پیشینه
ریسپریدون اولین داروی نسل جدید از آنتیسایکوتیکهاست که در یک فرمولاسیون تزریقی و طولانیاثر در دسترس است.
اهداف
بررسی اثرات ریسپریدون برای درمان اسکیزوفرنی یا جنونهای مرتبط، در مقایسه با دارونما، عدم درمان یا سایر داروهای آنتیسایکوتیک.
نقد و ارزیابی و خلاصهسازی شواهد موجود در استفاده از منابع، هزینه و هزینه-اثربخشی استفاده از ریسپریدون (depot) در اسکیزوفرنی.
روش های جستجو
ما ثبت گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (Cochrane Schizophrenia Group's Register) (دسامبر 2002، 2012، و 28 اکتبر2015) را جستوجو کردیم. همچنین فهرست منابع همه مطالعات واردشده را بررسی و با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و بالینی که استفاده از ریسپریدون depot را در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و / یا جنونهای شبیه اسکیزوفرنی با دیگر درمانها مقایسه میکنند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری، بهطور مستقل کارآزماییها را انتخاب، کیفیت آنها را ارزیابی و دادههای آنها را استخراج کردند. برای دادههای دوتایی، ما خطر نسبی (RR) را با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته میانگین تفاوت (MD) را محاسبه کردیم. ما خطر سوگیری (Bias) را برای مطالعات انتخابشده ارزیابی و با استفاده از GRADE (نظام درجهبندی کیفیت شواهد و قدرت توصیهها) جدول خلاصهای از یافتهها را ایجاد کردیم.
نتایج اصلی
دوازده مطالعه با مجموع 5723 شرکت کننده برای مقایسه درمانهای زیر تصادفیسازی شدند:
ریسپریدون depot در برابر دارونما
پیامدهای عود و بهبود وضعیت روانی، نه اندازهگیری و نه گزارش شدند. از نظر دیگر پیامدهای اولیه، بیشتر افرادی که دارونما دریافت میکردند، طی 12 هفته مطالعه را ترک کرده (1 RCT؛ n = 400؛ RR: 0.74؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.63 تا 0.88؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) و دچار عوارض جانبی شدیدی در کوتاهمدت شدند (1 RCT؛ n = 400؛ RR: 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 0.93؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). با این حال تفاوتی در میزان افزایش وزن بین دو گروه مشاهده نشد (1 RCT؛ n = 400؛ RR: 2.11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.48 تا 9.18؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ریسپریدون depot در مقابل داروهای آنتیسایکوتیک عمومی خوراکی
به دلیل بالابودن سطوح فرسایش، پیامدهای بهبود در وضعیت روانی و میزان بروز عوارض جانبی ناخواسته شدید، به صراحت گزارش نشد. بیشترین پیامدهای اولیه مورد توجه، تفاوتی بین دو گروه درمان نشان ندادند. با این حال، بیشتر افرادی که ریسپریدون depot دریافت میکردند، دچار اختلالات سیستم عصبی شدند (بلندمدت: 1 RCT؛ N = 369؛ RR: 1.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.13 تا 1.58؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ریسپریدون depot در مقابل ریسپریدون خوراکی
دادهها برای عود و عوارض جانبی شدید گزارش نشده بود. تمام پیامدهای مورد نظر ما دارای شواهد با کیفیت متوسط ارزیابی شد. نتایج اصلی با دادههایی مبهم، تفاوتی بین گروههای درمانی برای تغییر در وضعیت روانی، تعداد موارد ترک زودهنگام مطالعه، هرگونه علائم اکستراپیرامیدال، افزایش وزن و عوارض مرتبط با پرولاکتین نشان نداد.
