پیشینه
طب سوزنی اغلب برای پیشگیری از بروز سردردهای تپپ تنشی استفاده میشود اما تاثیر آن هنوز نامشخص و بحثبرانگیز است. این یک بهروزرسانی از مطالعه مروری قبلی کاکرین است که اولین بار در شماره 1؛ 2009 در کتابخانه کاکرین منتشر شد.
اهداف
بررسی اینکه آیا طب سوزنی: الف) خیلی موثرتر از عدم درمان پیشگیریکننده / درمانهای معمول مراقبتی است. ب) خیلی موثرتر از طب سوزنی ساختگی (درمان ساختگی) است. ج) به اندازه سایر مداخلات در کاهش تعداد دفعات سردرد در بزرگسالان با سردردهای اپیزودیک یا مزمن تیپ تنشی موثر است یا خیر.
روش های جستجو
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE و AMED را تا 19 ژانویه 2016 بررسی کردیم. ما پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization (WHO) International Clinical Trials Registry Platform) را تا 10 فوریه 2016 برای کارآزماییهای در حال انجام و منتشرنشده جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی را در این مطالعه مروری گنجاندیم که با دوره پیگیری پس از تصادفیسازی، حداقل هشت هفته را در بر میگرفتند و تاثیرات بالینی مداخله درمانی طب سوزنی را با کنترل (درمان سردرد حاد به تنهایی یا مراقبت معمول)، طب سوزنی ساختگی (درمان ساختگی) یا مداخلات پروفیلاکتیک دیگر در بزرگسالان مبتلا به سردردهای تیپ تنشی مزمن یا اپیزودیک مقایسه کرده بودند.
گردآوری و تحلیل دادهها
دو نویسنده مطالعه مروری واجد شرایط بودن، استخراج اطلاعات شرکتکنندگان، مداخلات، شیوهها و نتایج را بررسی، و خطر سوگیری (Bias) و کیفیت مداخلات طب سوزنی را ارزیابی کردند. اندازهگیری پیامد اصلی تاثیر، پاسخ درمانی (حداقل 50% کاهش فرکانس سردرد) بعد از کامل کردن درمان (سه تا چهار ماه بعد از تصادفیسازی) بود. برای بررسی ایمنی/ قابلیت پذیرش درمان، ما تعداد شرکتکنندگانی را که به دلیل عوارض جانبی از حضور در مطالعه مروری انصراف دادند و تعداد شرکتکنندگانی را که عوارض جانبی گزارش کرده بودند، شمارش کردیم. ما کیفیت شواهد را با استفاده از GRADE (درجهبندی توصیهها، ارزیابی، ارتقا و بررسی؛ Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation) سنجیدیم.
نتایج اصلی
دوازده کارآزمایی (11 مورد بررسیشده در نسخه قبلی و یک مورد جدید تشخیص داده شده) با 2349 نفر شرکتکننده (متوسط 56 نفر؛ محدوده از 10 تا 1265 نفر) معیارهای انتخاب را داشتند. طب سوزنی فقط در دو کارآزمایی بزرگ با مراقبتهای معمول یا درمان سردرد حاد مقایسه شده بود (1265 و 207 شرکتکننده)، اما این دو مطالعه فرکانس پایه سردردها و شیوه مدیریت در گروه کنترل کاملا متفاوتی داشتند. هیچ کدام از دو مطالعه کورسازی نشده نبودند اما از جهات دیگر کیفیتشان بالا بود (خطر پائین سوگیری). در حالی که برآورد اندازه نمونه در دو کارآزمایی، به طور قابل توجهی متفاوت بود. نسبت شرکتکنندگانی که حداقل 50% کاهش فرکانس سردرد داشتند، در گروهی که طب سوزنی دریافت کرده بودند، نسبت به گروه کنترل بسیار بالاتر بود (شواهد با کیفیت متوسط؛ 1 کارآزمایی؛ 302 نفر از 629 نفر (48%) در مقابل 121 نفر از 636 نفر (19%)؛ خطر نسبی (RR): 2.5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.1 تا 3.0؛ 2 کارآزمایی؛ 60 نفر از 132 نفر (45%) در مقابل 3 نفر از 75 نفر (4%)؛ RR: 11؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.7 تا 35). تاثیرات بلندمدت (بیش از چهار ماه) بررسی نشده بودند.
طب سوزنی با طب سوزنی ساختگی در هفت کارآزمایی با کیفیت متوسط تا بالا (خطر پائین سوگیری) مقایسه شده بودند، پنج مطالعه بزرگ دادهها را از یک متاآنالیز (meta-analysis) یا بیشتر گرد آورده بودند.
