پیشینه
با وجود روشن بودن ارتباط بین غلظتهای بالای قند خون و عوارض بعد از تولد، مناسبترین هدفگذاری برای تنظیم مقدار قند خون در زنان بارداری که از پیش مبتلا به دیابت بودهاند، هنوز مشخص نیست.
اهداف
ارزیابی اثربخشی کنترل قند خون با شدتهای مختلف در زنان بارداری که از پیش مبتلا به دیابت نوع یک یا دو بودهاند.
روش های جستجو
ما ثبت تخصصی کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group's Trials Register) را جستوجو کردیم (تا 31 ژانویه 2016)، و مقرر شد فهرست منابع مقالات انتخابشده نیز جستوجو شوند.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای انتخاب شدند که به ارزیابی هدفگذاریهای مختلف برای کنترل قند خون در زنان بارداری که از پیش مبتلا به دیابت بودهاند، میپرداختند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری به طور مستقل، مطالعات را از منظر شرایط ورود به مطالعه مروری ارزیابی کردند، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (Bias) را در آنها مشخص کردند و همچنین، دقت مطالعات را تعیین کردند. کیفیت شواهد با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی شد.
نتایج اصلی
در مجموع 3 مطالعه (223 زن و کودک) انتخاب شدند که در آنها همه زنان شرکتکننده مبتلا به دیابت نوع 1 بودند. هر سه کارآزمایی به دلیل فقدان کورسازی، شیوههای مبهم تصادفیسازی و گزارش انتخابی پیامدها، در معرض خطر سوگیری بالایی بودند. در دو کارآزمایی کنترل سختگیرانه قند خون (قند خون ناشتا برابر 3.33 تا 5.0 mMol/L) با کنترل متوسط تا سختگیرانه (4.45 تا 6.38 mMol/L) مقایسه شده بود. در یکی از این دو مطالعه گزارشی از مرگ یا بیماری خطرناک پریناتال در 22 کودک شرکتکننده وجود نداشت (شواهد با کیفیت پایین برای هر دو پیامد). در همین کارآزمایی، دو مورد ناهنجاری مادرزادی، هر دو مورد در گروه کنترل سختگیرانه، وجود داشت و تفاوت قابل ملاحظهای در میزان انجام سزارین بین دو گروه مشاهده نشد (خطر نسبی (RR): 0.92؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49 تا 1.73؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین). در این کارآزماییها تفاوت قابل ملاحظهای در کنترل قند خون بین مادران در دو گروه با کنترل سختگیرانه و متوسط تا سختگیرانه در سه ماهه سوم بارداری وجود نداشت، هرچند که در یک کارآزمایی با 22 شرکتکننده، میزان هیپوگلایسمی در مادران گروه کنترل متوسط تا سختگیرانه قند خون، به مقدار قابل ملاحظهای کمتر گزارش شد. در کارآزمایی دیگری با 60 مادر و کودک شرکتکننده که در آن شرکتکنندگان در سه گروه کنترل سختگیرانه قند خون (قند خون ناشتا پایینتر از 5.6 mMol/L)، کنترل متوسط (5.6 تا 6.7 mMo/L) و کنترل ضعیف (6.7 تا 8.9 mMol/L) مقایسه شده بودند، 2 مرگ نوزاد، هر دو مورد در گروه با کنترل ضعیف گزارش شدند (شواهد با کیفیت بسیار پائین). در مادران گروه با کنترل ضعیف قند خون تعداد موارد پرهاکلامسی (preeclamsia)، موارد انجام عمل سزارین و تولد نوزادان با وزن زمان تولد بالاتر از صدک 90، به طور قابل ملاحظهای بیشتر از گروه ترکیبشده از شرکتکنندگان با کنترل متوسط و سختگیرانه بود (در هر سه پیامد، شواهد با کیفیت پائین). کیفیت شواهد با توجه به محدویتهای موجود در مطالعات تحت بررسی، تعداد کم شرکتکنندگان و در نتیجه پهنای زیاد فاصله اطمینان مربوط به پیامدها که از خط وسط (نماد عدم تاثیر) عبور میکرد، پائین یا بسیار پائین ارزیابی شد. همچنین گزارشی از بسیاری از پیامدهای مهم در مطالعات موجود نبود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در شواهد محدود یافت شده، تفاوتهای معدودی بین شرکتکنندگان متشکل از زنان بارداری که از پیش مبتلا به دیابت نوع یک بودند، در گروه کنترل بسیار سختگیرانه قند خون و گروه کنترل متوسط تا سختگیرانه وجود داشت، از جمله در نتیجه عملی کنترل میزان قند خون. شواهدی از آسیب (تعداد بیشتر پرهاکلامسی و انجام عمل سزارین و تولد نوزاد با وزن زمان تولد بیشتر از صدک 90) در موارد گروه کنترل ضعییف قند خون (قند خون ناشتا بالاتر از 7 mMol/L) وجود داشت. در کارآزماییهای آینده شاید مقایسه مداخلات انجامشده به جای هدفگذاری برای کنترل قند خون، عملیتر باشد. همچنین به مطالعاتی نیاز است که در زنان مبتلا به دیابت نوع دو صورت گرفته باشند.