ریسپریدون despot در مقابل کواتیاپین خوراکی
میزان عود و بهبود وضعیت روانی گزارش نشده بود. در میان دریافتکنندگان ریسپریدون depot افراد کمتری مطالعه را زودتر از موعد ترک کردند (بلندمدت: 1 RCT؛ n = 666؛ RR: 0.84؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.74 تا 0.95؛ شواهد با کیفیت متوسط). تجربه عوارض جانبی جدی بین گروهها مشابه بود (شواهد با کیفیت پائین)، اما، در دریافتکنندگان ریسپریدون depot تعداد بیشتری از افراد دچار EPS شدند (1 RCT؛ 666 = n؛ RR: 1.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.07 تا 3.15؛ شواهد با کیفیت پائین)، افزایش وزن بیشتری داشتند (1 RCT؛ 666 = n؛ RR: 1.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.07 تا 0.25 تا 1.25؛ شواهد با کیفیت پائین) و عوارض جانبی مرتبط با پرولاکتین در آنها بیشتر بود (1 RCT؛ 666 = n؛ RR: 3.07؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.13 تا 8.36؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ریسپریدون depot در مقابل آریپیپرازول خوراکی
میزان عود، وضعیت روانی با استفاده از PANSS، ترک زودهنگام مطالعه، عوارض جانبی جدی و افزایش وزن بین گروهها مشابه بود. با این حال تعداد بیشتری از دریافتکنندگان ریسپریدون depot در مقایسه با کسانی که آریپیپرازول خوراکی دریافت کرده بودند، دچار عوارض جانبی مرتبط با پرولاکتین شدند (2 RCT؛ 729 = n؛ RR: 9.91؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 2.78 تا 35.29؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
ریسپریدون depot در مقابل الانزاپین خوراکی
میزان عود در هیچیک از مطالعات واردشده برای این مقایسه گزارش نشده بود. بهبود در وضعیت روانی با استفاده PANSS و موارد عوارض جانبی شدید بین گروهها مشابه بود. بیشتر افرادی که ریسپریدون depot دریافت میکردند، در مقایسه با دریافتکنندگان الانزاپین خوراکی، مطالعه را زودتر از موعد ترک کردند (1 RCT؛ 618 = n؛ RR: 1.32؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.10 تا 1.58؛ شواهد با کیفیت پائین) و همچنین، کسانی که ریسپریدون depot دریافت میکردند، بیشتر دچار علائم اکستراپیرامیدال شدند (1 RCT؛ 547 = n؛ RR: 1.67؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.19 تا 2.36؛ شواهد با کیفیت پائین). با این حال، بیشتر افرادی که الانزاپین خوراکی دریافت میکردند دچار افزایش وزن شدند (1 RCT؛ 547 = n؛ RR: 0.56؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.42 تا 0.75؛ شواهد با کیفیت پائین).
ریسپریدون depot در مقایسه با داروهای آنتیسایکوتیک depot غیر معمول (بهطور خاص پالیپریدون پالمیتات)
میزان عود گزارشنشده و میزان پاسخ با استفاده از PANSS، افزایش وزن، عوارض مرتبط با پرولاکتین و عوارض مرتبط با گلوکز بین گروهها مشابه بود. افراد کمتری از گروه ریسپریدون depot مطالعه را به دلیل ناکارآمدی، زودتر از موعد ترک کردند (بلندمدت: 1 RCT؛ 749 = n؛ RR: 0.60؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 0.45 تا 0.81؛ شواهد با کیفیت پائین)، اما بیشتر افراد دریافت کننده ریسپریدون depot نیاز به استفاده از داروی EPS داشتند (2 RCT؛ 1666 = n؛ RR: 1.46؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.18 تا 1.8؛ شواهد با کیفیت متوسط).
