پیشینه
ممنوعیت مصرف سیگار در بسیاری از اماکن به مرحله اجرا درآمده و در بسیاری از حوزههای قضایی نیز به مثابه بخشی از سیاست اجرایی شمرده میشود تا به این وسیله از مردم و کارکنان در برابر اثرات مضر دود دستدوم (SHS) محافظت شود. این ممنوعیتها همچنین دربرگیرنده تواناییهایی برای تأثیرگذاری بر هنجارهای اجتماعی و رفتار سیگار کشیدن آن دسته از افرادی هستند که مشمول این ممنوعیتها میشوند. از زمان انتشار نخستین نسخه از این مطالعه مروری در سال 2010، کشورهای بیشتری قانون ملی منع مصرف سیگار در اماکن سربسته را معرفی کردهاند.
اهداف
بررسی تأثیرات ممنوعیت قانونی مصرف سیگار بر (1) موربیدیتی و مورتالیتی ناشی از قرار گرفتن در معرض دود دستدوم، و (2) رواج مصرف سیگار و استعمال دخانیات.
روش های جستجو
ما ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین ( Cochrane Tobacco Addiction Group Specialised Register)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ Psychinfo؛ CINAHL و فهرستی از منابع مطالعات مربوط به موضوع را جستوجو کردیم. ما همچنین وبسایتهای سازمانهای مختلف را جستوجو کردیم. تاریخ جدیدترین جستوجو، فوریه 2015 میباشد.
معیارهای انتخاب
ما مطالعاتی را در نظر گرفتیم که در آنها تأثیر ممنوعیت قانونی سیگار کشیدن بر جمعیت گزارش شده بود. حداقل استاندارد در این مطالعه مروری، اشاره صریح به ممنوعیت سیگار کشیدن در محیطهای سربسته و حداقل شش ماه پیگیری برای سنجش رفتار سیگار کشیدن بود. جستوجوی ما شامل طیف گستردهای از طرحهای تحقیقاتی میشد، مانند: کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، مطالعات شبهتجربی (مطالعات غیرتصادفیسازی و کنترلشده)، مطالعات کنترلشده پیش و پس از اعمال ممنوعیت مصرف دخانیات، وقفههای ایجاد شده در روند پیگیری مطابق با تعریف گروه عملکرد موثر و سازماندهی مراقبت در کاکرین (Cochrane Effective Practice and Organisation of Care Group) و همچنین دادههای پیش و پس از ممنوعیت مصرف دخانیات.
گردآوری و تحلیل دادهها
یکی از نویسندگان به استخراج ویژگیها و محتوای مداخلات، شرکتکنندگان، پیامدها و روشهای مطالعات مورد نظر و یکی دیگر از نویسندگان نیز به بررسی جزئیات پرداخته بود. ما پیامدهای مربوط به سلامت و رفتار مصرف سیگار را استخراج کردیم. با توجه به وجود ناهمگونی در طراحی و محتوای مطالعات مربوطه، از شیوه متاآنالیز (meta-analysis) استفاده نکردیم، بلکه مطالعات را با استفاده از سنتز روایی کیفی ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
در این مطالعه مروری بهروز شده، 77 مطالعه لحاظ شده است. ما 12 مطالعه را از مطالعه مروری اولیه نگه داشته و 65 مطالعه جدید را مشخص کردیم. شواهد به دست آمده از 21 کشور در این بهروزرسانی ارائه شده که نسبت به مطالعه مروری اولیه، از افزایش 8 کشور حکایت دارد. ماهیت این مداخله، مانع از استفاده از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده میشود. در 36 مطالعه از طراحی ایجاد وقفه در روند مطالعه استفاده شده بود. در 23 مطالعه طراحی کنترلشده مبتنی بر پیش و پس از ممنوعیت مصرف دخانیات بهکار رفته بود و 18 مطالعه نیز شامل مطالعات پیش و پس از اعمال ممنوعیت بدون همراهی با گروه کنترل میشد. از این مطالعات، 6 مطالعه دارای طراحی کوهورت بود. تعداد 72 مطالعه به گزارش درباره پیامدهای سلامتی، مانند قلب و عروق (44)، تنفسی (21)، و پیامدهای بارداری (7) اختصاص داشت. در 11 مطالعه به گزارش میزان مرگومیر در سطح ملی ناشی از بیماریهای مرتبط با سیگار کشیدن پرداخته شده بود. شماری از مطالعات، به گزارش پیامدهای چندگانه مربوط به سلامت اختصاص داشت. شواهدی همسو با تأثیر مثبت ممنوعیت سیگار کشیدن در سطح ملی در خصوص بهبود پیامدهای سلامت قلب و عروق و کاهش مرگومیر برای بیماریهای مرتبط با مصرف سیگار در دست است. تأثیرات مربوط به سلامت تنفس و پریناتال، سازگاری کمتری با تأثیرات مثبت ممنوعیت مصرف دخانیات داشتند. ما به 24 مطالعه برخوردیم که در آنها به ارزیابی تأثیر قانون ملی بدون دود بر رفتار سیگار کشیدن پرداخته شده بود. شواهد مربوط به تأثیر ممنوعیت قانونی بر رواج مصرف سیگار و استعمال دخانیات متناقض است، زیرا در بعضی از مطالعات تغییر اضافی بلندمدت در روندهای موجود در رواج مصرف دخانیات مشاهده نشد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
از زمانی که نخستین نسخه از این مطالعه مروری منتشر شد، شواهد موجود به شکلی قاطعتر مهر تأییدی بر صحت نتیجهگیریهای پیشین زدند؛ اینکه معرفی ممنوعیت قانونی استعمال دخانیات و در نتیجه، کاهش در SHS برای کشورها و مردم آنها منجر به بهبود پیامدهای مرتبط با سلامتی میشود. روشنترین شواهد، در کاهش پذیرش سندرم کرونری حاد دیده شده است. شواهدی از کاهش مرگومیر ناشی از بیماریهای مرتبط با مصرف سیگار در سطح ملی وجود دارد. همچنین، در خصوص تأثیر بر پیامدهای سلامت مرتبط با تنفس و پری ناتال و بر رواج مصرف سیگار و استعمال تنباکو شواهد ناسازگاری در دست است.