خلاصه به زبان ساده
بهترین هدفگذاری برای کنترل قند خون در زنان بارداری که از قبل مبتلا به دیابت نوع یک یا دو بودهاند، چیست؟
موضوع چیست؟
در زنان بارداری که از قبل مبتلا به دیابت بودهاند، میزان قند خون میبایست با کمک رژیم مناسب غذایی، ورزش، انسولین و سایر داروها، ویزیت پزشک و مراقبت مداوم در حدود معینی پایدار و تنظیم شود. این مطالعه مروری، به بررسی هدفگذاری مناسب برای کنترل قند خون در زنان بارداری که از پیش مبتلا به دیابت بودهاند، میپردازد.
اهمیت آن چیست؟
در زنانی که پیش از بارداری مبتلا به دیابت نوع یک یا دو هستند، خطر از دست رفتن بارداری، نوزادان درشت و مرگ نوزادان بیشتر است. میزان بالای قند خون و مقاومت به انسولین، تکامل قلب و سایر اعضای جنین را تحت تاثیر قرار میدهد. همچنین نوزادانی که از مادران مبتلا به دیابت متولد میشوند، در معرض خطر بیشتری برای چاقی، و ابتلا به دیابت نوع دو در آینده قرار دارند.
مراقبت مداوم و پیگیری قند خون مادر باردار برای نگهداشتن آن در یک محدوده معین میتواند در کاهش این خطرات موثر باشد. ما میخواستیم دریابیم بهترین هدفگذاری برای کنترل میزان قند خون زنانی که پیش از شروع بارداری مبتلا به دیابت نوع یک یا دو بودهاند، چیست.
چه شواهدی یافتیم؟
ما سه کارآزمایی کوچک (با مجموع 223 شرکتکننده از زنان باردار مبتلا به دیابت نوع یک) را شناسایی کردیم، که شرکتکنندگان آنها در این سطوح از کنترل قند خون مقایسه شده بودند: بسیار سختگیرانه، سختگیرانه، متوسط و ضعیف. از آنجا که کیفیت مطالعات و در نتیجه قدرت شواهد آنها پائین یا بسیار پائین ارزیابی شد، مطالعات احتمالی بعدی در آینده ممکن است نتایج را تغییر دهند. جز بروز تعداد بیشتر موارد کاهش بیش از حد قند خون (هیپوگلایسمی) و مدت طولانیتر بستری در بیمارستان در گروه با کنترل بسیار سختگیرانه در مقابل گروه با کنترل متوسط تا سختگیرانه، تفاوت چندانی بین این دو گروه وجود نداشت.
در یک مطالعه، شرکتکنندگان در سه گروه با کنترل سختگیرانه، متوسط و ضعیف مقایسه شده بودند. در گروه با کنترل ضعیف، پرهاکلامسی در مادران باردار، بیشتر رخ داد و همچنین تعداد موارد انجام عمل سزارین و تولد نوزاد درشت بیشتر بود. بین دو گروه با کنترل سختگیرانه و گروه با کنترل متوسط، جز تعداد بیشتر موارد هیپوگلایسمی در نیمه اول بارداری در شرکتکنندگان گروه کنترل سختگیرانه، تفاوتی وجود نداشت.
این چه معنایی دارد؟
برمبنای شواهد موجود، با آنکه کنترل ضعیف میزان قند خون در مادر بارداری که از پیش مبتلا به دیابت نوع یک بوده، ممکن است برای مادر و کودک خطرناک باشد، بین شرکتکنندگان سه گروه دیگر (کنترل بسیار سختگیرانه، سختگیرانه و متوسط) تفاوتی نشان داده نشد. با این همه، مطالعات کوچک بودند و در نتیجه کیفیت شواهد آنها پائین است و هنوز پاسخ قابل اطمینانی پیرامون بهترین هدفگذاری برای کنترل قند خون در زنان باردار مبتلا به دیابت نداریم.