ریسپریدون depot در مقابل داروهای آنتیسایکوتیک depot معمولی
پیامدهای عود، عوارض جانبی شدید یا اختلالات حرکتی گزارش نشده بود. پیامدهای مربوط به بهبود وضعیت روانی تفاوتی بین دو گروه نشان نداد (شواهد با کیفیت پائین). با این حال، بیشتر افرادی که ریسپریدون depot دریافت میکردند در مقایسه با سایر depotهای معمولی مطالعه را زودتر ترک کردند (بلندمدت: 1 RCT؛ 62 = n؛ RR: 3.05؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 1.12 تا 8.31؛ شواهد با کیفیت پائین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
ریسپریدون depot ممکن است از تزریق دارونما قابل قبولتر باشد اما، دانستن اینکه در کنترل علایم اسکیزوفرنی موثرتر است یا نه، مشکل است. این داروی فعال، بهویژه در دوزهای بالاتر، ممکن است نسبت به دارونما با اختلالات حرکتی بیشتری در ارتباط باشد. افرادی که در حال حاضر با ریسپریدون خوراکی شرایط تثبیت شدهای دارند؛ اگر از دریافت قرص خودداری کردند، ممکن است حداقل در کوتاهمدت، درمان با ریسپریدون depot اثر مثبت دارو را حفظ کند. در افرادی که از دریافت داروهای خوراکی راضی هستند، ریسپریدون depot تقریبا به اندازه ریسپریدون خوراکی موثر است. اگرچه ممکن است فرمولاسیون depot، یک آنتیسایکوتیک نسل دوم را برای افرادی که به شکل مطمئنی به درمان پایبند نیستند، به وجود بیاورد. با این حال، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که مشکل پایبندی به درمان دارند، بعید است که برای یک کارآزمایی بالینی داوطلب شوند. چنین افرادی ممکن است از درمان با ریسپریدون depot بدون افزایش خطر ابتلا به عوارض جانبی اکستراپیرامیدال بهره مند شوند.
خلاصه به زبان ساده
شکل طولانیاثر ریسپریدون برای درمان اسکیزوفرنی
سوال مطالعه مروری
ریسپریدون یک داروی آنتیسایکوتیک جدید است که برای اولینبار به شکل تزریقی و طولانیمدت در دسترس قرار گرفت (تزریق depot). این مطالعه مروری اثرات بالینی ریسپریدون depot را در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بررسی میکند.
پیشینه
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب صداهایی را میشنوند و چیزهایی را میبینند (توهم) و باورهای عجیب و غریب دارند (هذیان). این افراد میتوانند منزوی، گریزان از اجتماع، خسته و بیتفاوت شوند. درمان اصلی برای این علائم اسکیزوفرنی داروهای آنتیسایکوتیک است. با این حال، این داروها میتوانند عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن، لرزش غیر قابل کنترل، رعشه، اسپاسم و خستگی داشته باشند. این عوارض جانبی اغلب باعث قطع مصرف دارو در افراد میشود (غیر قابل انطباق)، که این هم ممکن است منجر به عود بیماری شود.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری در سال 2015 بهروز شد و شامل 12 مطالعه با 5723 نفر از بیمارانی بود که ریسپریدون depot یا طیفی از سایر درمانها (دارونما، داروهای آنتیسایکوتیک عمومی، ریسپریدون خوراکی، کواتیاپین خوراکی، آریپیپرازول خوراکی، الانزاپین خوراکی، آنتیسایکوتیک depot غیر معمول / جدیدتر، آنتیسایکوتیک depot قدیمیتر) را دریافت کرده بودند.
نتایج اصلی
مشکل است که از نتایج حاصل از این مطالعه مروری دریابیم ریسپریدون depot در درمان علائم اسکیزوفرنی نسبت به دارونما یا درمانهای دیگر موثرتر است یا خیر. برای افرادی که از دریافت ریسپریدون خوراکی راضی هستند، درمان با ریسپریدون depot میتواند به همان اندازه موثر باشد. این افراد میتوانند بدون اینکه نیاز به خوردن قرص داشته باشند، از درمان با ریسپریدون depot بهرهمند شوند. با این حال، در دوزهای بالا، ریسپریدون depot میتواند عوارض جانبی جدی، به ویژه اختلالات حرکتی، لرزش غیر قابل کنترل، اسپاسم و رعشه ایجاد کند. ریسپریدون depot ممکن است نوع جدیدی از آنتیسایکوتیکها را به افرادی که مصرف قرصهای خود را قطع میکنند عرضه کند، تا به کاهش عود بیماری در آنها کمک کند و البته همراه با افزایش کمی در خطر بروز عوارض هم هست.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد ارائه شده، در کل، پائین و در بهترین سطح، متوسط هستند. نیاز به کارآزماییهای بزرگ، بلندمدت و با گزارشدهی خوب با موضوع ریسپریدون depot برای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد. تزریق depot اغلب در افرادی که از درمان امتناع میکنند، استفاده میشود. وارد کردن چنین افرادی به مطالعات دشوار است.