در میان شرکتکنندگانی که طب سوزنی دریافت کرده بودند، 205 نفر از 391 نفر (51%) پس از درمان حداقل 50% کاهش در فرکانس سردرد داشتند، در مقایسه با 133 نفر از 312 نفری که در گروه طب سوزنی ساختگی بودند (43%) (RR: 1.3؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.09 تا 1.5؛ چهار کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط). نتایج شش ماه پس از تصادفیسازی مشابه همین بود. قطع درمان بسیار پائین بود: 1 نفر از 420 شرکتکننده که درمان طب سوزنی دریافت کرده بود و 0 نفر از 343 نفر دریافت کننده طب سوزنی ساختگی، به دلیل عوارض جانبی از مطالعه مروری خارج شده بود (شش کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین). در سه مطالعه تعداد شرکتکنندگانی که دچار عوارض جانبی شده بودند، گزارش شده بود: 29 نفر از 174 نفر (17%) با طب سوزنی در مقابل 12 نفر از 103 نفر دریافت کننده طب سوزنی ساختگی (12%؛ نسبت شانس (OR): 1.3؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 2.7؛ شواهد با کیفیت پائین).
طب سوزنی با فیزیوتراپی، ماساژ و ورزش در چهار کارآزمایی با سطح کیفیت پائین تا متوسط (در معرض خطر سوگیری) مقایسه شده بود و یافتههای این کارآزماییها به طور کافی گزارش نشده بود. هیچ کارآزمایی، برتری قابل توجهی برای طب سوزنی گزارش نکرده بود و در برخی از پیامدها نتایج کمی به نفع درمانهای فیزیکی بود. هیچ یک از این کارآزماییها گزارشی از تعداد شرکتکنندگانی که با توجه به عوارض درمان را نیمهکاره رها کرده بودند یا تعدادی از شرکتکنندگانی که عوارض جانبی را گزارش کرده بودند، نداشتند.
به طور کلی، کیفیت شواهد با استفاده از سیستم GRADE متوسط یا پائین ارزیابی شد، که این کاهش عمدتا به دلیل فقدان میزان کورسازی و تاثیر اندازه متفاوت بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
نتایج موجود نشان میدهد که طب سوزنی برای درمان سردردهای مکرر و اپیزودیک یا مزمن تنشی موثر است، اما کارآزماییهای بیشتری -به خصوص برای مقایسه طب سوزنی با گزینههای درمان دیگر- مورد نیاز است.
خلاصه به زبان ساده
طب سوزنی برای سردردهای نوع تنشی
حرف آخر
شواهد موجود نشان میدهد که یک دوره طب سوزنی متشکل از حداقل شش جلسه درمان میتواند یک گزینه ارزشمند برای افراد با سردرد مکرر نوع تنشی باشد.
پیشینه
سردرد نوع تنشی یک نوع رایج از سردرد است. اپیزودهای خفیف ممکن است به اندازه کافی توسط مسکنها درمان شود. با این حال، در بعضی از افراد سردرد نوع تنشی به کرات رخ میدهد و مختلکننده کیفیت زندگی آنان است. طب سوزنی درمانی است که در آن سوزنهای نازک در نقاط خاص داخل پوست قرار داده میشوند. این درمان از چین منشا گرفته و در حال حاضر در بسیاری از کشورها در درمان سردرد نوع تنشی استفاده میشود. ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده مربوط به ارزیابی اینکه آیا طب سوزنی از سردرد نوع تنشنی پیشگیری میکند یا خیر، یافتیم. ما به طور عمده روی تعداد افرادی تمرکز کردیم که به درمان پاسخ داده بودند که به معنی نصف شدن تعداد روزهایی بود که دچار سردرد شده بودند.
نتایج اصلی
ما 12 کارآزمایی انجام شده با 2349 فرد بزرگسال را بررسی کردیم که تا ژانویه 2016 منتشر شده بودند. یک کارآزمایی جدید هم در این بهروزرسانی بررسی شده است.
طب سوزنی در دو کارآزمایی بزرگ به مراقبت معمول یا درمان سردرد تنها در شروع سردرد (معمولا با مسکنها) اضافه شده بود که نتیجه آن در 48 نفر در 100 شرکتکننده حداقل نصف شدن فرکانس سردردها بود، در مقایسه با 17 نفر از 100 شرکتکننده که فقط مراقبت معمول دریافت کرده بودند.
طب سوزنی با طب سوزنی ساختگی، که در آن سوزن در نقاط نادرست کار گذاشته و یا به پوست نفوذ نکرده بود، در شش کارآزمایی مقایسه شده بود. فرکانس سردرد در 52 نفر از 100 شرکتکننده دریافت کننده طب سوزنی واقعی در مقایسه با 43 نفر از 100 شرکتکننده دریافت کننده طب سوزنی ساختگی نصف شده بود. نتایج تحت تاثیر یک کارآزمایی بزرگ با کیفیت خوب (با حدود 400 نفر) بود، که نشان میداد اثر طب سوزنی واقعی حتی پس از شش ماه هم وجود داشت. هیچ تفاوتی در تعداد عوارض جانبی طب سوزنی ساختگی و واقعی یا در تعداد افراد ترککننده کارآزمایی به دلیل عوارض جانبی وجود نداشت.
طب سوزنی با درمانهای دیگر نظیر فیزیوتراپی، ماساژ یا آرامسازی در چهار کارآزمایی مقایسه شده بود، اما این موارد هیچ اطلاعات مفیدی نداشتند.
کیفیت شواهد
به طور کلی کیفیت شواهد متوسط بود.