پیشینه
ملاتونین یک آنتیاکسیدان با تأثیرات ضدالتهابی و ضدآپوپتوز (مرگ از پیش برنامهریزی شده سلولی) است. مطالعات روی حیوانات نشان دادهاند که استفاده از ملاتونین در مادران باردار در حافظت عصبی از جنین نقش دارند. ارزیابی اینکه آیا استفاده از ملاتونین در مادران باردار میتواند در شیرخواران پرهترم یا ترم، باعث کاهش اختلالات حسی - عصبی نظیر فلج مغزی (Cerebral palsy) یا مرگ وابسته به آسیب مغزی جنین شود یا خیر، امری مهم تلقی میشود.
اهداف
ارزیابی اثربخشی استفاده از ملاتونین در حفاظت عصبی جنین.
روش های جستجو
ما ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group's Trials Register) (تا 31 ژانویه 2016) را جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
اینگونه برنامهریزی شد که کارآزماییهای تصادفیسازی و نیمهتصادفیسازی و کنترلشده برای این مطالعه مروری انتخاب شوند که به مقایسه تأثیر استفاده از ملاتونین توسط مادر باردار (با هر روش، زمانبندی، دوز و مدت مصرف) درحفاظت عصبی از جنین درمقابل دارونما، عدم درمان یا سایر عوامل کمک به حفاظت عصبی در جنین میپرداختند. همچنین مقرر شد که این مطالعه مروری مقایسه روشهای مختلف مصرف ملاتونین را نیز دربرگیرد.
گردآوری و تحلیل دادهها
مقرر شد تا دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل، صلاحیت کارآزماییها را برای قرارگیری در این مطالعه مروری ارزیابی کنند و کیفیت شواهد آنها را بررسی کرده و دادههای آنها را استخراج کنند.
نتایج اصلی
هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده برای شرکت در این مطالعه مروری یافت نشد. یک مطالعه هم اکنون در حال انجام است.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از آنجایی که هیچ کارآزمایی تصادفیسازی برای این مطالعه مروری یافت نشد، هنوز امکان اظهارنظر درباره کاربردهای عملی این مداخله وجود ندارد.
با وجود آنکه در مطالعات روی حیوانات، استفاده از ملاتونین در مادران باردار در حفاظت عصبی از جنین مؤثر بوده، هنوز هیچ کارآزمایی بالینی برای ارزیابی تأثیر استفاده از ملاتونین در مادر باردار برای حفاظت عصبی از جنین انجام نشده است. با این وجود هم اکنون یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (با جمعیت هدف تخمینی 60 زن باردار شرکتکننده) در حال انجام است که به بررسی تأثیر استفاده از ملاتونین برای کاهش آسیب به ماده سفید در مغز کودکان زودرس در زنان بارداری میپردازد که در معرض خطر تولد بسیار زودرس نوزاد (تولد قبل از هفته 28 بارداری) قرار دارند.
به تحقیقات با کیفیت بالای بیشتری نیاز است، تا تاثیر استفاده از ملاتونین را در مادران باردار برای حفاظت عصبی از جنین، در مقابل نبود مداخله ( عدم درمان یا استفاده از دارونما) و یا تأثیر سایر عوامل مورد استفاده به منظور حفاظت عصبی جنین (نظیر استفاده از منیزیم سولفات در شیرخواران بسیار زودرس) بررسی کنند. این مداخلات همچنین میبایست تأثیر ملاتونین را بر پیامدهای کوتاهمدت و بلندمدت مادر و جنین (شامل اختلالات حسی - عصبی نظیر فلج مغزی) و هزینههای خدمات مراقبتی ارائه شده، مدنظر قرار دهند.
خلاصه به زبان ساده
استفاده از ملانونین در مادر باردار برای حفاظت از مغز و بهبود پیامدهای طولانیمدت در کودک
موضوع چیست؟
مغز در حال رشد جنین، در حین بارداری مستعد صدمات مختلفی است. عوامل متنوعی میتوانند خطر آسیب به مغز در حال نمو را هم در شیرخواران زودرس (تولد قبل از هفته 37 بارداری) و هم در شیرخواران ترم (تولد بعد از هفته 37 بارداری) افزایش دهند. این صدمات میتوانند موجب مرگ جنین شده یا در صورت زنده ماندن کودک، در سراسر عمر برای سلامت او مشکلاتی نظیر اختلالات شنوایی، بینایی و تکلم، حملات تشنجی، ناتوانیهای ذهنی و آسیبهای حرکتی شامل فلج مغزی، که شایعترین ناتوانی فیزیکی در کودکی است، ایجاد کنند. تولد زودرس، کوچک بودن نسبت به سن بارداری (SMA)، وزن کم زمان تولد، اختلالات جفت در مادر (عضوی که جنین در حال نمو را به دیواره رحم مادر متصل میکند)، عفونت رحم و آسفیکسی طولانیمدت زمان تولد (نرسیدن اکسیژن به کودک)، به اندازهای که بتواند اختلال ایجاد کند، میتوانند خطر آسیب به مغز، فلج مغزی و آسیبها و ناتوانیهای وابسته به آن را زیاد کنند.
ملاتونین هورمون کوچکی است که عموما توسط غده پینهآل (غدهای کوچک در مغز) در طول شب ترشح میشود. این هورمون به تنظیم چرخه خواب - بیداری کمک میکند، یک آنتیاکسیدان است (از سلولها در برابر رادیکالهای آزاد محفاظت میکند) و با سیستم ایمنی (ساختارها و سازوکارهایی در بدن که از آن در مقابل بیماریها حفاظت میکنند) در تعامل است.
اهمیت آن در چیست؟
این احتمال وجود دارد که استفاده از ملاتونین در مادر باردار به حفاظت از مغز جنین کمک کند. مطالعات در حیواناتی نظیر موشهای آزمایشگاهی و گوسفندان، نشان
دادهاند که ملاتونین ممکن است بتواند از مغز درحال نمو جنین در برابر آسیبهای احتمالی وارده به مادر در حین بارداری حفاظت کند.
چه شواهدی یافتیم؟
ما هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشدهای نیافتیم که در آن برای حفاظت از مغز جنین به مادر در حین بارداری، ملاتونین داده شده باشد. یک کارآزمایی (با برنامهریزی برای بررسی 60 زن) شناسایی شد که هماکنون در حال انجام است. این کارآزمایی با این هدف طراحی شده است که دریابد استفاده از چه دوزی از ملاتونین در زنان باردار باعث کاهش آسیب وارده به مغز کودکان با تولد بسیار زودرس (قبل از 28 هفته) میشود.
این چه معنایی دارد؟
برای تعیین آنکه آیا استفاده از ملاتونین در مادر باردار میتواند باعث حفاظت از مغز جنین در برابر آسیبهای احتمالی شود یا خیر، تحقیقات بیشتری لازم است. همچنین کودکان شرکتکننده در این کارآزماییها باید تا مدتهای طولانی پیگیری شوند تا تأثیر ملاتونین بر تکامل دوران کودکی، نظیر آسیبها و ناتوانیهایی چون فلج مغزی، پیگیری و ارزیابی شود.