خلاصه به زبان ساده
آیا قوانین ممنوعیت سیگار کشیدن باعث میشود که قرار گرفتن در معرض دود سیگار و رفتار سیگار کشیدن کاهش یابد؟
پیشینه
از زمانی که اولین قانون ملی ممنوعیت مصرف سیگار در محیطهای عمومی در سال 2004 معرفی شد، تعداد کشورها، ایالتها و مناطقی که با اتخاذ قانون دود غیرمجاز به ممنوعیت سیگار کشیدن در مکانهای عمومی و محلهای کار از زمان انتشار این مرور برای اولین بار پیوستهاند، افزایش یافته است. دلیل اصلی این است که افراد غیرسیگاری را از اثرات مضر سلامت مواجهه با دود دست دوم محافظت کنند. دلیل دیگری این است که محیطی حمایتی را برای افرادی که میخواهند سیگار را ترک کنند، فراهم کنند.
ویژگیهای مطالعه
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که تاثیر معرفی ممنوعیت را بر هرگونه اقدامات بهداشتی یا بر رفتار سیگار کشیدن مورد بررسی قرار دادند (تا فوریه 2015). از آنجا که نسخه قبلی این مرور، شواهد واضحی را نشان داده که معرفی قوانین ممنوعیت سیگار کشیدن در مکانهای عمومی باعث کاهش قرار گرفتن در معرض دود دست دوم (SHS) در این مکانها میشود، ما مطالعاتی را وارد نکردیم که فقط مواجهه با SHS را گزارش کرده بودند. ما 77 مطالعه را از 21 کشور در این بهروزرسانی مرور وارد کردیم. مطالعات بررسی کننده پیامدهای سلامت بهطور معمول از دادههای بیمارستانها برای بررسی تغییرات در میزان بستری شدن، مرخص شدن یا مرگ استفاده میکنند. اغلب مطالعات به بیماری مرتبط با سیستم قلبیعروقی (قلب یا عروق خونی)، مانند حملات قلبی یا سکتهها پرداخته بودند. مطالعات همچنین به تاثیرات بر سلامت دستگاه تنفسی، از جمله بیماری ریوی انسدادی مزمن (مثلا برونشیت)، آسم و عملکرد ریوی پرداخته بودند. هفت مطالعه سلامت نوزادان را بررسی کرده بودند. یازده مطالعه میزان مرگ را ارزیابی کردند. مطالعاتی با بهترین کیفیت دادهها را قبل و بعد از معرفی ممنوعیت در چندین نقطه جمعآوری کردهبودند تا روند فعلی زمان تنظیم شود. بعضی مطالعات میتوانند میزان حوادث را در مناطق با و بدون ممنوعیتها، یا در جایی که ممنوعیتها در زمانهای متفاوت ارائه شده بودند، با هم مقایسه کنند.
نتایج کلیدی
شواهدی دردست است که کشورها و جمعیتهای آنها پس از معرفی ممنوعیتهای سیگار کشیدن با ارتقا و بهبود سلامت مواجه شدهاند، خصوصا بهبود در قلب و عروق خونی. ما شواهدی را در زمینه کاهش مرگومیر یافتیم. تاثیر ممنوعیتها بر سلامت تنفسی، بر سلامت نوزادان و بر کاهش تعداد سیگاریها و سیگارهای مصرفی آنها مشخص نیست. بعضی مطالعات نیز نیز هیچ کاهشی را نشان نمیدهند.
کیفیت شواهد
ممنوعیت قانونی بهوسیله کارآزماییهای تصادفیسازی شده ارزیابی نشدهاند و کیفیت شواهد از انواع مطالعاتی که در این مرور وارد شدهاند، پائین هستند. تغییرات در پیامدهای سلامت میتواند به علل دیگری ایجاد شده باشد، مانند تغییر در شیوههای مراقبتهای بهداشتی. با این حال، بسیاری از مطالعات از روشهایی از آنالیز استفاده کردند که میتوانند روندهای زمینهای را کنترل کنند و اعتماد ما را به این موضوع افزایش دهند که هر تغییری که ایجاد شده، در اثر معرفی ممنوعیت رخ داده است.