20 شرکتکننده تصادفی درمورد میدازولام؛ متوسط 2.6 (SD: 2.9) برای 22 شرکتکننده تصادفی در دارونما؛ P = 0.216؛ متوسط امتیاز ویژه فهرستی پرخاشگری Spielberger؛ 47.56 (SD: 11.68) در گروه میدازولام؛ متوسط 52.78 (SD: 9.61) در گروه دارونما؛ P > 0.05).
میدازولام استنشاقی در مقابل دارونما (2 کارآزمایی؛ 149 شرکتکننده)
میدازولام باعث آرامبخشی شد (متوسط میدازولام 3.15 (SD: 0.36)؛ متوسط دارونما 2.56 (SD: 0.64)؛ P < 0.001) و نرخ عددی پرخاشگری را در یک کارآزمایی با 54 شرکتکننده کاهش داد (متوسط میدازولام 17.3 (SD: 18.58)؛ متوسط دارونما 49.3 (SD: 29.46)؛ P < 0.001). هیچ تفاوتی در متاآنالیز نتایج هر دو کارآزمایی برای خطر عملهای ناکامل وجود نداشت (RR: 0.14؛ CI %95: 0.02 تا 1.12؛ شواهد با کیفیت پائین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
هیچ شواهد با کیفیت بالایی پیدا نکردیم تا مشخص کنیم آیا وقتی میدازولام به عنوان یک داروی آرامبخش قبل از عمل استفاده میشود، نسبت به دارونما یا داروهای دیگر آرامبخشی بیشتر یا کمتری ایجاد میکند. شواهد با کیفیت پائینی نشان داد که میدازولام داخل وریدی پرخاشگری را در مقایسه با دارونما کم میکند. شواهد ناسازگاری وجود دارد که نشان داد میدازولام خوراکی پرخاشگری حین عمل را در مقایسه با دارونما کاهش میدهد. میدازولام استنشاقی خطر عملهای ناکامل را کاهش نداد، گرچه کاهش پرخاشگری و آرامبخشی آن مشهود بود. شواهد با کیفیت متوسطی وجود دارد که نشان میدهد میدازولام خوراکی آرامبخشی کم تاثیرتری نسبت به کلرو هیدرات به جهت کامل کردن عمل برای کودکانی که از روشهای تشخیصی غیرمهاجم استفاده میکنند، دارد.
خلاصه به زبان ساده
میدازولام برای آرامبخشی پیش از عمل
سوال مطالعه مروری
میخواهیم بدانیم آیا میدازولام باعث راحتتر شدن عملهای جراحی برای کودکان و بزرگسالان میشود یا خیر و نیز اینکه آیا باعث میشود عملها راحتتر انجام شوند یا خیر.
پیشینه
کودکان و بزرگسالان ممکن است در حین عملهای پزشکی پرخاشگر شده و عملها ممکن است دردناک باشند. درد و پرخاشگری گاهی میتواند به دلیل حرکت یا عدم هماهنگی بیمار عمل را برای کارکنان مشکل کند. داروهای آرامبخش مثل میدازولام، برای کاهش درد و پرخاشگری استفاده میشوند. میدازولام را میتوان مستقیم به جریان خون (با اثرای تقریبا فوری)، به داخل بافت عضلانی، به صورت استنشاقی، یا به صورت قرص و شربت استفاده کرد.
ویژگیهای مطالعه
این شواهد تا تاریخ ژانویه 2016 بهروز هستند. این مطالعه مروری شامل 30 کارآزمایی با 2319 شرکتکننده است. کارآزماییهایی را گردآوردیم که میدازولام را با هیچ درمان فعالی یا با یک داروی مختلف (درمان ساختگی/دارونما) برای آرامبخشی پیش از عمل مقایسه میکردند. این کارآزماییها شامل کودکان و بزرگسالانی است که به جای عمل برای درمان یک بیماری، به جهت تشخیص مشکلات پزشکی، عمل میشدند. کارآزماییهایی را که در آنها افراد، تحت بیهوشی عمومی یا دیگر درمانها برای آرامبخشی یا کاهش درد به همراه میدازولام در حین عمل قرار گرفتند، کنار گذاشتیم.
نتایج اصلی
میدازولام تزریقی به داخل خون، در مقایسه با دیگر داروها، به نظر نمیآمد که بیشتر باعث خوابآلودگی و کاهش پرخاشگری یا درد شود و عمل را راحتتر کند. این گفته مبتنی بر شواهد با کیفیت پایینی است که در حال حاضر وجود دارد. منفعت بالقوهای که وجود دارد این است که کودکان و بزرگسالانی که میدازولام میگیرند نسبت به کسانی که هیچ درمانی دریافت نمیکنند، هیچ چیزی از عمل به یادشان نمیآید. میدازولام باعث خوابآلودگی میشود، پرخاشگری را کاهش میدهد و باعث میشود که عمل راحتتر انجام شود. شواهد با کیفیت متوسطی وجود دارد که نشان میدهد محلول میدازولامی که قبل از عمل به کودکان دادهمیشود، نسبت به دیگر داروها مثل کلروهیدرات اثربخشی ندارد. استفاده از اسپری بینی میدازولام قبل از عمل باعث خوابآلودگی شرکتکنندهها شد و پرخاشگری را کاهش داد، اما انجام عمل را راحتتر نکرد. از این مطالعه مروری برای بررسی ضررهای میدازولام برای آرامبخشی پیش از عمل نمیتوان استفاده کرد.
کیفیت شواهد
به طور کلی کیفیت شواهد را پائین ارزیابی کردیم. مشکل ویژهای که وجود دارد این است که بسیاری از کارآزماییها چگونگی تصادفیسازی شرکتکنندهها را در گروه میدازولام و در یک درمان مختلف توضیح ندادند و اینکه این نتایج هیچ پاسخ صریحی را در اختیار ما قرار نداد.